ئابدۇۋەلى ئايۇپ ئۇيغۇرلار مۇھاجىرەتتە 2024-يىللىق يېڭى رىقابەتلەرگە، پۇرسەتلەرگە ۋە خىرىسلارغا دۇچ كېلىدۇ. رىقابەتلىك رېئاللىق بەزىلەرنى تېخىمۇ غەيرەتلىك قىلىدۇ. خىرىسلىق ئەمەلىيەت بەزى يېڭى كۈچلەرنى زۇلۇمغا قارشى سەپكە قوشىدۇ. بەزى يېڭى پۇرسەتلەر مۇھاجىرەتتە ئۇيغۇرلارنى تېخىمۇ كۈچلەندۈرىدۇ، تونۇتىدۇ، خىتاينى تېخىمۇ ھالسىرىتىدۇ، ئەلۋەتتە ئۇيغۇرلار ئويلىمىغان ئىھتىماللىقلارغا دۇچ كېلىشىمۇ مۇمكىن. گەپنى رىقابەتلەردىن باشلايلى. خىتاي بۇ […]
سىياسەت
ئەركىن ئۇيغۇر، 8-يانۋار، 2024-يىلى ئامېرىكا تاراتقۇلىرىدىن سى ب ئەس خەۋەرلىرى ئۆتكەن ھەپتە ختاي كومپارتىيسنىڭ مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستاندا يېڭىدىن باشلىغان «شنجاڭنى يېڭى ماركىدا تونۇشتۇرۇش» ھەرىكىتى ھەققىدە قسقا ھۈججەتلىك فىلىم ئشلىگەن. مەزكۇر ھۈججەتلىك فىلىمدە، ختاينىڭ پۈتۈن دۇنيادا ختاينىڭ ئۇيغۇرلارغا ئىلىپ بىرىۋاتقان قىرغىنچىلىق سياسىتى ھەققىدىكى تەنقىدلىرىگە قارىماي، «شنجاڭ» ئۈچۈن يېپ-يېڭى بىر ئوبراز ياراتماقچى […]
مەنبەسى: ياۋروپا شەرقىي تۈركىستان مائارىپ جەمئىيىتى سوسيال مېدىيا ھساۋاتى ياۋروپا شەرقىي تۈركىستان مائارىپ جەمئىيىتى 2009 ـ يىلى گوللاندىيەدە رەسمى ئەنگە ئېلىنىپ قۇرۇلغاندىن باشلاپ ھەر ئۈچ يىلدا بىر سايلام ئېلىپ بارىدىغان بولۇپ، 2024-يىلى 1- ئاينىڭ 1 – كۈنى 6- قېتىملىق سايلام ئېلىپ باردى. سايلام ئىچكى سايلام بولۇپ، سايلامغا ئىدارە ۋە ئىستىشارە […]
ئاپتورى: ئۆمەربېك ئالى ھايات دىگەن ئاجايىپ بولىدىكەن ،كېچىكنە نەرسىدىن كۆڭۈل خوش بۇپ ،كېچىككىنە نەرسىدىن كۆڭۈل قالىدىغان. بۇ دۇنيانىڭ مۇشۇنداق ئاچچېغى ۋە تاتلىغى بولغاچ ئاجايىپ گۈزەل . مەن چەتئەل ھاياتى ياشىغىلى 18 يىل بۇلۇپ بۈگۈن شۇ تاتلىق ئەسلىمىلىرىمدىن ئازاراق سىلەرگە تەقدىم قېلىشنى ئويلاپ قالدىم. مەن 2017.يىل خىزمەت XPO ASTANA ئۈچۈن يەنى […]
كانادا ئۇيغۇر ھوقۇقلىرىنى ھېمايە قىلىش قۇرۇلۇشى دېرىكتورى مەمەت توختى ئەپەندىنىڭ ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقىغا بىلدۈرىشچە، 2020- يىلى 9- ئاينىڭ 20- كۈنىدىن باشلاپ ھەر ھەپتەنىڭ پەيشەنبە كۈنى سائەت 3-4 ئارىسىدا توختاۋسىز خىتاي ئەلچىخانىسى ئالدىدا نامايىش قىلىپ خىتاينىڭ ئۇيغۇر ئىېرقى قىرغىنچىلىق جىنايىتىنى ئەيپلەپ كەلمەكتە ئىكەن. ئۇنىڭ بىلدۈرىشچە، ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ كانادالىق قوللىغۇچىلىرى مەيلى قار، يامغۇر، […]
