ئابدۇۋەلى ئايۇپ بىر ئاي بۇرۇن بىر سىرلىق ئېلخەت تاپشۇرۇپ ئالدىم. ئېلخەتتە «ئەركىن بۈركۈت» دەپ ئىسىم قويۇۋالغان بىرىنىڭ مەلۇم بىر تەتقىقاتىمغا ياردەم بېرىشنى خالايدىغانلىقى يېزىلغان ئىدى. سىندا، تېلىفوندا كۆرۈشۈشنى تەلەپ قىلدىم، رەت قىلدى. كەچمىشىنى يېزىپ ئەۋەتىشنى سوراپ باقتىم قوشۇلمىدى. قايسى دۆلەتتە تۇرۇدىغانلىقىمۇ دەپ بەرگىلى ئۇنىمىدى، پەقەتلا مېنىڭ ھېلىقى تەتقىقاتىمغا ياردەم بەرگۈسى […]
سياسى ئوبزورلار
ئۇيغۇر سياسى مەسللىرىگە ئائىت كۆز-قاراش، مۇھاكىمىلەر ئىلان قىلىنىدۇ.
ئاپتورى: نۇرمەمەت مۇساباي 2- دۇنيا ئۇرۇشى ئاخىرلاشقاندىن كەيىن، دۇنيا سىياسىي جەھەتتىن ئىككى قۇتۇپلاشتى. غەرىبنى ئاساس قىلغان ئامېرىكا يېتەكچىلىكىدىكى دېموكىراتىك تۇزۇمدىكى دەۋلەتلەر بلوكى ۋە سۆۋېتلەر ئىتتىپاقى باشچىلىقىدىكى سوتسىيالىستىك تۇزۇمدىكى دىكتاتور دەۋلەتلەر بلوگى بولۇپ ئىككىگە ئايرىلدى. ھەربىي جەھەتتىن ناتو بلوگى ۋە ۋارشاۋا بلوگىغا بۆلۇندى.شۇندىن ئەتىبارەن بۇ ئىككى بلوگ ئۆز تەسىرىنى كېڭەيتىش ئۇچۇن، دۇنيانىڭ ھەممە يەرىدە […]
بىز تۇنجى جۇمھۇرىيەتنى قۇرغاندا مۇسۇلمان دۇنياسى تېخى جۇمھۇرىيەت دېگەن سۆزنىڭ قۇرئاندا بار يوقلۇقى ھەققىدە ئويلىشىۋاتقان ۋە تالىشىۋاتقان ئىدى. بۇ تالاش تارتىش تېخىچە ئۇلاردا بىرەر نوپۇزلۇق جاۋاپقا ساھىپ بولالمىدى. ئەمما ئەجداتلىرىمىز دۇنيادا تۇنجى ئىسلام بىلەن ئاتالغان جۇمھۇرىيەتنى قۇرۇپ چىقتى. بىز تۇنجى ئاساسى قانۇننى ئېلان قىلغاندا تېخى ئىسلام دۇنياسىدا دۆلەتنى، پۇقرانى ۋە […]
ۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 28-ئۆكتەبىر ۋاشنگىتوندا جايلاشقان ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى ئىجرائىيە دىرىكتورى، دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي ئىجرائىيە رەئىسى ئۆمەر قانات ئەپەندى ئامېرىكىنىڭ داڭلىق «دىپلومات»سياسى ژۇرنىلىدا ئوبزور ئىلان قىلىپ، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى باش كاتىۋى ئانتونيۇ گۇتەررەسنى ختاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان ئىرقى قىرغىنچىلىقىغا قارشى ھەرىكەت قوللىنىشقا چاقىردى. ئۆمەر قانات ئوبزوردا، ب د ت باش […]
ئەكرەم ئۇيغۇر، 27-ئۆكتەبىر، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى (ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى ئوخشمىغان پىكىر ئىگىلىرىنىڭ ئوبزورلىرىنى ئىلان قىلىدۇ، ئۇيغۇر ئاگنىتلىقىنىڭ باش ماقالىسدىن باشقا پىكىرلەر ئاپتورغا ۋەكىللىك قىلىدۇ) ئۆتكەن 75 يىلدىن بىرى پەلەستىن مەسلىسى-دۇنيادىكى باشقا ھىچقانداق مەسلىنىڭ كۈنتەرتىپكە كىلىشگە پۇرسەت بەرمىدى.ئۇيغۇرلاردەك ئىزىلگەن مىللەتلەرنىڭ مەسلىسنىڭ ھەل بولۇشى ئۈچۈن توسالغۇ بولدى، ئۇيغۇرلاردەك خەلقنىڭ غەرپ ۋە شەرق ئوتتۇرسدا ياردەمسز […]
