ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى: ختاي قەشقەرنى ختتايلاشتۇرۇش قەدىمىنى ھەر تۈرلۈك ئۇسۇللار بىلەن تىزلەتمەكتە. ختاي خەلق تورىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ختاي ھۆكۈمىتى مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئاتالمىش « شىنجاڭ» ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى سىرتىدىن ۋىلايەت، ئوبلاستلارغا بىۋاسىتە بارىدىغان تۇنجى پوچتا يولى-شىئەن-قەشقەر ئاپتوموبىل پوچتا يولىنى رەسمىي باشلىغان، ئىككى جاي ئوتتۇرىسىدىكى تېز يوللانمىلارنى يەتكۈزۈش ۋاقىتى 53 سائەتكە قىسقاردى، ئىلگىرىكىدىن […]
جۇغراپىيە ۋە ئېقتسادى
ئامېرىكىدا خاتىرلەنگەن ئەڭ يۇقىرى تېىمپىراتۇرا 1913-يىلىدىكى 134 فاھرەنخاىيت بولۇپ، بۇ 56 گىرادۇسقا تەڭ (134°F (56.7°C)). تۇرپاندىكى يالقۇنتاغ مەنزىرە رايونىدا، بۇ ئىككى كۈندە ھاۋا بەك ئىسسىپ كەتتى. مەنزىرە رايونىدىكى خىزمەتچىلەرنىڭ دېيىشىچە، ھازىر تېمپېراتۇرا 50 سېلسىيە گىرادۇسقا چىققان. چوڭ ئالتۇن كالتەك شەكلىدىكى تېرمومېتىردىن يەر يۈزى تېمپېراتۇرىسىنىڭ 75 سېلسىيە گىرادۇسقا چىققانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ. […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى خەۋىرى، 3-ئيۇن www.uyghurtimes.com 27-ئىيۇن ئاتالمىش شىنجاڭ ئايرودۇرۇم گۇرۇھى ئۇقتۇرۇش ئىلان قىلىپ، غۇلجا ئايرودۇرۇمىنىڭ نامى «ئىلى غۇلجا خەلقئارا ئايرودۇرۇمى»غا ئۆزگەرتكەن.بۇ ختاي تىلىدا ( 伊犁伊宁国际机场) بولىدۇ. ختاي بۇنىڭ ئايرۇدۇرۇمىنىڭ تېخىمۇ زورايغانلىقى، خەلقئاراغا يۈزلەنگەنلىكىدىن دىرەك بىرىدۇ دەپ چۈشەندۈرگەن. غۇلجا ئايرۇدۇرۇمى تارىخى ماتېرىياللارغا ئاساسلانغاندا، 1936-يىلى قۇرۇلغان. ھازىر مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرىستاندا ئىككىنچى تارماق […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 12-ئاپرىل ختاي دۆلەت تاراتقۇلىرىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ختاي دۆلەت ئېنېرگىيە گۇرۇھى ئاتالمىش «شىنجاڭ »ئېنېرگىيە چەكلىك مەسئۇلىيەت شىركىتى 2- ئايدا ئاتالمىش «شىنجاڭ» سىرتىغا 2 مىليون 850 مىڭ توننا كۆمۈر سېتىپ، بۇلتۇرقى ئوخشاش مەزگىلدىكىدىن 1 مىليون 210 مىڭ توننا ئاشۇرۇپ سېتىپ، ئېشىش نىسبىتى %73.8 كە يېتىپ، تارىختىكى ئوخشاش مەزگىلدىكى ئەڭ يۇقىرى […]
ئۇيغۇر تايمىزنىڭ ئىنگىلىزچە ئىلان قىلغان تەپسلى خەۋىرىدە، ختاي ھۆكۈمىتىنىڭ يېقىندا ئىلان قىلغان بىر دوكلاتى ھەققىدە توختالغان. ختاينىڭ شنجاڭ خەۋەرلىرىدە دىيشچە، ختاي ئاتالمىش شنجاڭدا 2 مىلىيون 476 مىڭ شركەتنى قانۇنلۇق ئەنگە ئالغان.دوكلاتتا مەزكۇر تېجارەت ئىگىلىرىنىڭ مىللەت تەۋەلىكى تىلغا ئىلىنمىغان. ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى ئىلان قىلغان 2021-يىلى ئىلان قىلىنغان دوكلاتتا، ختاينىڭ ئۇيغۇر […]
