يېقىنقى مەزگىللەر ئىچىدە ئۇيغۇر دىئاسپوراسىدا يۈز بەرگەن ئانورمال ھادىسىلەر كەمىنەنى بۇ كونا خاماننى قايتا سورۇپ، بۇھەقتە قەلەم تەۋرىتىشكە مەجبۇر قىلدى. ئۇيغۇر دىئاسپوراسى ۋە شەرقى تۈركىستان خەلقىنىڭ ئىرادىسىگە خىلاپ بەز ھادىسىلەر يۈر بەرمەكتە ۋە بۇنىڭ ئاقىبىتىدىن نەسىۋىسىنى ئالىدىغانلار شەكسىز ئەسىر شەرقى تۈركىستان ۋە شۇنداقلا ئۇيغۇرلاردۇر!

مەن ئەخمەتجان ئىسمايىلنى ئەسەرلىرى، قىلىقى ۋە قىلىۋاتقانلىرىدىن ياخشى تونۇيمەن. شۇڭا ئۇنىڭ بۇ قېتىم خىتايپەرەس بىخەتەر پىكىرلەرنى بازارغا سېلىشىدىن ھەيران قالمىدىم. مەن ئۇنىڭ ئۇيغۇرنىڭ دۆلەت قۇرۇشىغا ئىشەنمەيدىغانلىقىنى پەرەز قىلالايتتىم. شۇنىڭ ئۈچۈن «شەرقى تۈركىستان قۇرۇلمايدۇ» دېگەن كىتابىنىڭ ئېلانىنى كۆرۈپمۇ پەقەتلا تاسادىپىلىق، كۈتۈلمىگەنلىك ھېس قىلمىدىم

خىتاي ھۆكۈمىتى يېقىندا خىتاينىڭ ئامېرىكىدا تۇرۇش باش ئەلچىسى چىن گاڭنى خىتاينىڭ 2- نۆۋەتلىك دىپلوماتىيە مىنىستىرى قىلىپ تەيىنلىدى. بۇ يېڭىدىن ئۈچىنچى قېتىملىق ۋەزىپە مۇددىتىنى مۇقىملاشتۇرغان شى جىنپىڭ ۋە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ تاشقى سياسىتىدە نېمىلەردىن دېرەك بىرىدۇ؟ ئۇيغۇر مەسلىسدە نېمىدىن دېرەك بېرىدۇ؟

ئوبزور: بىر دېموكراتىك دۆلەت لېدىرىنىڭ قىرغىنچىلىق پىلانلىغۇچى جاللات بىلەن كۈلۈمسىرەپ قول سىقىشىشىنى توغرا چۈشەنگىلى بولمايدۇ.

شەيئى ياكى ھادىسىلەرگە تەنقىدى نوختىدىن قاراش بىلەن بىرگە ئىجابىي نوختىدىنمۇ قاراش كېرەك- خاتىرەمدىن.

ئارگېنتىنا سوتى -« دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى» نىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىقنى ئېتىراپ قىلدۇرۇش يولىدا باسقان بىر ئوڭۇشلۇق قەدىمى- ئۈزۈمنىڭ ھېس قىلغانلىرى.

خىتاينىڭ تيەنگوڭ ئالەم پنكىتىغا تەرىبىخانا مودىلى يەتكۈزۈش ئۈچۈن قويۇپ بېرىلگەن راكىاتىسى 30 ‏-ئىيۇل كۈنى يەر شارىغا موللاق ئاتقان. بۇ خىتاينىڭ يېقىنقى 3 يىل ئىچىدىكى 3 ‏-قېتىملىق ئالەم قاتناش راكىتا قازاسى بولۇپ، راكىتا پارچىلىرى بۇ قېتىم شەرقى جەۇبى ئاسىياغا، ئالدىنقىلىرىدا ئافرىقا ۋە ھىندى ئوكيانغا چۈشكەن.

خەلقئارا خەۋەرلەرنى يېقىندىن كۈزۈتۈپ تۇرغۇچىلار نۆۋەتتىكى پۇرسەتنىڭ تارىخىلىقىنى تولۇق ھىس قىلىدۇ.

