(مەزكۇر خەۋەرنىڭ ئسلام ئۆچمەنلىكى بىلەن ھىچقانداق ئالاقىسى يوق) مۇھسن، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 30-ئۆكتەبىر يېقىندا تېۋىتتر (Twitter) ( ھازىرقى ئسمى ئەكىس ( X)) دا تارقالغان بىر پارچە رەسم كۈچلۈك تەسر قوزغىدى. مەزكۇر رەسىمدە، مۇسۇلمان دۆلەتلىرىنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ ئاھۇ-زارىغا پەرۋا قىلماي، پەلەستن تەرەپتىلا تۇرغانلىقى ئەكس ئەتتۈرۈلگەن بولۇپ، بۈگۈنكى دۇنيادىكى سياسى رىئاللىقنى نامايەن قىلغان. پەقەت […]
سىياسەت
ۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 28-ئۆكتەبىر ۋاشنگىتوندا جايلاشقان ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى ئىجرائىيە دىرىكتورى، دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي ئىجرائىيە رەئىسى ئۆمەر قانات ئەپەندى ئامېرىكىنىڭ داڭلىق «دىپلومات»سياسى ژۇرنىلىدا ئوبزور ئىلان قىلىپ، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى باش كاتىۋى ئانتونيۇ گۇتەررەسنى ختاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان ئىرقى قىرغىنچىلىقىغا قارشى ھەرىكەت قوللىنىشقا چاقىردى. ئۆمەر قانات ئوبزوردا، ب د ت باش […]
تۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 25-ئۆكتەبىر دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي رەئىسى دولقۇن ئەيسا ئەپەندى دىئاسفورادىكى خەلقنى ئۇيغۇر مىللى مەنپەئىتىنى بىرىنچى ئورۇنغا قويۇشقا چاقىردى. ئۇ مۇنداق دىدى: ئۇيغۇرلار بىر ئادالەتلىك مىللەت، ھەر قانداق زۇلۇمغا ئۇچرىغۇچىغا ھسداشلىق قىلىدۇ. نۆۋەتتىكى دۇنيا ۋەزىيتىگە قارساق، دۇنيادىكى ھەر قانداق مىللەت ۋە دۆلەت ئۈچۈن ئۆزىنىڭ مەنپەئىتى بىرىنچى ئورۇندا ىز تۇرىدۇ، […]
تۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 27-ئۆكتەبىر ختاي تاشقى ئىشلار منسترى ۋاڭيى ئامېرىكىغا قىلغان زىيارىتى ئەسناسدا، ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى ۋە ئامېرىكا ئۇيغۇر بىرلەشمىسى -ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى ختاي كومپارتىيسى بىلەن رىقابەتلىشىش كومېتىتى رەئىسى گاللاگىر ۋە دۆلەت مەجلىسى ختاي ئىشلىرى مەمۇرى كومېتىتى باشلىقى سمىس قاتارلىقلار بىلەن كۆرۈشۈپ، ختاينىڭ مەزكۇر زىيارىتىگە بولغان نارازىلىقى ۋە ئامېرىكا […]
ئارمان ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 2023-يىلى 25-ئۆكتەبىر فىرانسىيەدىكى نوپۇزلۇق مەتبۇئات «دۇنيا گېزىتى» سەيشەنبە كۈنى « تېررورلۇق كەيپىياتى سۇسلاشتى، ئەمما باستۇرۇش ۋە قورقۇنچ يەنىلا مەۋجۇت» تېمىسىدىكى چوڭ ھەجىملىك ماقالىسىنى ئېلان قىلغان.. مەزكۇر ماقالىنى پۈتتۈرۈش ئۈچۈن قەشقەر، خوتەن قاتارلىق جايلارنى زىيارەت قىلغان «دۇنيا گېزىتى» مۇخبىرى فخېدېغىك لۆمەتخ Frédéric Lemaître ماقالىسىنى مۇنداق باشلايدۇ: « مەلۇم […]
