ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 16-سىىنتەبىر ياپونىيە نىككى (ئېقتساد )خەۋەرلىرىگە ئاساسلانغاندا، ياپونىيەنىڭ ھاكىمىيەت يۈرگۈزىۋاتقان سياسى پارتيەسى لىبرال دىموكراتىيە پارتىيەسنىڭ ئۇيغۇر-ئۆزبەك ئەسلىدىن بولغان دۆلەت مەجلىسى ئەزاسى ئارفىيە ئىلى ياپونىيە ھۆكۈمىتىنى ختايغا قارىتا كىشلىك ھوقۇق مەسلىسىدە كەسكىن تەدبىر قوللىنىشقا چاقىرغان.ئۇ بۇ سۆزىنى ئاۋسترالىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن « سدېنى دىئالوگى » مۇنبىرىدە قىلغان بولۇپ، ئۇ يەنە ياپونىيەنىڭ ختاينىڭ […]
سىياسەت
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 12-سىنتەبىر ئامېرىكا ئۇيغۇر بىرلەشمىسى رەئىسى ئەلفىدار ئىلتەبىر ئەلفىدار بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى HRC57 نۆۋەتلىك سەھنىسدە «تۈرمە ۋە قاماقخانىلاردىكى ئۇيغۇر مەجبۇرى ئەمگىكى ئاخىرلىششى كىرەك » دىگەن تېمىدا نۇتۇق سۆزلىگەن. تۆۋەندىكىسى ئۇيغۇرلار ھەققىدىكى ئەڭ چوڭ خەلقئارالىق بىرلەشمە ھەرىكەت بولغان «ئۇيغۇر مەجبۇرى ئەمگىكىنى ئاخىرلاشتۇرۇش ئىتتپاقى»نىڭ ئۇيغۇر مەجبۇرى ئەمگەكنى ئاخىرلاشتۇرۇش ھەققىدىكى بىرلەشمە باياناتى […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 25-ئاۋغۇستتوكيودىن ئەنۋەرجان ئۇيغۇر تەييارلىدى. ئۇزۇندىن بىرى دىپلوماتىك تىرشچانلىقلىرى ئارقىلىق ئۇيغۇرلارنىڭ خەلقئارالىق دوسلىرىنى كۆپەيتىش ئۈچۈن خىزمەت قىلىۋاتقان ئۇيغۇر ھۆرلۈك مۇنبىرى بۇ قېتىم ئاسيا دۆلەتلىرىدە بىر يۈرۈش پائالىيەتلەرنى ئىلىپ بارغان. «ئۇيغۇر ھۆرلۈك مۇنبىرى»نىڭ قۇرغۇچىسى ئۈمىد ئاگاھىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، مەزكۇر تەشكىلات 24-ئاۋغۇست كورىيەدىكى بىر قسم پشقەدەم ۋە ياش سياسەتچىلەر ۋە ئاكتىۋىسلارنىڭ قوللىشى […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 13-ئاۋغۇست «نېقاب ئارقىسدا»ناملىق فىلىمدە، ئابدۇۋەلى ئايۇپنىڭ ختاي تۈرمىسدە ئۇچرىغان ئوقۇبەتلىرى، نورۋىگىيەدە ئائىلىسى بىلەن پاناھلىنىش جەريانى ۋە ئۇيغۇرلارنى قېين-قستاققا ئالغان بىر ختاي ساقچىسى بىلەن ئۆتكۈزگەن سۆھبىتى ھېكايە قىلنىدۇ. فىلىم قويۇلغاندىن كىين، ئابدۇۋەلى ئايۇپ فىلىم كۆرگۈچىلەر بىلەن پىكىر ئالماشتۇردى ۋە سۇئاللىرىغا جاۋاپ بەردى.قاتناشقۇچىلار فىلىمنىڭ ئۇيغۇرلار دۇچ كىلىۋاتقان قىرغىنچىلىقنىڭ مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارغا […]
جىنسى پاراكەندىچىلىك ۋەقەسى-خەلقئارادا داۋاملىق ئۇيغۇرلارنىڭ سياسى ئوبرازىغا ئىغىر داغ چۈشۈرمەكتە. ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 5-ئاۋغۇست دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي ئورگان تاراتقۇسى دۇق تېلىۋىزىيەسى مۇنداق دىگەن: يېڭى سايلانغان 8-نۆۋەتلىك قۇرۇلتاي 170 نەپەر ۋەكىللەرنىڭ تۇنجى تور يېغىنى ئىچىلغان، يېغىندا دولقۇن ئسا ئۆزىنىڭ دۇق رەئسلىكىدىن ۋاقىتلىق چېكىنىپ تۇرىدىغانلىقىنى ئىلان قىلغان. دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي 27-ۋە 28-ئېيۇل كۈنلىرى […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى،21-ئېيۇل ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى تەشكىلاتىنىڭ ئىجرائىيە دىرىكتورى ئۆمەر قانات ئەپەندى يىللاردىن بىرى خەلقئارادىكى دىنى ئەركىنلىك تېمىسدا ئۆتكۈزۈلۈپ كىلىۋاتقان مەزكۇر يېغىننىڭ توكيۇدا ئېچىلغان «خەلقئارا دىنى ئەركىنلىك يېغىنى ئاسيا قسمى»دا ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن سۆز قىلىپ، ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى مساللار بىلەن تونۇشتۇرغان ۋە باشقا زۇلۇمغا ئۇچراۋاتقان خەلقلەر بىلەن بىرلىكسەپ قۇرۇپ، ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى توختىتىشنىڭ […]
خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى (Amnesty International ) ختاي دۆلەت رەئىسى شى جىن پىڭغا بىۋاستە يېزىلىدىغان خەت ئىلان قىلىپ، شى جىن پىڭنى ئىلھام توختىنى قويۇپ بىرىشكە چاقىرىق قىلغان ۋە بۇ خەتكە ئىمزا توپلاش پائالىيتى باشلىغان. ئىلھام توختى قامالغانلىقىنىڭ 10 يىللىقى مۇناسۋىتى بىلەن ئىمزا توپلاش ۋە ھەرىكەتكە ئۆتۈش چاقىرىقى ئىلان قىلدى. گەرچە ئۇيغۇرلار […]
ختاي دۆلەت رەئىسى شى جىن پىڭنىڭ ئۇيغۇر قاتارلىق خەلقلەرگە قاراتقان جىنايەتلىرىنى تەكشۈرۈش ۋە سوتلاشنى مەقسەت قىلغان سوت 6-ئېيۇلدىن ئىيۇلدىن باشلاپ 12-ئىيۇلغىچە ئىلىپ بىرىلغان بولۇپ، ئۇيغۇر گۇۋاھچىلار، مۇتەخەسسلەر، ئاخباراتچىلار قاتنىشپ شى جىن پىڭنىڭ جىنايەتلىرى ھەققىدە كۈچلۈك ۋە جانلىق ئسپاتلارنى تەمىنلىگەن. 2024-يىلى 7-ئاينىڭ 8-كۈنىدىن 7-ئاينىڭ 12 كۈنىگىچە گوللاندىيەنىڭ سىياسى پايتەختى دەنھاق شەھرىدە […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 11-ئېيۇل ئۇيغۇر پائالىيەتچى ۋە تەتقىقاتچى، تۈرمىدىكى ئۇيغۇر پىروففىسور ئىلھام توختىنىڭ قىزى جەۋھەر ئىلھام بۈگۈن ئامېرىكا دۆلەت ئشلىرى مەھكىمسى كاتىۋى ئانتونى بىلىنكىن بىلەن كۆرۈشۈپ دادىسىنىڭ ئەھۋالى ھەققىدە سۆھبەتلەشكەن. جەۋھەر مۇنداق ئېجتىمائى تاراتقۇ ئەكستە دىگەن: «يېقىندا مەن دۆلەت ئشلىرى مەھكىمىسى كاتىۋى ئانتونى بىلىنكىن بىلەن كۆرۈشۈپ، دادام ئىلھام توختى ھەققىدە سۆھبەتتە […]
ئەسكەرتىش: ئەسلى ماقالىدىكى شنجاڭ سۆزى-مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستان دەپ ئىلىندى.بۇ ئاتالغۇ ب ب س غا ۋەكىللىك قىلمايدۇ. كىشىلىك ھوقۇق كۆزىتىش تەشكىلاتىنىڭ (HRW) دوكلاتىغا ئاساسلانغاندا، خىتاي ھۆكۈمىتى مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستاندا ئۇيغۇر مۇسۇلمان مەدەنىيىتىنى يوقىتىش مەقسىتىدە يۈزلىگەن يېزا-كەنتلەرنىڭ ئىسىملىرىنى ئۆزگەرتكەن. بۇ تەشكىلاتنىڭ دوكلاتىغا كۆرە، 2009-يىلىدىن 2023-يىلىغىچە بولغان ئارىلىقتا، مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ دىنى، […]