نۆۋەتتە ئۇيغۇر مەسىلىسى بىر خەلقارا مەسىلە سۈپىتىدە دۇنيا جامائەتچىلىكىگە تونۇلدى. غەرىپ بىلەن خىتاي ئوتتۇرىسىدىكى زىددىيەت بارغانسېرى كۈچىيىپ، كىلىشتۈرگىنى بولمايدىغان دەرىجىدە ئۆتكۈرلەشمەكتە. ھازىرقى ئەھۋال مۇشۇ پېتىلا داۋام قىلسا كەلگۈسى يىللاردا خەلقئارا سىياسىي سىستىمىدا زور ئۆزگۈرۈش يۈز بېرىشى مۇمكىن. لېكىن بۇ چوڭ ئۆزگۈرۈشتە، يىڭى كۈچ تەقسىماتى ۋە يىڭى ئورنىتىلىدىغان سىياسىي سىستىمىدا ئۇيغۇرلارنىڭ بىر ئورنى بولامدۇ؟ بۇنى مۆلچەرلەش بىر قەدەر قىيىن.

ئىتتىپاقلىق ۋە ھەمكارلىق گولوبال دۇنيانىڭ سىياسىي ئاتمۇسفېراسىدا ئېنتايىن مۇھىم ئۇقۇم. ھىچقانداق دۆلەت ياكى ھىچقانداق مىللەت ھىچكىم بىلەن ئىتتىپاق تۈزمەي، ھېچكىم بىلەن ھەمكارلاشماي بۈگۈنكى دەۋردە تەرەققىياتىنى ۋە بىخەتەرلىكىنى كاپالەتكە ئىگە قىلالمايدۇ.

شۇڭا خەلىقلەر، مىللەتلەر ۋە گۇرىپىلار ئىتتىپاقلىشىدۇ. كۈچلىرىنى بىرلەشتۈرۈپ دۈشمەنگە قارشى بىرلىشىدۇ.

2022 . يىلى 21-ئىيۇن كۇنى ئامېرىكا دىنىي ئىشلار كومىتېتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىكىنى ئۆتەپ كېلىۋاتقان نۇرى تۇركەل ئەفەندىم كومىتېتنىڭ 2022—2023 يىللىق رەئىسى بولۇپ سايلاندى.

نۇرى تۇركەلگە، ئۇيغۇرلارغا مۇبارەك بولسۇن.

يېڭىدىن ئاشكارىلانغان ساقچى ھۆججەتلىرىگە قارىغاندا مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارغا تۇتۇش بۇيۇرقى چىقىرىلغان. بۇ قاتتىق بىر سىلكىنىش پەيدا قىلىدۇ. مەن بۇ سىلكىنىشنىڭ بىر گۇۋاھلىق دولقۇنى، ئەمەلىي ھەرىكەت، داۋا قىزغىنلىقى قوزغىشىنى ئارمان قىلىمەن.

ئامېرىكا ۋە ياۋروپا -روسيەنىڭ ئۇكرائىناغا ھۇجۇم قىلىدىغانلىقىنى تەكىتلەپ كەلگىلى ئىككى ئاي بولدى، روسيە 190مىڭ ئەسكەر بىلەن ئۇكرائىنانى ئۈچ تەرەپتىن قورشغانىدى.ئۇرۇش باشلانسا، ئامېرىكا ۋە ناتوغا تەھدىت بولاتتى، مۇساپىرلار ياۋروپانى قاپلايدۇ،ئېقتساد ئۆلىدۇ، ھەتتا روسيە يېقىلغۇنى توختىتىدۇ.بەلكىم ئۇرۇش-ياۋروپا كېڭىيشى مۇمكىن، شۇڭا ئامېرىكا ۋە غەرپ دىپلوماتىك تېرشچانلىقلارنى يەتكۈچە قىلدى.خەلقئارادا پۇتىنغا كۆپ چاقىرىقلار بولدى، ئېقتسادى جازا ھەققىدە تەھدىتلەر سلىندى.