ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى -ئۇيغۇرلارنىڭ ئاۋازى. ئۇيغۇرلارنىڭ كىملىك، قىممەت قاراش، مەدەنىيەت، مىللى مەنپەئىتى، مەۋجۇتلۇقى، تەرەققىياتىغا ئائىت خەۋەر،ئۇچۇر، بىلىم تارقىتىدۇ.
1989- يىلى 6- ئاينىڭ 4- كۈنى سەھەردە خىتاي ھۆكۈمىتى قۇراللىق ئارمىيەگە بۇيرۇق چۈشۈرۈپ، ئوقۇغۇچىلار ھەرىكىتىنى قۇراللىق باستۇرۇپ، كەم دىگەندە نەچچە يۈزلىگەن ئادەمنىڭ جىنىغا زامىن بولغان. بۇ يىل 30- ماي، ئامرىكا دۆلەت مەجلىسى باياناتچىسى مەزكۇر ۋەقەنى :«زور قىرغىنچىلىق»دەپ سۈپەتلىدى.
بۇ
بۈگۇن سەھەر ئويغانسام كاللامدا ھەر كۈندىكى تاتلىق ئەمما ئازاپلىق ئەسلىمە، قىزىمنى كۆرۈپتىمەن، ئۇ چوڭ ئۆيدە ئۆزى يالغۇز ئولتۇرغۇدەك، تېلېۋىزۇرنىمۇ ئاچماپتۇ، ئەزەلدىن چىرايلىق كىيىملەرگە ئامراق قىزىم تۈزۈكرەك كىيىممۇ كەيمەپتۇ.
كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش جەمئىيىتى يېقىندا نەشىر قىلغان »خىتاينىڭ ئىدىئولوگىيىدىكى ۋىرۇسنى تازىلاش نامىدا شىنجاڭ مۇسۇلمانلىرىغا قارشى ئېلىپ بېرىۋاتقان ئىش- پائالىيەتلىرى« ناملىق 117 بەتلىك دوكىلات خىتاي مەركىزى ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلارنى خالىغانچە تۇتقۇن قىلىۋاتقانلىقى
بۇ ئەسەرنى تارىختىكى شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى ۋە بارلىق ھۆرلۈك كۈرەشلىرى ئۈچۈن ئۆزىنى تەقدىم قىلغان ھەم ھازىرمۇ جازا لاگېرلىرىدا ھۆرلۈككە تەلپۈنىۋاتقان مىليونلىغان خانىم-قىزلارغا بېغىشلايمەن.
ئۇيغۇر قىسمەتلىرى (دوكتۇر نەبىجان تۇرسۇن)
رۇسىيەنىڭ تۇۋا جۇمھۇرىيىتىدىكى تېركۆلىدە پور – باجىن ناملىق بىر قەدىمىي قەلئە خارابىسى بار .
كروران ئېلى ئۆزىنىڭ شانلىق تارىخى ۋە مەدەنىيىتى بىلەن دۇنيانىھەيرەتتە قالدۇرغان، ئۇنىڭ نامى تارىخ سەھىپىسىدىن يوقالغاندەك قىلغان بولسىمۇ،ھەربىر تارىخنامىدە زىكرى قىلىنىپ تۇردى
قاراخانىيلار سۇلالىسىنىڭ راسا گۈللەنگەن مەزگىللىرىدە ئۇنىڭ زېمىنى ھازىرقى تارىم ئويمانلىقىنىڭ ئوتتۇرا ۋە غەربىي قىسمى، ئىلى مىڭلاق ۋادىلىرى ۋە بالقاش كۆلىنىڭ جەنۇبىي، چۇ دەريا ۋادىسى ۋە ئىسسىقكۆل ئەتراپى شۇنىڭدەك ماۋەرائۈننەھرنىڭ شەرقىدىكى رايونلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغانىدى. ب
ئاپتورى:سەلجۇق سىلسۇپەر (تۈركىيە) تۈركچىدىن ئاغدۇرغۇچى:تاھىر ئىمىن ئىزاھات:ماقالىدا مەتبەئە تېخنىكىسنىڭ ئۇيغۇرلار تەرىپىدىن ئىجات قىلىنغانلىقى بىر قىسم تەتقىقاتچىلارنىڭ ئىزدىنىشلىرى ئاساسدا يورۇتۇپ بېرىلىدۇ
مىللى مۇجادىلىگە شەخسنىڭ تەماسى ئەمەس، بەلكى مىللى ئىدەئال ۋە مىللى شەرەپ سەۋەپ بولىدۇ. – مۇستاپا كامال شەرقى تۈركىستان جۇمھۇريىتى بۇندىن 73 يىل مۇقەدەم، مۇقەدەس سەجدىگاھىمىز ئۇيغۇرىستاننىڭ شىمالىدىكى گۈزەل ماكان ئىلىدا، مىڭلىغان – ئونمىڭلىغان يىگىت – قىزلىرىمىزنىڭ ئىسسىق قانلىرىنىڭ بەدىلىگە مەيدانغا كەلگەن.
ئاپتور: ئەخمەتجان ھەسەن مۇھىم مەزمۇنى: بۇ ماقالىدە «ئاپپاق خوجا» نامى بىلەن مەشھۇر بولغان خوجا ھىدايەتۇللا ئىشاننىڭ 17– ئەسىرنىڭ 70– يىللىرى يەكەن سەئىدىيە خانلىقىنىڭ ھۆكۈمرانى ئىسمائىلخان تەرىپىدىن يەكەن خانلىقى تەۋەسىدىن قوغلاپ چىقىرىلغاندىن كېيىن، سەئىدىيە سەلتەنەتىنىڭ تەختىنى تارتىۋېلىش، ئۆچ ئېلىش، قارشىلىشىش ئوي– خىياللىرىنىڭ تۈرتكىسىدە، قىلچەئۇيالماستىن ۋە ئارىلىقنى يىراق كۆرمەستىن تىبەتكە بىرىپ لاما دىنىنىڭ دىنىي، سىياسىي داھىيىسى دالاي لاماⅤكە ئۆز «قىيىنچىلىقى» دىن ھال- داتلاشتا قايسى يوللار ئارقىلىق بېرىپ كەلگەنلىكى نۇقتىلىق بايان قىلىنىدۇ.
« ئۇيغۇر » دىگەن بۇ نام دۇنيادا نوپۇسى سەككىز مىليوندىن ئارتۇق تۇركىي تىل سىېستىمىسىدا سوزلىشىدىغان، قەدىمكى مەدەنىيەتلىك شەرق خەلقىنىڭ نامى. ھازىر دۇنيادا 30 نەچچە دولەت ئالىملىرى ئۇيغۇر مىللىتىنى تەتقىق قىلماقتا. مانا ئۇيغۇرشۇناسلىقنىڭ ئالدىدا تۇرۇۋاتقىنى « ئۇيغۇر » نامى قانداق مەنىگە ئىگە؟ قاچاندىن بېرى قوللىنىلغان؟ دىگەندەك نۇرغۇن مەسىلىلەر تېخى جاۋابسىز، بىز توۋەندە بۇ ھەقتىكى مۇلاھىزىمىزنى ئوتتۇرىغا قويىمىز.
