6-ئاينىڭ 12-كۈنى تۈركىيەدىكى خانىملار ئۈچۈن ناھايىتى ئەھمىيەتلىك ۋە ئۇنتۇلغۇسىز بىر كۈن بولدى . ئىستانبۇل، ئەنقەرە ۋە ساكارىيادىكى قەلبى ئىلىم ئۈچۈن گۈلخان بولغان ۋەتەنپەرۋەر خانىملار ئىستانبۇلغا يىغىلىپ مۇھاجىرەتتىكى تۇنجى ئىلىم چېيىنى ئۆتكۈزدى.
يىل:: 2021-يىلى
9-ئىيۇن ياپونىيە ۋە ئاۋسترالىيە ئىككى تەرەپ مىنىستىرلىقلار تېلېفون يىغىنى ئۆتكۈزۈپ ئۇيغۇر مەسىلىسىگە بولغان ئەندىشىسىنى ئىپادىلىدى، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئاۋسترالىيە باش مىنىستىرى سكوت جون موررىسسون (Scott John Morrison) ئەنگلىيەگە مېڭىش سەپىرىدىن بۇرۇن بايانات بېرىپ G7 گۇرۇھى ۋە دۇنيا سودا تەشكىلاتىنى تەدبىر قوللىنىپ خىتاينىڭ كۈنسېرى ئېشىۋاتقان ئىقتىسادى تەھدىتىنى توختىتىشقا چاقىردى.
خەۋەرلەردىن مەلۇم بولۇشىچە ماي ئېيىنىڭ بېشىدا ۋېنگىرىيە ھۆكۈمىتى «فۇدەن» ئۇنىۋېرسىتېتى تارماق مەكتىپىنىڭ بۇداپېشت شەھىرىدە قۇرۇلۇش پىلانىنى تەستىقلىغانلىقىنى، ھەمدە بۇ پىلاننىڭ شەرتسىز ئېلىپ بېرىلىشى كېرەكلىكىنى ئېلان قىلغان ئىدى، ئەمما ھۆكۈمەتنىڭ بۇ قارارى ۋېنگىرىيە خەلقىنىڭ قاتتىق توسقۇنلۇقىغا ئۇچرىدى. 5- ئىيۇن نەچچە مىڭلىغان بۇداپېشت خەلقى كوچىلارغا چىقىپ نامايىش قىلىپ خىتاي ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ بۇ شەھەردە قۇرۇلۇشىغا قارىتا قاتتىق نارازىلىقىنى بىلدۈردى.
يېقىندىن بۇيان ئامېركا باشچىلىغىدىكى دۆلەتلەرنىڭ<< ئۇيغۇر ئىرقى قىرغىنچىلىقىنى >>ئېتراپ قىلىشى ۋە ئەنگىليەدىكى مۇستەقىل سوت كوللېگىيىسىنىڭ خىتاينىڭ ئۇيغۇر سىياسىتىگە كۆرسىتىدىغان تەسىرىدىن ئەنسىرىگەن خىتاي يالغان مەيدان ۋە ساختا ھىساپلار بىلەن ئاممىۋى ئۇچۇر سۇپىلىرىدا ئۇيغۇر پائالىيەتچلەرنى ۋە مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنى پاراكەندە قىلىشقا باشلىدى.
فرانسىيە ئاگېنتلىقىنىڭ 28- ماي پارژدىن خەۋەر قىلىشىچە، خىتاي فرانسىيەنى خىتاي – ياۋروپا مەبلەغ سېلىش كېلىشىمىنى تەستىقلەش ئۈچۈن تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىنى تەلەپ قىلغان بولۇپ، پارژ خىتاينىڭ ياۋروپا پارلامېنت ئەزالىرىغا يۈرگۈزگەن جازانى بىكار قىلماي تۇرۇپ، بۇ تەلەپنى رەت قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.
پرېزىدېنت ئوتتۇرىغا قويغان خامچوت تەلىپى دۆلەت مەجلىسى كېڭىشىنىڭ باشلىنىش نۇقتىسى بولۇپ، مەبلەغنى قانداق ئىشلىتىشنى ئاخىرقى ھېسابتا دۆلەت مەجلىسى بەلگىلەيدۇ.
ئامېرىكا غەززە رايونىغا 110 مىلىيون دوللار ئىقتىسادىي ياردەم قىلىدۇ. ئامېرىكا پەلەستىنگە يىلىغا جەمئى 235 مىلىيون دوللار ياردەم قىلىدۇ.
بۇ نەتىجە ئەلۋەتتە مەزكۇر خەۋەرنى ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقىغا تەمنلىگەن كالىفورنيەدىكى قېرىنداشلىرىمىزنىڭ تىرىشچانلىقىدىن ئايرىلمايدۇ.
25- ماي چارشەنبە، ئىتالىيەدە تۇرۇشلۇق ئاتا – ئانا ئابلىكىم مەمەتئىمىن ۋە مىھرىبان قادىر ۋەتەندە قالغان 4 پەرزەنتى ئۈچۈن ئىتالىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى ئالدىدا نامايىش قىلدى.
مەلۇم بولۇشىچە تۇتۇپ كېتىلگەن بۇ مۇخبىر بېلارۇسىيە پرېزىدېنتى لۇكاشىنكوغا قارشى داڭلىق ئۆكتىچىلەرنىڭ بىرى بولۇپ، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان رۇمىنىيەدە ياشاپ كېلىۋاتقان ئىكەن.
