ئابدۇۋەلى ئايۇپ 2023-يىللىق لىنگاپاكىس خەلقئارا مۇكاپاتىغا ئېرىشتى؛27-سېنتەبىر، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 26-سېنتەبر كۈنى دۇنيادىكى تىلشۇناسلىق تەتقىقاتى ۋە تىل پائالىيەتچىلىرى ئۈچۈن خىزمەت قىلىدىغان تەشكىلات-لىنگاپاكس (Linguapax International) بايانات ئىلان قىلىپ مۇنداق دىدى: بىز ياۋروپا ئانا تىل كۈنىنى بىر قالتىس خوش خەۋەر بىلەن تەبرىكلەيمىز،2023-يىللىق خەلقئارا لىنگاپاكس مۇكاپاتىنىڭ ئۇتقۇچىسى- ئۇيغۇر تىلشۇناس، پائالىيەتچى، يازغۇچى ۋە شائىر ئابدۇۋەلى […]
ئەردەم، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 24-سىنتەبىر سىنتەبىرنىڭ باشلىرىدا فىرانسىيە ئايفۇن 12 نەشىرىنىڭ رادىئاكسىيەسى ئۆلچەمدىن زىيادە ئارتۇق ئىكەنلىكى بايقالغاندىن كىيىن، ئايفۇن 12 نەشرىنىڭ فىرانسىيەدە سېتىلىشىنى چەكلىگەن ۋە ئالما شىركىتىدىن 2 ھەپتە ئىچىدە چۈشەنچە بىرىشنى تەلەپ قىلغان. ئۇنىڭغا ئەگىشىپ، بىلگىيە، گوللاندىيە، گىرمانىيە قاتارلىقلارمۇ بۇ ھەقتە تەكشۈرۈشنى پىلانلاۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن. رۇتىر خەۋەر ئاگىنتلىقىدا ئىيتىلىشىچە، فىرانسىيە تەييارلىغان […]
دوكتۇر راھىلە داۋۇت خانىم-ئۇيغۇر مەدەنىيتى، تىلى ۋە فولكلورىنى قوغداش، تەتقىقات قىلىش ئۈچۈن ھەقىقى خىزمەت قىلغان تەتقىقاتچى ئالىمدۇر.2019-يىلى ئۇنىڭ تۇتۇلغانلىقى ئاشكارىلانغاندىن ھازىرغىچە ئۇ ھەقتە چەتئەلدە ئۇيغۇرلار يتەرلىك پائالىيەتلەرنى قىلمىدى،كۈچلۈك تەشۋىقات خىزمتى قىلمىدى. قىزى يالغۇز قالدى. نۆۋەتتە راھىلە داۋۇت خانىم-مۇددەتسز قاماق جازاسغا ھۆكۈم قىلىندى. گەرچە ئۇ سزنىڭ بىر تۇققىنىڭىز بولمىسمۇ،ئۇيغۇر مىللىتى ئۈچۈن […]
تۇرسۇنجان ئۇيغۇر، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 22-سىنتەبىر بۈگۈن ئامېرىكا تاراتقۇلىرى يېقىنقى زاماندىكى «ئەڭ چوڭ چېرىكلىك ۋەقەسى» خەۋىرى بىلەن ئالدىراش بولدى،داڭلىق كېڭەش پالاتا ئەزاسى،يېڭى جىرسى شتاتىدىن كەلگەن ، دىموكراتلار پارتيسى ۋەكىلى، ئامېرىكا كېڭەش پالاتاسى تاشقى مۇناسۋەت كومېتىتى باشلىقى بوب مەنەندەز ( Bob Menendez)-ئامېرىكا ئەدلىيە منتسرلىكى جەنۇبى رايون تەپتىش تەرىپىدىن پارا ئىلىش جىنايىتى بىلەن ئەيىپلەندى. […]
تۇرسۇنجان ئۇيغۇر، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 21-سىنتەبىر ئامېرىكىغا جايلاشقان، ئنسان ھەقلىرى تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان دىئالوگ تەشكىلاتى (ختايچە دۈيخۇۋا ) بۈگۈن ئىلان قىلغان دوكلاتتا، ئۇيغۇر فولكلورشۇناسلىق تەتقىقاتى بويىچە ئۇيغۇر ئالىم، «شنجاڭ»ئۇنېۋېرستىتى پىروففىسورى راھىلە داۇۋت خانىمغا « دۆلەتنى پارچىلاش جىنايتى » تۆھمىتى بىلەن مۇددەتسز قاماق جازاسغا ھۆكۈم قىلىنغان. مەزكۇر تەشكىلات بۇ ئۇچۇرنى« ھۆكۈمەت ئەمەلدارى»نىڭ […]
