خىتاي غۇلجىدا ئۆز دەردىنى تۆككەن ئالتە ئۇيغۇرنى ئىغۋا تارقىتىش جىنايىتى بىلەن قولغا ئالغانلىقىنى ئېلان قىلدى. ئىغۋا مەزمۇنى نېمە؟

ئەنما (安玛) ئىسىملىك خىتاي تور يازارىنىڭ 2009-يىلى 15-ئىيۇلدا يازغان، خىتايدىكى مۇنازىرە مۇنبەرلىرىدە كەڭ تارقالغان يازمىسىنىڭ ئۇيغۇرچە تولۇق تەرجىمىسى.

بۇ ھەپتە خىتاي دۆلەت كېڭىشى خەۋەر بۆلىمى تۇنجى «خىتاينىڭ ئېكسپورت كونترولى» ناملىق ئاق تاشلىق كىتابىنى ئېلان قىلدى. ئالاقىدار مەسئۇللارنىڭ ئېيتىشىچە، بۇ ھەرىكەت خەلقئارا ئېكسپورتنى كونترول قىلىشتىكى «گۇرۇھ» ئالامەتلىرى ۋە بىر تەرەپلىمە قاراشلارنىڭ باش كۆتۈرۈشىدىن پەيدا بولغان خىرىسلارغا تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن ئىكەن.

ختتاي دىپلوماتىيە منسترلىكى، ختتاي ج خ منسترلىكى، ئاتالمىش ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى بىر تۇتاش پىلانلىغان، ختتاينىڭ شەرقى تۈركستان (ئۇيغۇرستان)دىكى سياسەتلىرىنى ماختاشنى مەقسەت قىلغان «ئامېرىكىدىكى شنجاڭلىق مۇھاجىرلار تور سۆھبەت يېغىنى» مەغلۇبىيەت بىلەن ئاخىرلاشقان.

ختتاي كومپارتىيەسنىڭ ئاممىۋى تەشۋىقات ۋاستىلىرى ختتاي تاجاۋۇزچىلىرىنىڭ ئىسلام دىنىغا بولغان ھۇجۇملىرىنى ئاشكارا تەشۋىق قىلماقتا بولۇپ، تارقىتىلغان ۋىدىئولاردا كۆرستلىشچە، ختتاي كومپارتىيەسى ئىسلام دىنغا بولغان باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئىسلامنى ختتايلاشتۇرۇش قەدىمىنى تىزلىتىدىكەن.

مۇشۇ پەيشەنبە كۈنى جەنۋەدىكى ب د ت بىناسى ئالدىدا، نەچچە ئونلىغان ئۇيغۇر زىيالىلىرىنىڭ تۇتقۇن قىلىنغان ياكى يوقىتىۋىتىلگەنلىكىنى نامايەن قىلىدىغان بىر رەسىم كۆرگەزمىسى ئېلىپ بېرىلغان بولۇپ، بۇ كۆرگەزمە ئامېرىكىنىڭ قوللىشىغا ئېرىشكەن، خىتاي تەرەپ بولسا ئامېرىكىنى …

خىتاينىڭ فرانسىيەدە تۇرۇشلۇق كونسۇلىنىڭ توربېتىدە كۆرسىتىلىشىچە 9-ئىيۇل خىتاينىڭ فرانسىيەدە تۇرۇشلۇق باش كونسۇلى (فرانسىيەنىڭ مارسېل، ستراسبۇرگ، لېئون قاتارلىق شەھەرلىرىدىكى تارماق كونسۇللىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان) بىلەن «شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتى» نىڭ بىرلىكتە ئۇيۇشتۇرۇشىدا «شىنجاڭ ياخشى جاي» نامىدىكى تور سۆھبەت يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەن.

خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستاندا ئۇيغۇر ۋە باشقا تۈركىي مىللەتلەرگە قاراتقان ئىرقىي قىرغىنچىلىقى دۇنيا مىقياسىدا تەنقىدكە ئۇچراۋاتقان بىر پەيتتە، خىتاي ھۆكۈمىتى زىيانكەشلىككە ئۇچرىغان ئۇيغۇرلارنىڭ ئارخىپىلىرى توپلانغان سانلىق مەلۇمات ئامبىرىغا ۋە ئۇيغۇر پائالىيەتچىلەرگە تۆھمەت قىلدى. ختتاي تاشقى ئىشلار مىنسترلىكى 9- ئاپرىل ئۆتكۈزگەن ئاخبارات ئىلان قىلىش يېغىنىدا، ئاتالمىش شنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئاخبارات ئىشخانىسىنىڭ […]