«دىپلومات» (The Diplomat) ژۇرنىلىنىڭ 2022-يىلى 17- فېۋرالدىكى شۇ تېمىلىق ماقالىسىنىڭ ئۇيغۇرچە تەرجىمىسى. ئەسلى ئاپتورى: Barbara Kelemen

ئوتتۇرا ئاسيادىكى بەش دۆلەت ختتاينىڭ 2022-يىللىق بېيجىڭ ئ‍ولىمپىك يېغىنىغا قاتنىشىدىغانلىقىنى جاكارلىدى، ختتاي تاشقى ئ‍شلار منستىرلىكى بۇنى قارشى ئالىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.

خىتاينىڭ شېنجېن تېلېۋېزىيەسى خەۋىرىدە :1-ئاينىڭ 12-كۈنى تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى چاۋۇشئوغلى خىتاينىڭ تەكلىپىگە بىنائەن رەسمى زىيارەتتە بولغان.

ئەنما (安玛) ئىسىملىك خىتاي تور يازارىنىڭ 2009-يىلى 15-ئىيۇلدا يازغان، خىتايدىكى مۇنازىرە مۇنبەرلىرىدە كەڭ تارقالغان يازمىسىنىڭ ئۇيغۇرچە تولۇق تەرجىمىسى.

بۇ ھەپتە خىتاي دۆلەت كېڭىشى خەۋەر بۆلىمى تۇنجى «خىتاينىڭ ئېكسپورت كونترولى» ناملىق ئاق تاشلىق كىتابىنى ئېلان قىلدى. ئالاقىدار مەسئۇللارنىڭ ئېيتىشىچە، بۇ ھەرىكەت خەلقئارا ئېكسپورتنى كونترول قىلىشتىكى «گۇرۇھ» ئالامەتلىرى ۋە بىر تەرەپلىمە قاراشلارنىڭ باش كۆتۈرۈشىدىن پەيدا بولغان خىرىسلارغا تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن ئىكەن.

ختتاي دىپلوماتىيە منسترلىكى، ختتاي ج خ منسترلىكى، ئاتالمىش ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى بىر تۇتاش پىلانلىغان، ختتاينىڭ شەرقى تۈركستان (ئۇيغۇرستان)دىكى سياسەتلىرىنى ماختاشنى مەقسەت قىلغان «ئامېرىكىدىكى شنجاڭلىق مۇھاجىرلار تور سۆھبەت يېغىنى» مەغلۇبىيەت بىلەن ئاخىرلاشقان.

بىر مەيدان خىتاي ۋىرۇسى يۇقۇمى پۈتۈن دۇنيانىڭ نىشانىنى قايتىدىن تۈزىتىشنى كەلتۈرۈپ چىقاردى — 2020- يىللى ئىقتىساد مۇسبەت ئېشىشنى ئەمەلگە ئاشۇرسىلا «مۆجىزە»، چېكىنىشى ئانچە چوڭ بولمىسىلا غەلىبە بولۇپ ھېسابلىنىدۇ؛ 2021- يىلى كۆپ خىل ئىقتىسادىي گەۋدىلەر قايتىدىن جانلىنىپ، ئېشىش نىسبىتى رېكورد ياراتتى؛ ھالبۇكى 2022- يىلى، يەنى خىتاي ۋىرۇسى تارقىلىپ ئۈچىنچى يىلى بولغاندا، ئىقتىسادىي تەرەققىيات ئاستا – ئاستا نورمال ھالەتكە قايتىپ، يۇقۇمدىن كېيىنكى دەۋرنىڭ ئىقتىسادى زادى قانداق بولىدۇ؟

خىتاي تاراتقۇسى «دۇنيا ۋاقىت گېزىتى»نىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا 22-دېكابىر بېيجىڭغا جايلاشقان «خىتاي تارىخ تەتقىقات ئاكادېمىيەسى» دە ئاتالمىش «2021-يىللىق شىنجاڭ ئاقىللار مۇنبىرى ۋە ئىنسان ھەقلىرى مەسىلىسى ھەققىدىكى مۇھاكىمە يىغىنى» ئېچىلغان. مەزكۇر يىغىن خىتاي ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيەسى تارمىقىدىكى خىتاي تارىخى تەتقىقات ئىنستىتۇتى چېگرا رايون تەتقىقات ئورنى تەرىپىدىن ئورۇنلاشتۇرۇلغان بولۇپ، ئاتالمىش «شىنجاڭ ئاقىللار ئامبىرى» نىڭ تەتقىقاتچىلىرى قاتناشقان.

ختتاي كومپارتىيەسنىڭ ئاممىۋى تەشۋىقات ۋاستىلىرى ختتاي تاجاۋۇزچىلىرىنىڭ ئىسلام دىنىغا بولغان ھۇجۇملىرىنى ئاشكارا تەشۋىق قىلماقتا بولۇپ، تارقىتىلغان ۋىدىئولاردا كۆرستلىشچە، ختتاي كومپارتىيەسى ئىسلام دىنغا بولغان باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئىسلامنى ختتايلاشتۇرۇش قەدىمىنى تىزلىتىدىكەن.