ئابدۇۋەلى ئايۇپ خىتاي بىزنى قىرىپ يوقىتالمايدۇ، قىيناپ كىملىكىمىزدىن تانغۇزالمايدۇ. ئۇيغۇر خىتايدا ئېزىلىپ، خىتاي زىندانىدا قىرىلىپ ئەمەس، دۇنيانىڭ نەرىدە بولسۇن خىتاينىڭ زۇلمىغا تىزلىنىپ، خىتايغا تىلىنىپ، يېلىنىپ، تۇز پۈكۈپ يوقۇلۇپ كېتىدۇ. خىتاي بىزنىڭ تېنىمىزنى يوقۇتۇش ئۈچۈن بىزگە ئىرقى قىرغىنچىلىق يۈرگۈزمەيۋاتىدۇ، بىزنى تىلىمىزدىن، ئەجدادىمىزدىن، زېمىنىمىزدىن ۋاز كەچكۈزۈش ئۈچۈن قىرغىنچىلىق يۈرگۈزىۋاتىدۇ. خىتاينىڭ قىرغىنچىلىقى ھالقىلىق […]
ئۇيغۇرىئان، 21-سىنتەبىر ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسى ختاي كومپارتىيسىي بىلەن رىقابەتلىشش ئالاھىدە كومېتىتى رەئىسى مايىك گاللاگىر ئامېرىكا تاشقى ئشلار منستىرى بىلىنكىن ۋە دۆلەت بېخەتەرلىك منستىرى مايوركاسقا خەت يېزىپ، ختاي ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىنى ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىن سەۋەبلىك جازالاشقا چاقىردى. ئۇ خېتىدە مۇنداق دىدى: «ختاي خەلق جۇمھۇرىيىتى ھۆكۈمىتى ئىلىپ بىرىۋاتقان قىرغىنچىلىق چوقۇم جازاغا تارتىلىشى […]
يارۇق، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 20-سىنتەبىر ئىستانبۇل ج خ تارماقلىرى بۈگۈن، يەنى 2023-يىلى 9-ئاينىڭ 20-كۈنى سەھەر سائەت 4:00 ئەتراپىدا، ئىستانبۇل كۈچۈكچەكمەجە ناھىيەسى سافاكۆي رايۇنى فەۋزى چاقماق مەھەللىسدە ئولتۇرۇشلۇق بىر ئائىلە تۆت جاننى تۇتۇپ كەتكەن.نەخمەيدانغا شاھىت بولغان قوشنىلارنىڭ بىلدۈرۈشىچە، 30 ئەتراپىدا قارا كىيىم كىيگەن قوراللىق ساقچىلار بىناغا ناھايتى قوپال ۋە ھەيۋەت بىلەن بېسىپ […]
كانادانىڭ ۋەنكوۋېر شەھرىدە ياشاۋاتقان دوكتۇر ھەكىمە ئەرشىدىن خانىم 2023-يىلى 18-سىنتەبىر ۋاپات بولدى. مەرھۇمە ھەكىمە خانىم مائارىپشۇناسلىق پەنلىرى بويىچە تەربىيە كۆرگەن ۋە مائارىپى تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللانغان.ئۇيغۇر مائارىپى تەرەققىياتى ھەققىدىمۇ ئىزدەنگەن. 1980-يىللاردا كروپاتكىننىڭ «قەشقەرىيە» دېگەن كىتابىنى ئېنگلىزچىدىن تەرجىمە قىلىپ نەشر قىلغان ۋە شۇ چاغدا بۇ كىتاب ۋەتەن ئىچىدە زور تەسىرگە ئېگە بولغان. […]
تۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 14-سىنتەبىر يېقىندا، دۇنيادىكى ئەڭ باي شەخس ئىلان ماسك (Elon Musk) ھەققىدە ۋالتىر (Walter Isaacson’) تەرىپىدىن يېزىلغان كىتاپ زور غۇلغۇلا قوزغىدى، مەزكۇر كىتابتا ئىلان ماسكنىڭ خاراكتىرى كىشلەر بىلمەيدىغان نۇرغۇن ۋەقەلەر ئارقىلىق ئېچىپ بىرىلگەن. كىتابتا يەنە ئىلان ماسك ئەركىن مېدىيا (The Free Press’ )نىڭ مۇخبىرى بارس (Bari Weiss)قا مۇنداق […]