ئابدۇۋەلى ئايۇپ ھەر قېتىم دۇنيادا بىر ئۇرۇش يۈز بەرسە مۇھاجىرەتتە كىشىلەر تەبىئىي ھالدا ئۆز مىللىتىدىن كەمسىنىدۇ، ئۆزىنى كەمستىش، قامچىلاش، سۆكۈشلەر ئېقىمغا ئايلىنىدۇ. بەزىلەر ئۇرۇشتا غالىپ دەپ قارىغان تەرەپنى كۆپتۈرۈپ ئۇيغۇرلارنى ئۇلاردىن ئۆگەنمەسلىك، ئۇلاردەك بولالماسلىق، قەھرىمانلىقتا ئۇلارغا تەڭلىشەلمەسلىك بىلەن ئەيىپلەيدۇ. 2021-يىلى ئامېرىكا ئافغانىستاندىن چېكىنگەندە كىشىلەر ئۇيغۇرلارنى تالىبانلاردەك باتۇرانە جىھات قىلماسلىقتا ئەيىپلىدى. […]
18-ئۆكتەبىر كۈنى 51 غەرپ ۋە دىموكراتىك دۆلەتلەر ختاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان باستۇرمىچى سياسەتلىرىنى توختىتىشقا چاقىرىق قىلغاندىن كىين، پەلەستىننى ئۆز ئىچىگە ئالغان كۆپچىلىكى مۇسۇلمان ۋە ئەرەب دۆلەتلىرىدىن تەشكىل تاپقان 72 دۆلەت بىرلەشمە بايانات ئىلان قىلدى. بايانات ختاينىڭ ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى ئاقلاش، ختاينىڭ كىشلىك ھوقۇقىنى ھېمايە قىلىش ۋە قوللاش ، «ئۇيغۇرلار ياخشى كۈن كۆرىۋاتىدۇ، […]
ئامېرىكىدا تۇرۇشلۇق تونۇلغان ئۇيغۇر سياسى پائالىيەتچى سالىھ خۇدايار 8-ئۆكتەبىر تېۋىتتردا ئىنگىلىزچە بايانات ئىلان قىلىپ مۇنداق دىدى: «بەزى ئۇيغۇرلاردىن پەرقلىق ھالدا، مەن ختاي ۋە ئىراننىڭ قوللىشىغا ئېرىشكەن خاماسنىڭ غالجىرلىقىغا قارشى ئسرائىلىيە بىلەن بىر سەپتە تۇرىمەن. ختاي پەلەستىننى قوللاۋاتقان بىر پەيتتە، شەرقى تۈركستاننى بېسۋىلىشنى، رەھمسزلەرچە قىرغىنچىلىقىنى داۋاملاشتۇرماقتا. باشقا نۇرغۇن مۇسۇلمان دۆلەتلەرگە ئوخشاش، […]
ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى ۋەكىللىك قىلىۋاتقان شەرقى تۈركىستان داۋاسى سۈكۈتنى كۆتۈرەلەمدۇ؟مەمەت توختىئۇيغۇر ھەقلىرىنى قوغداش قۇرۇلىشى ئىجرا دىرىكتورى پۈتۈن دۇنيانىڭ دىققىتى بىردىن بىر ھاماسنىڭ ئىسراىلگە قارىتا ئېلىپ بارغان بىر كۈنلۈك تۇيۇقسىز ھۇجۇمى ۋە ئارقىدىنلا ئىسرائىلنىڭ غاززاغا قاراتقان قايتارما ھۇجۇمىنىڭ كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان پاجىئەلىك ئاقىۋەتلەر ھەققىدىكى خەۋەرلەرگە مەركەزلەشتى.بۇ ھۇجۇمنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقى، ئىسرائىلىيەنىڭ قايسى نۇقتىدا […]
مۇھاجىرەتتە تۇڭگان بولۇش بىھاجەت. بىر ئۇيغۇر مۇھاجىرەتتە دىنىمىزنىلا چىڭ تۇتۇپ، ئۆيىدە ئۇيغۇرچە بىلمەيدىغان مۇسۇلمان بالا تەربىيەلىسە، تۇڭگان تەربىيەلىگەنگە ئوخشاش بولىدۇ.بىزنىڭ بىرلا مىللىي كىملىكىمىز بار، ئۇنىڭ ئىسمى ئۇيغۇرلۇق، مۇھاجىرەتتە بىرلا ماكانىمىز بار، ئۇنىڭ ئىسمى ئۇيغۇر ئۆيىدۇر.مۇھاجىرەتتە بىر ئۇيغۇر ئۆيىمىز بولسا دەپ قىلىنغان تىرىشچانلىقلار كۆپ بولدى. بەزى دۆلەتلەردە ئۇيغۇر ئۆيى ئېلىش ئۈچۈن […]