ئۇيغۇر تايمىزنىڭ خەلقئارا قانىلىنىڭ تەكشۈرشىگە ئاساسلانغاندا، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ئنسان ھەقلىرى ئالى كومېسسارى ۋولكەر تۈرك ب د ت خەۋەرلىرىنىڭ يىل ئاخىرىدىكى خۇلاسە سۆھبىتىدە، ئۇيغۇرلار مەسلىسنى تىلغا ئىلىشنى، ختاينى ئەيىپلەشنى رەت قىلدى.ئەمما ئۇ پەلەستىن-ئسرائىلىيە مەسلىسنى، ئۇكرائىنا مەسلىسنى تىلغا ئالغان ۋە ئالاقىدار تەرەپلەرنى ئەيىپلىگەن.ب د ت ئنسان ھەقلىرى كومىتىتى 2022-يىلى ئاۋغۇست ئېيىدا […]
ختاي تاشقى ئشلار منسترلىكى بۈگۈن بايانات ئىلان قىلىپ، ئۇيغۇر مەجبۇرى ئەمگىكىنى تەكشۈرۈش ۋە تەتقىق قىلىش بىلەن شۇغۇللىنىدىغان لوس ئانجىلىسقا جايلاشقان كارون ناملىق شركەت ۋە ئۇنىڭ ئىككى خىزمەتچىسگە جازا ئىلان قىلىپ، ئۇلارنىڭ ختايدىكى بارلىق مال-مۈلكىنى توڭلاتتى، ئۇلارنى ختايغا كىرىشتىن چەكلىدى.ختاي شركەتلىرىنى ئۇلار بىلەن ھەمكارلىششتىن توستى.بۇ ئىككى تەتقىقاتچى Nicole Morgret ۋە Edmund […]
مەرغۇبە، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 12-دىكابىر 9-دىكابىر كۈنى ئامېرىكا تاشقى ئشلار منسترلىكى ۋە(بەزى تاراتقۇلاردا ئامېرىكا دۆلەت مەھكىمىسى) ۋە ئامېرىكا مالىيە مىنىستىرلىقى ئىككى ختاي ئەمەلدارىنى ئادەمنى جازالاش تېزىملىكىگە كىرگۈزدى. ئامېرىكا دۆلەت زېمىنى بىخەتەرلىكى مىنىستىرلىقى ئامېرىكىنىڭ ئالاقىدار قانۇنىغا ئاساسەن ئۈچ ختاي كارخانىسىنى «ئۇيغۇرلارنى مەجبۇرىي ئەمگەككە سېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش قانۇنى» ئەمەلىي گەۋدىسى تىزىملىكىگە كىرگۈزگەنلىكىنى جاكارلىدى. […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى ئۈچۈن تۇرسۇنجان تەييارلىدى 30-نويابىر ختاينىڭ يەر شارى بويلاپ ئېشپ بىرىۋاتقان تەسر كۈچى، ھەتتا دۆلەتلەر ھالقىغان قارا قولى غەرپ دۇنياسنى ئەندىىشگە سالماقتا.ختاينىڭ ياۋروپادىكى ئنسان ھەقلىرى ساھەسىگە كۆرستۋاتقان تەسر كۈچىنى چۈشىنىش ۋە مۇھاكىمە قىلىش ئۈچۈن ياۋروپا ئېتتپاقى پارلامېنتى ئالاقىدار كومېتىتلىرى ئۇيۇشتۇرغان « خىتاينىڭ ياۋروپادىكى كۈنسىرى ئېشىپ بېرىۋاتقان تەسىرى»توغرىسدا مۇھاكىمە ئىلىپ […]
«9 نەپەر ئۆز قېرىندىشىمىز بۇگۈن كانادا كۆچمەنلەر مىنىستىرلىكى تەرىپىدىن كاناداغا كىلىدىغان 10،000 ئۇيغۇرنىڭ ئىھتىياجى بولغان رەسمىيەت ئىشلىرىنى بىجىرىش ئۈچۈن كەسپى تەربىيلىنىش قوبۇل قىلىشقا باشلىدى. مىللىتىمىزگە خەيرلىك بولسۇن.» مەمەت توختى،28-نويابىر
24-25-نويابىر كۈنى ،بېلگىيەنىڭ لۆۋېن ئۇنۋېرسىتدا «21-ئەسىردىكى ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت ۋە خەلقارالىق تەشكىلاتلارنىڭ رولى »دىگەن تېمىسدىكى مۇھاكىمە يېغىنىدا ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقى ئاساسى تېما قىلىنغان بولۇپ، مەزكۇر مۇھاكىمە يىغىنىغا گوللاندىيەدىن لاگىر شاھىتى قەلبىنۇر سدىق خانىم، ئەنگىلىيەدىن ئەدىپ ۋە شائىر ئەزېز ئەيسا ئەلكۈن ، بېلگىيە ئۇيغۇر جەمئيتى رەئسى ئەكپەر تۇرسۇن قاتارلىقلار ختاي ھاكېمىيتى ئاستىدا […]