مەرغۇبە ،ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 14-سىنتەبىر دەۋر ھەپتىلىك ژۇرنىلى بۈگۈن ئىلان قىلغان تېزىملىكتە، ياپونىيە پارلامنىتىنىڭ ئۇيغۇر ئايال ئەزاسى ئارفىيە ئەرىنى 2023-يىللىق كىينكى ئەۋلات 100 مەشھۇر (2023 TIME100 Next)مەشھۇر شەخس قاتارىغا تېزىلدى. ئارفىيەنى تونۇشتۇرۇپ يېزىلغان ماقالىدە ئۇنىڭ ياپونيەدەك،كۆپىنچە ئەرلەر تەرىپىدىن كونتىرۇل قىلىنىدىغان سياسى سەھنىدە بىر ئايال بولۇشى، ئۇيغۇر -ئۆزبەك پەرزەنتى ئىكەنلىكى، ئۇنىڭ ئىنگىلىزچە، […]
تۇرسۇنجان، 13-سىنتەبىر ختاي خەلق جۇمھۇرىيتى 13-سىنتەبىر تالىبان ھۆكۈمرانلىقىدىكى ئافغانستان پايتەختى كابۇلغا باش ئەلچى تەيىنلىدى. باش ئەلچى جاۋ شىڭ كابۇلغا كەلگەندىن كىين،تالبان ئارمىيسى مەخسۇس ھەربى مۇراسم ئۆتكۈزۈپ كۈتۈۋالدى،بۇ ختاينىڭ تالىباننى دۇنيادا خەلقئارا دىپلوماتىيە قائىدىسدە باش ئەلچىنى ھەربى مۇراسم بىلەن كۈتۈۋىلىش ئاز ئۇچرايدۇ.ئادەتتە پىرەزدىنت ياكى باش منستىر، دىپلوماتىيە منستىرى قاتارلىقلار زىيارەت قىلغاندا، […]
تۈركىيەدىكى ئەڭ پشقەدەم ئۇيغۇر جامائەت ئەربابلىرىدىن بىرى، ئۇزۇندىن بىرى تۈركىيەدە ياشاپ، سياسى پائالىيەت ۋە جامائەت ئشلىرى بىلەن شۇغۇللۇنۇپ كەلگەن ئۇيغۇر -ئەمرۇللا ئەفەندىگىل ئەپەندى `12-سىنتەبىر يۈرەك كېسلى بىلەن ئالەمدىن ئۆتتى. ئەمرۇللا ئەفەندىگىل ئەپەندى 1955-يىلى ئۇيغۇرستاننىڭ يەكەن ناھىيسدە تۇغۇلغان ، 1965-يىلى 10 يېشدا ئاۋال ئافغانستان ئاندىن تۈركيەگە كۆچۈپ كەلگەن. مەرھۇم 1989-يىلى قەيسەرى […]
تۇرسۇنجان،ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى,13-سىنتەبىر مۇھاجىرەتتە ئۇزۇن يىللاردىن بىرى ،ئۇيغۇر مۇستەقىللىقى ھەققىدە ئىزدىنىپ كەلگەن يازغۇچى ئازات قاسم ئەپەندى 2023-يىلى 13-سىنتەبىر تۈركىيەدە كېسەل سەۋەبى بىلەن ۋاپات بولدى. ئىگەللىشمىزچە، ئازات قاسم ۋەتەندە تۇغۇلغان، ئەدەبىيات ساھەسدە كۆزگە كۆرۈنگەن، ئوتتۇرا ئاسيادا بىر مەزگىل ياشىغان، ئۇيغۇر تارىخى، سياسى مەۋجۇتلۇقى ، مۇستەقىللىق ۋە قوراللىق كۆرەش ھەققىدە مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى […]
9-سېنتەبىر كۈنى «ئاسىيا لىبېرال دېموكراتىك ئىتتىپاقلىق كېڭىشى» ساھىبخانلىق قىلغان سەييرو زالىدا ياپونىيەدە ئۇزۇن يىللاردىن بىرى سياسەت پائالىيەت بىلەن شۇغۇللۇنۇپ كەلگەن ئۇيغۇر پائالىيەتچى ئىلھام مەھمۇتنىڭ «ئۇيغۇرۇمدا ياشلىغىم» ناملىق كىتاۋى نەشر قىلىنغانلىقىنى خاتىرىلەش ئۈچۈن پالىيەت ئوتكۇزۇلدى. پائالىيەتكە شۇ جايدىكى ئۇيغۇرلارغا كۆڭۈل بۆلىدىغان سياسى ساھەدىكى ياپونىيەلىك زاتلار ۋە زىيالىيلار قاتناشقان. ئىلھام مەھمۇت ئۇزۇن […]