ئۇيغۇر تايمىزنىڭ ئىنگىلىزچە ئىلان قىلغان تەپسلى خەۋىرىدە، ختاي ھۆكۈمىتىنىڭ يېقىندا ئىلان قىلغان بىر دوكلاتى ھەققىدە توختالغان. ختاينىڭ شنجاڭ خەۋەرلىرىدە دىيشچە، ختاي ئاتالمىش شنجاڭدا 2 مىلىيون 476 مىڭ شركەتنى قانۇنلۇق ئەنگە ئالغان.دوكلاتتا مەزكۇر تېجارەت ئىگىلىرىنىڭ مىللەت تەۋەلىكى تىلغا ئىلىنمىغان. ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشى ئىلان قىلغان 2021-يىلى ئىلان قىلىنغان دوكلاتتا، ختاينىڭ ئۇيغۇر […]
ختاي مەركىزى ھۆكۈمىتى -ختاي يەر تەرۋرەشنى نازارەت قىلىش تورى ئىلان قىلغان خەۋەرگە ئاساسلانغاندا، ئاقسۇ ۋېلايتى ئۈچتۇرپان ناھىيسدە 7.1 بال يەر تەۋرىگەن بولۇپ، ختاي 3-دەرىجىلىك ئاگاھلاندۇرۇش تارقاتقان، يەر تەۋرەش ئاپىتى ئەھۋالى ئىغىر بولۇپ، ئاتالمىش شنجاڭ ئوت ئۆچۈرۈش ئەترىتى 4-ئەترىتى 41 قۇتقۇزۇش ماشنىسى، 191 ئادەم ،3 ئاپشاركا ئەۋەتكەنلىكىنى، ئاتالمىش شنجاڭ ئوت ئۆچۈرۈش […]
ختاي ئاخبارات ۋاستىلىرىدىن خەلق تورىنىڭ خەۋەر قىلىشچە،ئاتالمىش «ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى» بىلەن ئۆزبەكستان تاۋار كۆرگەزمىسى ئاچىدۇ. ئاتالمىش شىنجاڭ سودىنى ئىلگىرى سۈرۈش جەمئىيىتى مۇنداق دىگەن: 2023-يىللىق (12-نۆۋەتلىك) ئۆزبېكىستان-«جۇڭگو شىنجاڭ» تاۋار كۆرگەزمىسى (تۆۋەندە قىسقارتىلىپ ئۆزبېكىستان كۆرگەزمىسى دېيىلىدۇ) 9-ئاينىڭ 4-كۈنىدىن 6-كۈنىگىچە ئۆزبېكىستاننىڭ تاشكەنت شەھىرىدە ئۆتكۈزۈلىدۇ، كۆرگەزمە بۇيۇملىرىنىڭ دائىرىسى ماشىنا-ئېلېكتىر ئۈسكۈنىلىرى، قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرى، نېفىت خىمىيە […]
ختتاي تەڭرىتاغ تورىنىڭ خەۋەر قىلىشچە، بۇ يىل ئاتالمىش ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ پەقەت سانجى خۇيزۇ ئاپتونوم ئوبلاستىدىلا 1 مىلىيون توننا شوخلا ئشلەپچىقىرىلىدىكەن.
ختتاي دائىرلىرى شەرقى تۈركستان-ئۇيغۇرستاننىڭ تۆت ناھىيە شەھىرىگە يېڭى تۆت ئايرۇدۇرۇم سالغان بولۇپ، بۇلار ئايرىم -ئايرىم ھالدا، يەكەن، چاقىلىق،كېرىيە، تۇمشۇق قاتارلىق جايلار ئىكەن.
شۆھرەت زاكىر ئېستپا بەردى،ئەركىن تۇنياز مۇۋەققەت رەئىسلىككە تەيىنلەندى!
خىتاي قەشقەر ئايرودرومىنى كېڭەيتىش قۇرۇلۇشنى ئىلىپ بارماقتا، غەرەز نېمە؟
ختتتاينىڭ ئاتالمىش «شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ھاۋا رايى ئىستانسىسى» 24-ئىيۇل سائەت 12دىن 40 مىنۇت ئۆتكەندە يۇقىرى تېمپېراتۇرىلىق ھاۋا رايى توغرىسىدىكى سېرىق رەڭلىك ئاگاھلاندۇرۇش سىگنالىنىڭ دەرىجىسىنى قىزغۇچ سېرىق رەڭلىك ئاگاھلاندۇرۇش سىگنالىغا ئۆرلەتتى.