مەرغۇبە، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 21-نويابىر ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى (UHRP)تەتقىقاتچىسى پېتىر ئىرۋىن يتەكچىلىك قىلغان ئەڭ يېڭى تەتقىقات (دىئاسفورادىكى ئۇيغۇرلارنىڭ خەرىتىسى—Mapping the Uyghur Diaspora)ناملىق دوكلاتتا مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى ھەققىدە سانلىق مەلۇماتلار تەمىنلەنگەن. مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسنى بىلىش-ئۇلارنىڭ ئانا تىلى ۋە مەدەنىيتنى ساقلاش تىرشچانلىقى ۋە ئۆز ۋەتىنى-خەلقى ئۈچۈن ئىلىپ بارغان ھەرىكەتلىرىنى چۈشنىش،ئىلگىرى سۈرۈشتە مۇھىم […]
ئابدۇللاھ (2020-يىلى يېزىلغان) ئۈممەت دەردى مەسچىتتە ،مىللەت دەردى نامايىشتا ،كاناي دەردى ھاياتنىڭ ئەڭ ئالدى سەھنىلىرىدە رولىنى كۆرسىتىۋاتقان بۇ كۈنلەردە ئۇيغۇرنىڭ ھاياتى ھەققىدە ئويلىنىپ قالدىم. ئويلاپ قايسى كوچىغا كىرسەم بىر ئۇچى خىتاي بىلەن تۇتىشىپلا تۇرغىنى تۇرغان .مەن ئەقلىمگە كەلسەم ھاياتىمنىڭ ھۇزۇرلۇق ئەسلىمىلىرى مەكتەپتىن باشلانغان ئىدى .ھازىرمۇ ئاتا -ئانىسى لاگېرلاردا جان تالىشىۋاتقان […]
نەبىجان تۇرسۇن ئۆزىنى قەدىرلىمىگەن، ئۆزىنىڭ مەنىۋىيىتىنى قوغدىمىغان، ئۆزىنى ھۆرمەتلىمىگەن، ئۆزىنى سۆيمىگەن مىللەتنى باشقىلارنىڭ قەدىرلىشى، سۆيۈشى ۋە ئېتىراپ قىلىشى ناتايىن. بىز ئۆزىمىزنىڭ نەچچە مىڭ يىللىق شانلىق تارىخىمىزدىن، ئىنسانىيەت مەدەنىيىتىگە قوشقان شانلىق مەدەنىيەت تۆھپىلىرىمىزدىن، تارىختا قۇرغان بۈيۈك دۆلەتلىرىمىزدىن، تارىخىمىزنى يارىتىشقا، تىكلەشكە ھەسسە قوشقان خاقان، پادىشاھ، ۋەزىر، گېنېراللىرىمىزدىن، ئالىملىرىمىز ھەم مىللەتپەرۋەر زاتلىرىمىزدىن، قەھرىمان […]
تۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 18-نويابىر ئۇيغۇر پائالىيەتچىلەردىن دولقۇن ئەيسا، نۇرى تۈركەل ۋە مەمەت توختى قاتارلىقلار كانادا ھۆكۈمىتى ۋە تەتقىقات مەركەزلىرى بىرلىكتە ساھىپخانلىق قىلىدىغان مۇھىم بېخەتەرلىك يېغىنى -خالىفاكستا جەم بولدى. بۇ يېغىن-دۇنيانىڭ بېخەتەرلىكى ھەققىدىكى ئاكادىمىك، تېخنىك ۋە دىپلوماتىك تېرشچانلىقلار ھەققىدىكى يېغىن بولۇپ، ئۇيغۇر ۋەكىللەر مۇھىم شەخس، ئورگان ۋە ھۆكۈمەت ۋەكىللىرى بىلەن كۆرۈشۈپ، […]
تۇرغۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 21-نويابىر ياۋروپا ئۇيغۇر ئىنىستىتۇتىنىڭ 3-قېتىملىق خەلقئارالىق ئۇيغۇرشۇناسلىق يىغىنلىرى «خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتى مۇستەملىكىچىلىكى ۋە ئۇيغۇر رايونى» تېمىسىدا، بۇ ئاينىڭ 24 ۋە 25 -كۈنلىرى پىراگا شەھرىدە ئۆتكۈزۈلىدۇ. بۇ يېغىن-ياۋروپا ئۇيغۇر ئېنۇستىتۇتى، چېخ پەنلەر ئاكادېمىيەسى شەرقشۇناسلىق ئېنۇستىتۇتى،جەنۋە ئۇنېۋېرستىتى شەرقى ئاسيا بۆلۈمى قاتارلىق ئورۇنلار ھەمكارلىشپ ئورۇنلاشتۇرغان بولۇپ، بۇ« خەلقئارا ئۇيغۇرشۇناسلىق كونفىرانسى […]
