سانائەتلەشكەن 7دۆلەت(ئامېرىكا، كانادا، فىرانسىيە، گېرمانىيە، ئىتالىيە، ياپونىيە، ئەنگلىيە) مىنىستىرلار دەرىجىلىك يىغىنى 3-ماي لوندوندا باشلاندى.
دۇنيا
خىتاي دۆلەت مۇداپىئەسى باياناتچىسى ۋۇشىيەندا 29- ئاپرېل بايانات ئېلان قىلىپ مۇنداق دېگەن: «ھازىرقى ئامېرىكا ھۆكۈمىتى ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەندىن بېرى، ئامېرىكا دېڭىز ئارمىيىسى ئۇرۇش پاراخوتلىرىنىڭ خىتاي دېڭىزى ئەتراپىدىكى ھەرىكەتلىرى ئوخشاش يىلدىكىدىن %20، جاسوسلۇق ئايروپىلانلىرىنىڭ ھەرىكىتى%40 ئاشقان. ئامېرىكىنىڭ بۇ ھەرىكىتى رايوننىڭ بىخەتەرلىكىگە ئېغىر تەھدىت پەيدا قىلىدۇ،ختتاي تەرەپ بۇنىڭغا قاتتىق قارشى تۇرىدۇ.»
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 30- ئاپرېل خەۋىرى
ئارمان
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 30-ئاپرېل خەۋىرى
ئارمان
پارتىلاتقۇچ: ئامېرىكا پرېزدېنتى جوۋ بايدىن 1915- يىلى ئوسمان ئىمپرىيەسنىڭ ئەرمەنى باستۇرۇشنى قىرغىنچىلىق دەپ جاكارلىدى.
پەيشەنبە كۈنى ھىندىستاندىكى خىتاي ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار سانى 314 مىڭ 835 كە يېتىپ پۈتۈن دۇنيا بويىچە (ئەلۋەتتە خىتاينىڭ ئېنىقسىز سانلىق مەلۇماتىنى ھېسابقا ئالمىغاندا) كۈندىلىك ئەڭ يۇقىرى رېكورتىنى ياراتتى. خىتاي تاشقى ئىشلار باياناتچىسى ۋاڭ ۋىن بىڭ بۈگۈنكى مۇخپىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىدا نومۇسسىزلارچە: «ھىندىستانغا ھەرقانداق ياردەم بېرىشقا تەييارمىز، ۋىرۇس پۈتۈن ئىنسانىيەتنىڭ ئورتاق دۈشمىنى، خەلقئارا جەمئىيەت ئىتتىپاقلىشىپ بىرلىكتە ۋىرۇسقا تاقابىل تۇرىشىمىز كېرەك.» دېدى.
ئەنگىلىيە رادىئو تورى(BBC) خەۋىرىگە قارىغاندا پاكىستاننىڭ بالۇجىستان ئۆلكىسىگە قاراشلىق كۆيتا شەھىرىدىكى ئالىي دەرىجىلىك مېھمانخانىدا پارتلاش يۈز بېرىپ ئاز دېگەندە 4 ئادەمنىڭ ئۆلۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان، خەۋەردە دېيىلىشچە بۇ پارتلاش خىتاينىڭ پاكىستاندا تۇرۇشلۇق باش ئەلچىسىنى قەستلەش مەقسىتىدە ئېلىپ بېرىلغان بولۇش ئېھتىمالىغا يېقىنكەن. ۋەقە يۈز بەرگەندە خىتاي باش ئەلچىسى يىغىن سەۋەبلىك بۇ مېھمانخانىدىن چىقىپ كەتكەن ئىكەن.
رېيتېر ئاگېنتلىقىنىڭ بۈگۈنكى خەۋىرىگە قارىغاندا، ئاۋسترالىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى مارىيس پەين (Marise Payne) نىڭ بىلدۈرۈشىچە: ھۆكۈمەت تەرەپ ۋىكتورىيە شتاتىنىڭ خىتاي بىلەن تۈزگەن «بىر بەلۋاغ بىر يول» رامكىسى ئىچىدىكى ئىككى ھەمكارلىق تۈرىنى ئەمەلدىن قالدۇرغان. يېڭىدىن تۈزۈلگەن قائىدە پرىنسىپلارغا ئاساسلانغاندا ئاۋسترالىيە مەركىزى ھۆكۈمىتى ھەرقايسى شتات ۋە ھەرقايسى ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭ چەتئەل بىلەن تۈزگەن كېلىشىملىرىنى تەكشۈرۈپ تەستىقلاش ھوقۇقىغا ئىگە ئىكەن.