مەخمۇت ئېلى ئاتتىلا ئونسۇ قورقۇش-جانلىقلارنىڭ تاشقى زەربىگە ياكى تەھدىتكە ئۇچرىغاندا ۋە ياكى تۇيۇقسىز يۈز بەرگەن بىرەر ھادىسىنى ئۆزىگە تەھدىت ھېسابلىغاندا شەكىللىنىدىغان بىر تۈرلۈك روھىي ئىنكاس بولۇپ، ئۇ ئىزچىل داۋاملاشسا شۇ جانلىقتا بىر تۈرلۈك نورمالسىز پىسخىكىلىق ھادىسىنى شەكىللەندۈرۈپ، شۇ جانلىقتا ئۆزلىكىدىن خۇدۇكسىرەيدىغان، تۇيۇقسىز قورقىدىغان، ئۆزى تەھدىت ھېس قىلغان شەيئى ياكى ھادىسىنى […]
ئابدۇۋەلى ئايۇپ خىتاي بىزنى قىرىپ يوقىتالمايدۇ، قىيناپ كىملىكىمىزدىن تانغۇزالمايدۇ. ئۇيغۇر خىتايدا ئېزىلىپ، خىتاي زىندانىدا قىرىلىپ ئەمەس، دۇنيانىڭ نەرىدە بولسۇن خىتاينىڭ زۇلمىغا تىزلىنىپ، خىتايغا تىلىنىپ، يېلىنىپ، تۇز پۈكۈپ يوقۇلۇپ كېتىدۇ. خىتاي بىزنىڭ تېنىمىزنى يوقۇتۇش ئۈچۈن بىزگە ئىرقى قىرغىنچىلىق يۈرگۈزمەيۋاتىدۇ، بىزنى تىلىمىزدىن، ئەجدادىمىزدىن، زېمىنىمىزدىن ۋاز كەچكۈزۈش ئۈچۈن قىرغىنچىلىق يۈرگۈزىۋاتىدۇ. خىتاينىڭ قىرغىنچىلىقى ھالقىلىق […]
ئۇيغۇرىئان، 21-سىنتەبىر ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسى ختاي كومپارتىيسىي بىلەن رىقابەتلىشش ئالاھىدە كومېتىتى رەئىسى مايىك گاللاگىر ئامېرىكا تاشقى ئشلار منستىرى بىلىنكىن ۋە دۆلەت بېخەتەرلىك منستىرى مايوركاسقا خەت يېزىپ، ختاي ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىنى ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىن سەۋەبلىك جازالاشقا چاقىردى. ئۇ خېتىدە مۇنداق دىدى: «ختاي خەلق جۇمھۇرىيىتى ھۆكۈمىتى ئىلىپ بىرىۋاتقان قىرغىنچىلىق چوقۇم جازاغا تارتىلىشى […]
يۈسۈپجان ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 2023-يىلى 17-سېنتەبىر بۇنىڭدىن بىر يىل ئاۋۋال(2022-يىلى 10-سېنتەبىر) فىرانسىيەدىكى سولچى گۇرۇھلارنىڭ ئەڭ چوڭ يىغىلىشى بولغان «ئىنسانىيەت فېستىۋالى»غا خىتاي ئەلچىخانىسىمۇ تەكلىپ قىلىنغان ئىدى. بۇنىڭدىن خەۋەر تاپقان يېشىللار پارتىيەسى ئەزالىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان نەچچە ئونلىغان پارلامېنت ئەزالىرى، فىرانسىيەدىكى ئۇيغۇر پائالىيەتچىلەر بىرلىشىپ خىتاي كونسۇلىنىڭ چېدىرى ئالدىدا ئۇدا ئىككى كۈن قارشىلىق نامايىشى […]
تۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 14-سىنتەبىر يېقىندا، دۇنيادىكى ئەڭ باي شەخس ئىلان ماسك (Elon Musk) ھەققىدە ۋالتىر (Walter Isaacson’) تەرىپىدىن يېزىلغان كىتاپ زور غۇلغۇلا قوزغىدى، مەزكۇر كىتابتا ئىلان ماسكنىڭ خاراكتىرى كىشلەر بىلمەيدىغان نۇرغۇن ۋەقەلەر ئارقىلىق ئېچىپ بىرىلگەن. كىتابتا يەنە ئىلان ماسك ئەركىن مېدىيا (The Free Press’ )نىڭ مۇخبىرى بارس (Bari Weiss)قا مۇنداق […]