تۈركىيە تاشقى ئشلار مىنستىرى خاقان فىداننىڭ ئۇيغۇرستان زىيارىتى دۇنيادا ئوخشمىغان ئىنكاسلارنى قوزغىماقتا. گەرچە خاقان فىدان ئۈرۈمچى ۋە قەشقەر زىيارىتىدە، ئۇيغۇرلار بىلەن يۈزەكى سالاملىشپ،پاراڭلاشقان بولسمۇ، ئەمما ختاينىڭ ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقى ھەققىدە ھىچقانداق ئىپادە بىلدۈرمىگەن. ئەكسچە ختاينىڭ تەشۋىقاتىغا ئۇيغۇن ھالدا، يېنىكلىك بىلەن ختاينىڭ زېمىن پۈتۈنلۈكىنى قوغداش، خىتاي بىلەن تېرورىزىمغا قارشى تۇرۇش مەسللىرىدە ختايغا […]
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى: 12-ئىيۇن مەنبەسى: ئامېرىكا ۋەتەن خەۋپسىزلىك مىنىستىرلىكى ۋە نيۇيورك ۋاقىت گېزىتى ئامېرىكا ۋەتەن خەۋپسىزلىك مىنىستىرلىكى(Department of Homeland Security)-تۈنۈگۈن ختاينىڭ ئۈچ شىركىتىنى ئۇيغۇرلارنى مەجبۇرى ئەمگەككە سالغانلىقى سەۋەبلىك ئامېرىكىغا مەھسۇلات كىرگۈزۈشتىن چەكلەيدىغانلىقىنى ئىلان قىلدى.بۇ شىركەتلەر ۋە ئۇلارنىڭ مەھسۇلاتلىرى، 2021-يىلى ماقۇللانغان «ئۇيغۇر مەجبۇرى ئەمگەكنى چەكلەش قانۇنى»دىكى، ختاي ۋە چەتئەل شىركەتلىرىنىڭ ئۇيغۇرلارنى مەجبۇرى […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 3-ئيۇن ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىدىن ئىگىلىگەن مەلۇماتلارغا قارىغاندا، 3-ئىيۇن كۈنى ئۇيغۇر ئىسلام مەركىزى ئامېرىكا مۇسۇلمانلىرىغا ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى تونۇشتۇرۇش ۋە لاگېر شاھىتلىرىنىڭ خىتاي ھاكىمىيىتىنىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان جىنايەتلىرى ھەققىدە گۇۋاھلىق بېرىش پائالىيىتىنى باشلىغان. بۇ پائالىيەت تونۇلغان پەلەستىنلىك ئۆلىما ئۆمەر سۇلايماننىڭ تېكساستىكى «ۋەلىي رېنچ ئىسلام مەركىزى»دە باشلانغان. مەزكۇر ئىسلام مەركىزى ئامېرىكىدىكى ئۇيغۇر ئىسلام […]
ئاداس ئىسرائىلىيە يەھۇدى تەشكىلاتى 2 يىلدىن بىرى ھەر ئاينىڭ 3-پەيشەنبە كۈنى ختاي ئەلچىخانىسى ئالدىدا «ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى توختات»نامىدا ئىلىپ بىرىلىۋاتقان نامايىش داۋام قىلماقتا. ئاداس ئىسرائىلىيە يەھۇدى تەشكىلاتى ئۇدا 2 يىل ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىغا قارشى نامايىشنى داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن ئاز ساندىكى تەشكىلاتلاردىن بىرى ھېسابلىنىدۇ. بۇ نامايىشقا ھەر قېتىم ئۇيغۇر ئامېرىكا بىرلەشمىسى، ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق […]
20-ماي، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى كېڭەش پالاتاسى ئىلان قىلغان تەكشۈرۈش دوكلاتىدا دىيشلىچە، دۇنيادىكى ئۈچ چوڭ ماشنا شركىتى ۋە ماركىلىرىدىن ( BMW )، ( Jaguar Land Rover ) ۋە ( VW AG ) ختايدىن ئۇيغۇر مەجبۇرى ئەمگىكى بىلەن ياسالغان زاپچاسلارنى ئشلەتكەن. ئامېرىكا ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر مەجبۇرى ئەمگىكىگە چېتشلىق ھەر قانداق مەھسۇلاتنى […]