ئۆتكەن يىلنىڭ يىل ئاخىرىدا، يەنى 2020- يىلى 18- دېكابىر لاگېر تۇتقۇنلىرى يېقىنلىرىنىڭ ئۆزلىگىدىن تەشكىللىنىپ، خىتاي كونسۇلى ئالدىدا باشلىغان «ئائىلەم نەدە؟» پائالىيىتى 162 كۈندىن بېرى خەلقىمىزنىڭ قوللىشى ۋە ئاكتىپ قاتنىشىشى بىلەن ئىزچىل داۋام قىلىۋاتىدۇ.
1996- يىلى 6- ئايدا ئۈرۈمچىنىڭ تەڭرىتاغ رايونىغا جايلاشقان قارا سۇ جىلغىسىدا 3000 ئائىلىلىكتىن ئارتۇق ئۇيغۇرنىڭ ئۆيلىرى ھەربىيلەرنىڭ قوراللىق مۇھاسىرىسى ئاستىدا چېقىلىپ، بۇ يەردە ياشايدىغان ئۇيغۇرلار تۇنجى تۈركۈمدە ئۈرۈمچىدىن تارقاقلاشتۇرۇلغان ئۇيغۇرلار سۈپىتىدە يۇرتىغا قايتۇرۇلدى.
خىتاي ئەمەلدارلىرى غەززە كرىزىسىدا ئىسرائىلىيەگە قارشى شاۋقۇن كۆتۈرۈپ، دىققەتنى ئۆزلىرىنىڭ ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىغا قىلغان ۋەھشىيلىكىدىن باشقا ياققا بۇرىماقچى بولۇۋاتىدۇ.
شىمالىي قۇتۇپ كېڭىشىنىڭ تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرى يىغىنى 20- ماي ئىسلاندىيەنىڭ پايتەختىدە ئاياغلاشتى، 8 دۆلەت تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرى كىلىمات ئۆزگىرىشىگە تاقابىل تۇرۇش ۋە شىمالىي قۇتۇپ تىنچلىقىنى قوغداشقا ئائىت بىر تۈرلۈك ئورتاق ۋەدىنى ماقۇللىدى، ھەمدە تۇنجى قېتىم كەلگۈسى 10 يىللىق «ئىستراتېگىيىلىك پىلان» نى تەستىقلىدى.
20- ماي ئامېرىكا پارلامېنتدىكى جۇمھۇرىيەتچىلەر بۇرۇن جاسۇسلۇق قىلمىشى ۋە بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ئوغرىلىقى سادىر قىلغان شەخسلەرگە ۋىزا بېرىشنى رەت قىلىدىغان يېڭى قانۇن لايىھىسىنى ئوتتۇرىغا قويدى.
ئامېرىكا بىرلەشمە ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشچە، دۇنيا مىقياسدا خىتاينىڭ ئۇيغۇر قىرغىنچلىقىنى ئەيىبلەيدىغان سادالار كۈچەيگەندىن كېين، خىتاي ھۆكۈمىتى دۆلەت تاراتقۇسى ۋە خەلقئارا ئىجتىمائىي سۇپىلاردىن پايدىلىنىپ، ئۇيغۇرلارنى مەجبۇرىي سۆزلىتىپ، ۋەزىيەتنى، ختاي سياسىتىنى ماختايدىغان كۆپلەپ ۋىدىئولارنى ئىشلەشكە مەجبۇرلاپ كەلمەكتە.
20- ماي ياۋروپادىكى كىچىك دۆلەت لىتۋا پارلامېنتى بىلەت تاشلاپ ئاۋاز بىرىپ، ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى ئېتىراپ قىلغان ۋە خىتاي ھۆكۈمىتىنى خوڭكوڭدىكى دۆلەت بىخەتەرلىكى قانۇنى، تىبەتلەرگە قاراتقان سياسەتلەرنى ئۆزگەرتىشكە چاقىرغان.
بۇ گۇۋاھلىق سۆھبىتىنى ئورۇنلاشتۇرغان بىلگىيە ئىكولو پارتىيەسى ۋە ئۇنىڭ ياش ۋەكىلى سەمۇئىل كوگولاتى، شۇنداقلا بىلگىيە ئۇيغۇر جەمئىيىتى قاتارلىق تەشكىلات ۋە ئورۇنلارغا ئالاھىدە رەھمىتىمىزنى بىلدۈرىمىز!
بۈگۈن تۈركىيەدىكى زىيالي ياشلاردىن ئۇمۇن ئىھسان جۇمھۇرىيەت خەلق پارتىيىسى رەھبىرى كامال قىلىچدار ئوغلىنىڭ ساھىپخانلىقىدىكى 19-ماي مۇستافا كامال ئاتاتۈركنى ئەسلەش، ياشلىق ۋە تەنتەربىيە بايرىمى يىغىنىغا قاتناشقان بولۇپ، يىغىندا ئۇيغۇر ياشلىرى يولۇققان كرىزىس ھەققىدە سۆز قىلغان.
مەزكۇر كىتابدا ئاساسلىقى شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسى توغرىسىدا ئۇيغۇر مىللىي ھەرىكىتىنىڭ رەھبىرى رابىيە قادىر خانىمنىڭ دۇنيادىكى نوپۇزلۇق دۆلەت ئەربابلىرىغا ۋە كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىغا يوللانغان مەكتۇپلىرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، مەكتۇپلار ئىچىدە سابىق ئامېرىكا پرېزىدېنتى جورجى بۇش ۋە ياپونىيە باش ۋەزىرى شىنزو ئابېغا يوللانغان مەكتۇپلاردىن تەركىپ تاپقان.