مەرغۇبە، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 21-نويابىر ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى (UHRP)تەتقىقاتچىسى پېتىر ئىرۋىن يتەكچىلىك قىلغان ئەڭ يېڭى تەتقىقات (دىئاسفورادىكى ئۇيغۇرلارنىڭ خەرىتىسى—Mapping the Uyghur Diaspora)ناملىق دوكلاتتا مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى ھەققىدە سانلىق مەلۇماتلار تەمىنلەنگەن. مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسنى بىلىش-ئۇلارنىڭ ئانا تىلى ۋە مەدەنىيتنى ساقلاش تىرشچانلىقى ۋە ئۆز ۋەتىنى-خەلقى ئۈچۈن ئىلىپ بارغان ھەرىكەتلىرىنى چۈشنىش،ئىلگىرى سۈرۈشتە مۇھىم […]
ئەسكەرتىش: «مەزكۇر خەۋەر «شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى» سوسيال مېدىيا ھېساۋىدىن ئىلىندى.تەھرىرلەش، قوشۇش،ئىلىش ئىلىپ بىرىلمىدى» 2023 – يىلى 12 – نويابىر ۋاشىنگتون : شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى، شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى پارلامېنتى بىلەن بىرلىكتە 9 – نۆۋەتلىك شەرقىي تۈركىستان ئالىي قۇرۇلتىيىنىڭ تاماملانغانلىقىنى ئىپتىخارلىق ئىلكىدە ئېلان قىلدى. بۇ ئەھمىيەتلىك پائالىيەت 2023 – يىلى […]
تۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى،15-نويابىر ئىككى كۈندىن بىرى، ئامېرىكا ئۇيغۇر بىرلەشمىسى، ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى، ئۇيغۇر ھەرىكىتى تەشكىلاتى ۋەكىللىرى باشقا تېبەت، خوڭكوڭلۇقلار بىلەن بىر سەپتە، ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنىڭ بىرىنچى قول پىلانلىغۇچىسى، ختاي كومپارتىيسنىڭ باش كاتىۋى، دىكتاتۇر شى جىن پىڭغا قارشى نارازىلىق نامايىشى ئىلىپ بارماقتا. ئامېرىكا ئۇيغۇر بىرلەشمىسى رەئىسى ئەلفىدار ئىلتەبىر، ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق […]
تەييارلىغۇچى: ئافراسياپ ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى نۆۋەتتە، ئامېرىكا پىرەزدىنتى جوۋ بايدىن دۇنيانىڭ ئاسيا تىچ ئوكيان رايونىدىن كەلگەن 21 دۆلەت رەھبىرىنى ئامېرىكىنىڭ غەربىدىكى كالىفورنيە شتاتى تەرەققىيات شەھىرى ھسابلانغان سان فىرانسكو شەھىرىدە كۈتۈۋالىدۇ. يېغىن داۋامىدا، ساھىپخان جوۋ بايدىن شى جىن پىڭ بىلەن قوشۇمچە يېغىن سۆھبىتى (Side Line Meeting )ئۇچرىششدا بولىدۇ. ئۇنداقتا ئاسيا تىچ ئوكيان […]