ختتاينىڭ ھۆكۈمەت تورى-خەلق تورى ئاشكارىلىشچە، شەرقى تۈركستان-ئۇيغۇر تۇپرىقىنىڭ جەنۇبىغا جايلاشقان تارىم نېفىتلىكى بۇ يىل60 مىليون 100توننا سۇيۇق نېفىت، 30 مىليارد 159 مىليون كۇب مېتىر تەبىئىي گاز ئىشلەپچىقىرىپ، نېفىت-گاز ئېكۋىۋالېنتى 30 مىليون31 مىڭ 200 توننىغا يەتتى. بۇ، تارىم ئويمانلىقىنىڭ 30 مىليون توننىلىق چوڭ نېفىتلىك-گازلىق ۋە 30 مىليارد كۇب مېتىرلىق چوڭ گازلىقرايونىنى ئومۇميۈزلۈك قۇرۇپ چىقىپ،ختتاينىڭ نېفىت-گاز ئىشلەپچىقىرىشتىكى مۇھىم ئىستراتېگىيەلىك ئىز باسما رايونغا ئايلانغانلىقىدىندېرەك بېرىدىكەن..
خىتاي« خەلقئارا ئايرۇپورت ئۇچۇرلىرى تورى»نىڭ قەيت قىلىشچە خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستاندا 2020- يىلى يولغا قويماقچى بولغان 10 ئايروپورت قۇرۇلۇش تۈرى جىددىي ئېلىپ بىرىلماقتا ئېكەن .
جەنۇبى خىتاي سەھەرلىك خەۋەرلىرى، ئەركىن ئاسىيا خىتايچە بۆلۈم قانىلى خەۋەرلىرىگە ئاساسلانغاندا، شەرقى تۈركىستاندىكى مىللەتلەر مۇناسىۋىتىنىڭ كەسكىنلىشىشىدىن تەھدىد ھىس قىلغان خىتايلار ئامېرىكىدا ماقۇللانغان
19-ئەسىرنىڭ كىيىنكى يېرىمى ۋە 20-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا سىۋىن ھېدىن ( 1865-1951 ) ، سىتەيىن ( 1862-1930 ) ۋە پائول پىللىئوت ( 1945-1978 ) قاتارلىقلار ئىلگىرى ۋە ئاخىر تارىم ۋە جۇڭغار ۋادىلىرىدا كۆپ قېتىم ئارخىئولوگىيىلىك قىدىرىپ تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىپ ، زور مۇۋەپپىقىيەتلەرگە ئېرىشىش بىلەن بىر ۋاقىتتا ، ئۆز دۆلەتلىرىگە قايىتقاندىن كىيىن قەدىمكى دەۋرلەردە بۇ رايوندا ياشىغان خەلقلەرنىڭ تارىخى ، مەدەنىيىتى ، جۇغراپىيىسى ، ئېتىقاد قىلغان دىنلىرى ، شۇنداقلا قوللانغان تىللىرىغا بېغىشلانغان يۇقىرى سەۋىيىلىك ، ھۈرمەتكە سازاۋەر ، كۆپلىگەن ئەسەرلەرنى يېزىپ چىقىپ ، ئىلىم ساھەسىدە زور شۆھرەت قازاندى .
مىلادىيە 1887-يىلى گېرمانىيە بېرلىن ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پروفېسسورى، مەشھۇر جۇغراپىئون، شەرقشۇناس زىچ خوفىن دېڭىز يوللىرى ئېچىلىشتىن ئىلگىرى غەرب بىلەن شەرقنىڭ بارلىق ئالاقىلىرىنى تۇتاشتۇرىدىغان قەدىمكى قورۇقلۇق يولىنىڭ نامىنى ناھايىتى چىرايلىق نام بىلەن، يەنى «يىپەك يولى» دېگەن نام بىلەن ئاتىدى.
كونا خەۋەر:تەكلىماكان چۆلىدە قەدىمى شەھەر بايقالدى!