رىچارد ئۇيغۇر ، 12-سىنتەبىر ختاينىڭ ئۇيغۇرلار ۋە باشقىلارغا قاراتقان دۆلەت ھالقىغان باستۇرۇش زۇلۇملىرى ھەققىدە ئسپات توپلاش، تەكشۈرۈش ئۈچۈن كىشلىك ھوقۇقنى قوغدىغۇچىلار تەشكىلاتى (Safeguard Defenders ) «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ دۆلەت ھالقىغان باستۇرۇشنى مەلۇم قىلىش قوللانمىسى»تۈزۈپ ئۇيغۇرچە، ختايچە، تېبەتچە قوللانمىلىرىنى ئىلان قىلغان. مەزكۇر قوللانمىدا،دۆلەت ھالقىغان باستۇرۇشنىڭ ئىپادىلىنىش شەكىللىرى، ئۆزىنى قوغداش ئۇسۇللىرى، ھەر […]
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان (بۇ بۇرۇن يازغان قسقا ماقالەم ئىكەن. مەن ئەخلاق ياكى پىرىنسپ ئۈلگىسى ئەمەس، بەزى سەۋەنلىكلەر مەندىمۇ سادىر بولىدۇ، ئەمما توغرا قاراشلارنى ئورتاقلىشش بۇرچىمىزدۇر) تىلىمىزدىكى بىر زىيالى سۆزىنى بىر ئىلىم ئەھلى، تەتقىقاتچى ،ئالىم دەپ چۈشەنسەك، بىر ساغلام زىيالى مەلۇم ساھەدە چوڭقۇرلىغان ئىلىم ئەھلى، ئۇنىڭ خىزمىتى- توغرا ۋە ھەقىقەت ئۈستىدە […]
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى ئۈچۈن ئامېرىكىدىن تۇرغۇنجان تەييارلىدى *ئامېرىكا ختاينىڭ «بىر بەلباغ، بىر يول»قۇرۇلۇشىغا تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن، ئوتتۇرا شەرق بىلەن شەرقى ئاسيا دۆلەتلىرى ئوتتۇرسدىكى تارىخى قۇرۇلۇش-پويىز يولى قۇرۇلۇشىغا مەبلەغ سالىدىغانلىقىنى ئىلان قىلدى. *ختاي دۆلەت رەئىسى شى بۇ قېتىملىق مۇھىم يېغىنغا قاتناشمىدى، ئورنىغا باش منستىر لى كېچىياڭنى ئەۋەتتى.بىر قسم تاراتقۇلار:«ختاي ئۆزىنىڭ ئامېرىكا رەھبەرلىكىدىكى […]
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، تۇرسۇنجان، 8-سىنتەبىر دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي رەئىسى دولقۇن ئەيسا، ئىجرائىيە رەئىسى ۋە ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇقى قۇرۇلۇشى دىرىكتورى ئۆمەر قانات، ئامېرىكا خەلقئارا دىنى ئەركىنلىك كومېتىتى كومسسارى نۇرى تۈركەل قاتارلىقلار تەيۋەن مەركىزى تەيبي شەھىرىدە «خەلقئارا دىنى ئەركىنلىك يېغىنى»غا قاتنىشش ئۈچۈن يېتىپ كەلگەن. بۇ دولقۇن ئەيسانىڭ 15 يىللىق ساياھەت چەكلمىسدىن كىين تەيۋەنگە […]
ختاي دۆلەت بىخەتەرلىك كۈچلىرى چەتئەلدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇچۇرلىرىنى ئىگىلەش، ھۇجۇم قىلىش، ئۇيغۇرلارنى ئاجىزلاشتۇرۇش، بىر-بىرىگە ئۆچ قىلىش مەقسىتىدە بارلىق رەزىل-يوشۇرۇن ۋە تېخنىكىلىق ۋاسىتە ۋە تاكتىكىلارنى قوللىنىشنى كۈچەيتمەكتە.سز بىلمەستىن ختاينىڭ ئۇچۇر توپلايدىغان دىتالىنى ئئىشلىتىۋاتقان بولۇشىڭىز مۇمكىن.نۆۋەتتە ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى بايقىغان ئاساسلىق تەھدىتلەر تۆۋەندىكىچە:1-فايىس بۇكتا سىز بىلەن يالغان ھېسابات ئارقىلىق دوست بولۇش، سىزگە ئۇچۇر ئەۋەتىش […]