ئابدۇۋەلى ئايۇپ ھەر قېتىم دۇنيادا بىر ئۇرۇش يۈز بەرسە مۇھاجىرەتتە كىشىلەر تەبىئىي ھالدا ئۆز مىللىتىدىن كەمسىنىدۇ، ئۆزىنى كەمستىش، قامچىلاش، سۆكۈشلەر ئېقىمغا ئايلىنىدۇ. بەزىلەر ئۇرۇشتا غالىپ دەپ قارىغان تەرەپنى كۆپتۈرۈپ ئۇيغۇرلارنى ئۇلاردىن ئۆگەنمەسلىك، ئۇلاردەك بولالماسلىق، قەھرىمانلىقتا ئۇلارغا تەڭلىشەلمەسلىك بىلەن ئەيىپلەيدۇ. 2021-يىلى ئامېرىكا ئافغانىستاندىن چېكىنگەندە كىشىلەر ئۇيغۇرلارنى تالىبانلاردەك باتۇرانە جىھات قىلماسلىقتا ئەيىپلىدى. […]
ئابدۇۋەلى ئايۇپ 3-ئۆكتەبىر كۈنى يۇتۇپتا ۋە تۈركىيەدىكى بىر تېلۋىزىيە قانالىدا «تۈركىيەدىكى ئۇيغۇرلار» دېگەن بىر فىلىم قويۇلدى. فىلىمدە «ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقى يوق، بۇ غەرپنىڭ ئويۇنى. ئۇيغۇر تەشكىلاتلارنى غەرپ قۇرۇپ چىققان. غەرپتىكى ئۇيغۇر داۋاگەرلەر ئۇيغۇرنىڭ دەردىنى سېتىپ پۇل تاپىدۇ. ئامېرىكا خىتاينى چەكلەش ئۈچۈن ئۇيغۇرلاردىن پايدىلىنىۋاتىدۇ. غەرپلىكلەر ئۇيغۇرلارنى كوزۇر قىلىپ خىتاينى جازالاۋاتىدۇ» دېگەن پىكىرلەر […]
ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى ۋەكىللىك قىلىۋاتقان شەرقى تۈركىستان داۋاسى سۈكۈتنى كۆتۈرەلەمدۇ؟مەمەت توختىئۇيغۇر ھەقلىرىنى قوغداش قۇرۇلىشى ئىجرا دىرىكتورى پۈتۈن دۇنيانىڭ دىققىتى بىردىن بىر ھاماسنىڭ ئىسراىلگە قارىتا ئېلىپ بارغان بىر كۈنلۈك تۇيۇقسىز ھۇجۇمى ۋە ئارقىدىنلا ئىسرائىلنىڭ غاززاغا قاراتقان قايتارما ھۇجۇمىنىڭ كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان پاجىئەلىك ئاقىۋەتلەر ھەققىدىكى خەۋەرلەرگە مەركەزلەشتى.بۇ ھۇجۇمنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقى، ئىسرائىلىيەنىڭ قايسى نۇقتىدا […]
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان 25-سىنتەبىر 2023-يىلى 21-سىنتەبىر كۈنى ئامېرىكىغا جايلاشقان ختاي دىموكراتىيە ۋە كىشلىك ھوقۇق تەتقىقاتى ۋە ختاي ھۆكۈمىتى بىلەن دىئالوگ قۇرۇشقا چاقىرىدىغان تەشكىلات دۈيخۋا (دىئالوگ)تەشكىلاتى بايانات ئىلان قىلىپ، ئۇيغۇر ئالىم ۋە تەتقىقاتچى راھىلە داۋۇتنىڭ ختاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن مۇددەتسز قاماق جازاسغا ھۆكۈم قىلىنغانلىقى ختاي ئەمەلدارلىرىدىن ئېرشكەن ئۇچۇر ئارقىلىق جەزىملەشتۈرۈلگەنلىكىنى ئىلان قىلدى. […]
ئابدۇۋەلى ئايۇپ توغرا ئوقۇدىڭىز، دىنىي ئەسەبىيلىك ئۇيغۇردا مىللەت سۈپىتىدە يوق. بولۇپمۇ مۇھاجىرەتتە ياشاۋاتقانئۇيغۇرلاردا دىنىي ئەسەبىيلىك ئەمەس، ھىچقانداق كوللىكتىپ ئەسەبىيلىكتىن ئەسەرمۇ يوق. دىنىيئەسەبىيلىك دېگەن بىر خىتايچە يالا تۆھمەت، دۇنيادا ئۇنى جىھاتچىلىقمۇ دەپ قويىدۇ. ئۇيغۇردا ئۇمۇمەۋجۇت ئەمەس.مەن 2018- يىلى «مۇھا جىرەتتىكى ئۇيغۇرلاردا جىھاتچىلىق بارمۇ» دەپ يازما يازغان ۋە جىھاتقا دائىركىتاپلارنىڭ ئىستانبۇلدىكى كىتاپخانا، […]