ئاپتورى: پېتېر خارچېر
سىدنىي سەھەر خەۋەرچىسى، 2021- يىلى 10- ئاپرېل
تەرجىمە قىلغۇچى: بىلمەسجان
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 2021- يىلى 20- ئاپرېل
ياپونىيەنىڭ ئاساسلىق شوخلا قىيامى ۋە كۆكتات شەربىتى ئىشلەپچىقارغۇچى كاگومې 14- ئاپرېل چارشەنبە كۈنى شىركەتنىڭ خىتاينىڭ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركستان/ئۇيغۇرىستان، ت.) دىن شوخلا قىيامىنى پىششىقلاپ ئىشلەشنىڭ خام ئەشياسى بولغان شوخلا ئىمپورت قىلىشنى توختاتقانلىقىنى ئېلان قىلدى.
بايدىن ھۆكۈمىتى يۇمشاق گەپ بىلەن قاتتىق ھەرىكەتكە ئۆتتى. 8- ئاپرېل كۈنى ئامېرىكا سودا مىنىستىرلىكى بۇيرۇق چۈشۈرۈپ، خىتاينىڭ كۈچلۈك يەتتە كومپىيۇتىر شىركىتىنى خىتاينىڭ ئارمىيە تەرەپ ئۈچۈن ئىشلەيدىغان تېخنىكا بىلەن تەمىنلەيدۇ دەپ ئېلان قىلىپ، ئۇلار بىلەن ھەمكارلىقنى توختىتىش ۋە ئۇلارنىڭ تىجارىتىنى توڭلىتىش مەزمۇن قىلىنغان مەمۇرىي بۇيرۇق چۈشۈردى.
تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى خىتاي ئەلچىلىكىنى چاقىرتتى، ئۇيغۇر مەسلىسى مۇھىم سەۋەب بولدى.
خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلارنى كەڭ كۆلەمدە يېغىۋىلىش لاگېرلىرىغا قاماپ، ئىرقىي قىرىغىنچلىق يۈرگۈزىشى سەۋەبىدىن، خەلقئارانىڭ ئەيىبلىشى ۋە تەنقىدىنىڭ كۈچىيىشىگە قارىماي، خىتاي بىلەن تۈركىيە ئارىسىدىكى ئىقتىسادىي ئالاقىنىڭ چوڭقۇرلىشىۋاتقانلىقى كۈنسېرى گەۋدىلەنمەكتە. مۇتەخەسسىسلەر خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرىلىكى ھەپتە ئاخىرىدا تۈركىيەگە قىلىدىغان رەسمىي زىيارىتىدە ئۇيغۇر مەسىلىسىنىڭ ئوتتۇرىغا چىقىش نىسبىتى تۆۋەنلىكىنى بىلدۈرمەكتە.
ئۆزبېكىستان خىتاينىڭ ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى ئاشكارا قوللىدى، «شەرقىي تۈركستان تېررورچىلىرىغا زەربە بىرشتە خىتايغا ياردەم بەردۇق.»
تۈرك كېڭىشىنىڭ 2040- يىللىق پىلانى ئوتتۇرىغا قويۇلدى، ئۇيغۇر ياكى شەرقىي تۈركىستان توغرىلىق بىر ئېغىزمۇ تىلغا ئېلىنمىدى
بايدىن «دېموكراتىك ئىتتىپاق» قۇردى. خىتاي ئۆزىنىڭ ئىتتىپاقىنىڭ بارلىقىنى بىلدۈرمەكچى.
«بىرۇسسېل بىلەن بېيجىڭ توقۇنۇش مۇساپىسىدا، خىتاي دېموكراتىك دۆلەتلەرنىڭ بويسۇنۇشىنى تەلەپ قىلماقتا — بۇنى قوبۇل قىلغىلى بولمايدۇ.»
جورجىيە شتاتىدىكى ئۇۋلاش مەركىزىدە 8 نەپەر ئاسىيا ئىرقىدىكىلەر ئۆلتۈرۈلگەن
ئامېرىكا – خىتاي تاشقى ئشلار مىنىستىرلىرى كۆرۈشۈشكە بىر نەچچە كۈن قالغاندا، ئامېرىكا 24 نەپەر يۇقىرى دەرىجىلىك خىتاي ئەمەلدارلىرىغا جازا ئېلان قىلدى.
بىلىنكېن ۋە ئوستىن ئاسيا ئىتتپاقداشلىقىنى كۈچلەندۈرۈش ئۈچۈن ياپونىيەدە