ئارمان ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 2023-يىلى 14-سېنتەبىر ئۆز خەۋىرىمىز، 10-سېنتەبىر گوللاندىيە «ئۇيغۇر ئانا تىل مەكتىپى»نىڭ ئۇيۇشتۇرۇشىدا قەرەللىك ئۆتكۈزۈلۈپ كېلىۋاتقان «تەھدىت ئاستىدا قالغان مەۋجۇتلۇقىمىز» تېمىسىدىكى سۆھبەت پائالىيىتى ئۈرتېخېت شەھىرىدە ئۆتكۈزۈلدى. پائالىيەتكە ئاۋسترالىيەدىن ئالاھىدە تەكلىپ قىلىنغان دوكتور مەمتىمىن ئەلا ئەپەندىم سىن ئارقىلىق « مائارىپىمىزنىڭ كەلگۈسى نەدە؟» دېگەن تېمىدا مەخسۇس لېكسىيە سۆزلەپ يىغىن ئىشتىراكچىلىرىنىڭ قىزغىن […]
رىچارد ئۇيغۇر ، 12-سىنتەبىر ختاينىڭ ئۇيغۇرلار ۋە باشقىلارغا قاراتقان دۆلەت ھالقىغان باستۇرۇش زۇلۇملىرى ھەققىدە ئسپات توپلاش، تەكشۈرۈش ئۈچۈن كىشلىك ھوقۇقنى قوغدىغۇچىلار تەشكىلاتى (Safeguard Defenders ) «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ دۆلەت ھالقىغان باستۇرۇشنى مەلۇم قىلىش قوللانمىسى»تۈزۈپ ئۇيغۇرچە، ختايچە، تېبەتچە قوللانمىلىرىنى ئىلان قىلغان. مەزكۇر قوللانمىدا،دۆلەت ھالقىغان باستۇرۇشنىڭ ئىپادىلىنىش شەكىللىرى، ئۆزىنى قوغداش ئۇسۇللىرى، ھەر […]
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، تۇرسۇنجان، 8-سىنتەبىر دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي رەئىسى دولقۇن ئەيسا، ئىجرائىيە رەئىسى ۋە ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇقى قۇرۇلۇشى دىرىكتورى ئۆمەر قانات، ئامېرىكا خەلقئارا دىنى ئەركىنلىك كومېتىتى كومسسارى نۇرى تۈركەل قاتارلىقلار تەيۋەن مەركىزى تەيبي شەھىرىدە «خەلقئارا دىنى ئەركىنلىك يېغىنى»غا قاتنىشش ئۈچۈن يېتىپ كەلگەن. بۇ دولقۇن ئەيسانىڭ 15 يىللىق ساياھەت چەكلمىسدىن كىين تەيۋەنگە […]
5-سىنتەبىر،ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى بىرلىن-گىرمانىيە پارلامنىتىدا ئۇيغۇرلار ئۇزۇندىن بىرى ئارزۇ قىلغان تارىخى بىر ھادىسە يۈز بەردى،«گىرمانىيە پارلامىنتى-بۇندستاگدا، ئۇيغۇر دوسلۇق گۇرۇپپىسى» قۇرۇلدى. مەزكۇر دوسلۇق گۇرۇپپىسى-ئۇيغۇرلارنىڭ ھوقۇقى ۋە ئەركىنلىكىگە دائىر مەسللەرنى مۇھاكىمە قىلىدىغان، يېڭى ۋە ئەھمىيەتلىك لايىھەلەر ۋە تەدبىرلەرنى ئوتتۇرىغا قويىدىغان گۇرۇپپا بولۇپ، تارىخى ئەھمىيەتكە ئىگە. مەزكۇر دوسلۇق گۇرۇپپىسى-ئۇيغۇر مەدەنيتىنى قۇتلۇقلاش بىلەن باشلانغان بولۇپ، […]
تۇرسۇنجان،4-سىنتەبىر، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى ياپونىيە نىككى ئاسيانىڭ خەۋەر قىلىشچە،ب د ت غا قاراشلىق «خەلقئارا ئەمگەك تەشكىلاتى» ئۆتكەن ھەپتە جىمجىتلا ختاي كومپارتىيسى مۇستەملىكىسى ۋە قىرغىنچىلىقى ئاستىدىكى ئۇيغۇر ۋەتىنى پايتەختى ئۈرۈمچىنى زىيارەت قىلغان.زىيارەتتە مەزكۇر تەشكىلات ۋەكىللىرى ئاتالمىش شنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى پارتكوم باش كاتىۋى (سكرىتارى) ماشڭرۈي بىلەن سۆزلەشكەن.ماشڭرۈي مۇنداق دىگەن:ئامېرىكا ۋە غەرپ دۆلەتلىرىدىكى […]