17-ماي، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى «رەھبەرلىك ئالمىشىشى ۋە جىنسى پاراكەندىچىلىك قىلمىشى ھەققىدە بايانات»ناملىق بايانات ئىلان قىلدى. ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى مەزكۇر باياناتنى مۇستەقىل ھالدا تەييارلاپ ئىلان قىلدى. تۆۋەندىكىسى ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشنىڭ 17-ماي كۈنى ئىلان قىلغان دوكلاتىنىڭ ئۇيغۇرچىسى: «ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى (UHRP) سابىق مۇئاۋىن رەئىس ، دوكتور جاستىنيان رۇدېلسون […]
11-ماي ئامېرىكىدا چېقىدىغان خەۋەر تور بېكتى نوتوس 10-ماي كۈنى «كىشلىك ھوقۇق دۇنياسنىڭ جىنسى پاراكەندىچىلىك مەسلىسى بار»ناملىق تەكشۈرۈش ماقالىسى ئىلان قىلىپ، دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي رەئىسى دولقۇن ئسا ۋە ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى مۇدىرىيەت رەئىسى نۇرى تۈركەل ھەققىدە ئىككى ئايال ئوتتۇرىغا قويغان جىنسى پاراكەندىچىلىك ئەيىپلەشلىرىنى خەۋەر قىلغان. مەزكۇر خەۋەردە دىيلىشچە، ختايغا قارشى […]
دىياسپورادىكى ئۇيغۇر پەرزەنىتلىرىنىڭ ۋەتەن ۋە مىللەت سۆيگۈسى ئىپادىلىرى ھەققىدە: ۋەتەنپەرۋەرلىك ۋە ئۇيغۇر مىللى كىملىك سۆيگۈسى بىلەن چوڭ بولۇۋاتقان ئۇيغۇر پەرزەنىتلىرى كەلگۈسمىزنىڭ ئۈمىدلىرىدۇر. ئۇلارنىڭ ئۆزىنىڭ كىملىكىنى، قەيەردىن كەلگەنلىكىنى، ئاتا-ئانىسنىڭ چەتئەللەردە قانچىلىك جاپالاردا ياشاپ ئۆزىنى چوڭ قىلغانلىقىنى، ئۆزىنىڭ ئەسلى يۇرتى، بوۋىلىرى، مومىلىرىنىڭ كىم ئىكەنلىكىنى،نىمە ئۈچۈن ئۆزلىرىنىڭ ئۆزى ياشاۋاتقان دۆلەتلەردىكى باشقا خەلقلەر بىلەن […]
ختاي دۆلەت رەئىسى شى جىن پىڭ 5 يىلدىن بىرى تۇنجى قېتىم ياۋروپاغا رەسمى زىيارەتتە بولماقتا، ئۇ فىرانسيە، ھونگىرىيە ۋە سېربىيە قاتارلىقلار دۆلەتلەرنى زىيارەت قىلىدۇ ۋە ختاينىڭ ياۋروپادا چەكلىنىۋاتقان شركەتلىرىگە بازار ئېچىشنى، ياۋروپا بولسا ختاينى روسيە ئۈچۈن ئۇكرائىناغا قارشى ياردەم ئەۋەتمەسلىككە قايىل قىلىشقا تېرىشىدۇ.بۇلار تاراتقۇلاردا دىىيلىۋاتقىنى. مەيلى ختاي مەيلى ياۋروپا تاراتقۇلىرىدا […]
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى ئۇنېۋرسال بۆلۈمى تەييارلىدى 16-ئاپرىل كۈنى ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسدە، ۋاشنگىتوندىكى «ئۇيغۇر ھەرىكىتى»تەشكىلاتىنىڭ يتەكچىلىكىنىڭ ساھىپخانلىقىدا، ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسدە، ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى ئەزالىرىدىن تەشكىل تاپقان «ئۇيغۇر گۇرۇپپىسى»ياكى (Uyghur Caucus)قۇرۇلغان. مەزكۇر گۇرۇپپىغا مەجلىس ئەزالىرىدىن توم سۇئازى ۋە كىرستوف سمىس قاتارلىقلار ئەزا بولۇپ، ئۇلار يىللاردىن بىرى ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسدە ئۇيغۇرلار ئۈچۈن قانۇن چىقىرىش، […]