نەجمىدىن قارلۇق خىتتاينىڭ قەد كۆتىرىشىنىڭ يەرشارى خاراكتېرلىك خىرىس پەيدا قىلغانلىقى، كۈنسېرى ئېتىراپ قىلىنماقتا. خىتتاينىڭ دۇنيادىكى تەسىرىنىڭ كۈچىيىشىگە ئەگىشىپ ، خىتتايدىن كېلىۋاتقان خىرىسقا قانداق ئۈنۈملۈك تاقابىل تۇرۇش خەلقئارا جەمئىيەت جاۋاب بەرمىسە بولمايدىغان جىددىي سوئالغا ئايلاندى. خىتتاينىڭ قەد كۆتۈرۈشى، ئامېرىكا باشچىلىقىدىكى غەرب دۇنياسىنىڭ ئىقتىساد، سىياسەت، بىخەتەرلىك، كىشىلىك ھوقۇق ۋە مۇھىت قاتارلىق بىر […]
(ئوبزورلار-ئاپتورلارنىڭ شەخسى قارىشى، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقىغا، ئاگېنىتلىق قۇرغۇچىسى ياكى خادىملىرىنىڭ مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلمايدۇ) ئابدۇۋەلى ئايۇپ ئىتىراپ قىلايلى قىلمايلى بىز يىمەكتە، يىمەكلىكنىڭ تەمىدە، تاماقتا، گالدا خىتايغا كۆنۈپ قالغان. ۋەتەندە ھەتتا بەزى ئۇيغۇر ئاشخانالار خىتاي ئاشپەز ئىشلىتەتتى. مەن مۇھاجىرەتتە، ئىستانبۇلدا بىر ئۇيغۇر ئاشخانانىڭ ئۈرۈمچىدىن خىتاي ئاشپەز كەلتۈرگەنلىكىنى ئاڭلىغانىدىم، سەۋەبى ئۇيغۇرلار ئۈرۈمچىدە شۇ ئاشپەزنىڭ […]
تاھىر ھامۇت : مىنىڭ ۋەتىنىمدىكى تېراگىدىيە بىر دەرس بولسۇن!
ئابدۇۋەلى ئابدۇراھماننىڭ سرلىق ھېكايىسى
ئامېرىكانىڭ ئەمەس ئاق پارتىيەنىڭ ئويۇنى
بۈگۈن يەنى 9- ماي نورۋېگىيەنىڭ نوپۇزلۇق گېزىتى ئافتىن پوستىننىڭ مۇقاۋا بېتىگە «پارلامېنت ئۇيغۇرلار ئۇچراۋاتقان قىسمەتلەرنى بىلىشنى خالىمايدۇ» تېمىسدا خىتاينىڭ ناتسىست لاگېرىدىكى ئۇيغۇرلار ئارقا كۆرۈنۈش قىلىنغان بىر ماقالە ئېلانى بېرىلگەن بولۇپ…
ئوبزور: خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ غەربنى 40 يىل ئالدىغان تاكتىكىسى: ئاجىز ۋە قالاق كۆرۈنۈش ۋە بۇنىڭغا ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇسۇل ئوينىشى
ئۇيغۇرىئان: ياۋروپا خىتاي بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىدە كۈچ ئەۋزەللىكىنى جارى قىلدۇرۇشى كېرەك
يېقىنقى مەزگىللەر ئىچىدە ئۇيغۇر دىئاسپوراسىدا يۈز بەرگەن ئانورمال ھادىسىلەر كەمىنەنى بۇ كونا خاماننى قايتا سورۇپ، بۇھەقتە قەلەم تەۋرىتىشكە مەجبۇر قىلدى. ئۇيغۇر دىئاسپوراسى ۋە شەرقى تۈركىستان خەلقىنىڭ ئىرادىسىگە خىلاپ بەز ھادىسىلەر يۈر بەرمەكتە ۋە بۇنىڭ ئاقىبىتىدىن نەسىۋىسىنى ئالىدىغانلار شەكسىز ئەسىر شەرقى تۈركىستان ۋە شۇنداقلا ئۇيغۇرلاردۇر!
مەن ئەخمەتجان ئىسمايىلنى ئەسەرلىرى، قىلىقى ۋە قىلىۋاتقانلىرىدىن ياخشى تونۇيمەن. شۇڭا ئۇنىڭ بۇ قېتىم خىتايپەرەس بىخەتەر پىكىرلەرنى بازارغا سېلىشىدىن ھەيران قالمىدىم. مەن ئۇنىڭ ئۇيغۇرنىڭ دۆلەت قۇرۇشىغا ئىشەنمەيدىغانلىقىنى پەرەز قىلالايتتىم. شۇنىڭ ئۈچۈن «شەرقى تۈركىستان قۇرۇلمايدۇ» دېگەن كىتابىنىڭ ئېلانىنى كۆرۈپمۇ پەقەتلا تاسادىپىلىق، كۈتۈلمىگەنلىك ھېس قىلمىدىم