بېيجىڭدىن تۈرك پۇقرالىرغا ۋىزا ئۈچۈن خىتاي ۋاكسىنىسى شەرتى
دۇنيا
داۋۇت ئوغلى: خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى بىزنىڭ باش ئەلچىمىزدىن نېمنىڭ ھىسابىنى سورىدى؟
گېرمانىيە دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىكى رۇسىيە بىلەن خىتايدىن ئاگاھلاندۇردى
ئېيى پارتىيەسى لېدىرى مەرال ئاقشەنەر تۈركىيە پارلامېنتىنى ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى ئېتىراپ قىلىشقا دەۋەت قىلدى.
مەۋلۇت چاۋۇشئوغلۇ:تۈركىيە شەرقىي تۈركىستاندىكى ئىنسان ھەقلىرى ئەھۋالىغا دىققەت قىلىۋاتىدۇ.
بايدىن ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى ئېتىراپ قىلىشتا ئىككىلەنمەسلىكى كېرەك
بايدىننىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىق توغرىسىدىكى مۇجىمەللىكى
مەن تۇنجى نۇتقۇمدا ئېيتقىنىمدەك، تۈنۈگۈننىڭ ئەمەس، بۈگۈن ۋە ئەتىنىڭ خىرىسلىرىغا تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن ئىتتىپاقداشلىرىمىزنى يېڭىلايمىز ۋە دۇنيا بىلەن قايتىدىن باغلىنىمىز.
تۈركىيەنىڭ پايتەختى ئەنقەرەدىكى خىتاي ئەلچىخانىسى ئالدىدا ئېلىپ بېرىلىۋاتقان «ئائىلىمىز قەيەردە؟» پائالىيىتى بۈگۈن ئۈچىنچى كۈنگە قەدەم قويدى. پائالىيەت ئېلىپ بېرىۋاتقانلار لاگېر زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغانلارنىڭ ئىستانبۇلدىكى ئائىلە تاۋابىئاتلىرى بولۇپ، ئۇلار ئۆتكەن يىلدىن بېرى ئائىلىسىنى ئىزدەش يولىدا ھەر تۈرلۈك پائالىيەتلەرنى ئۇيۇشتۇرۇپ كېلىۋاتىدۇ. پائالىيەتكە يەنە ئەنقەرەدىكى بىر قىسىم ياشلارمۇ قاتناشتى.
مۇز قاتلىمىنىڭ ۋە مۇز تاغلىرىنىڭ ئازىيىشى بىلەن شىمالىي قۇتۇپتىكى پائالىيىتچىلەر تەدرىجى كۆپىيىپ، كىشىلەرنىڭ بۇ رايوننىڭ كەلگۈسىگە بولغان قىزىقىشى ۋە ئەندىشىسىنى قوزغىدى.
جو بايدىننىڭ خىتاي بىلەن قانداق مۇئامىلە قىلىشى ئۇنىڭ پرېزىدېنتلىقىنى بەلگىلەيدىغان مەسىلىلەرنىڭ بىرى بولۇپ قالىدۇ. ئۇ خىتاي – ئامرىكا مۇناسىۋىتىنىڭ 50 يىلدىن بۇيانقى ئەڭ ناچار ۋاقتىغا ۋارىسلىق قىلدى.
ياۋروپا پارلامېنت ئەزاسى مىرىيام لېكىسمەن (Miriam Lexmann) بۈگۈن ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ خىتتاي جازالا گېرلىرىدىكى ئۇيغۇر ئاياللار دۇچ كېلىۋاتقان جىنسى تاجاۋۇزچىلىققا، شۇنداقلا خورلاشلارغا سۈكۈت قىلماسلىقىنى ۋە ياۋروپا تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىگىنىڭ خىتتايغا قاتتىق ئىنكاس قايتۇرۇپ، كىشلىك ھوقۇقنى قوغداش كېرەكلىكىنى تەلەپ قىلدى.
يېقىنقى بىر نەچچە ھەپتىدىن بېرى ئىستانبۇلدىكى خىتاي ئەلچىخانىسىنىڭ ئالدىدا «ئائىلىمىز قەيەردە» پائالىيتىنى داۋاملاشتۇرىۋاتقان لاگېر زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغۇچىلارنىڭ يېقىنلىرى ئىستانبۇل ۋالىيسىنىڭ ئارىچىلىق قىلىشى بىلەن پائالىيتىنى بىر مەزگىل توختاتقان ئىدى.
1) پرېزىدېنت ترامپنىڭ تىرىشچانلىقى نەتىجىسىدە TSMC ئارىزونادا 5 نامومېتىر (nm) لىق مىكرو ئۆزەك ئىشلەپچىقىرىشنى، شۇنداقلا كەلگۇسىدىكى يېڭى تېخنىكىلارنى تەرەققىي قىلدۇرىدۇ.
ئۆزبېكىستان ۋە ئامېرىكىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان يېڭى مەبلەغ سېلىش ھەمكارلىقىغا قازاقىستانمۇ قېتىلدى. ئامېرىكا قازاقىستان ۋە ئۆزبېكىستان ھۆكۈمەتلىرى، شەخسىي كارخانىلارنىڭ تەرەققىي قىلىشى ئۈچۈن ئوتتۇرا ئاسىيا مەبلەغ سېلىش ھاۋالە شىركىتىنى قۇردى. شىركەتنىڭ سالغان مەبلىغىنىڭ تەسىرىدە، شەخسىي كارخانىلار 5 يىل ئىچىدىلا 1 مىليارد دوللار كىرىم قىلدىغانلىقى تەخمىن قىلىنىۋاتىدۇ. سۈپەتلىك ئۇل ئەسلىھە، ئىشلەپچىقىرىشقا ياردەم ۋە سۈپەتلىك پۇل-مۇئامىلە مەبلىغى بىلەن تەمىنلىنىدۇ.
ئادۇۋكات ئىلياس دوغان خەۋەر تۈرك قانىلىدا ۋەتەن پارتىيەسى رەئىسى دوغۇ پىرىنچەكنىڭ ئۇيغۇر قىزى نۇرسىمانگۈلگە قىلغان تۆھمەتلىرى سەۋەبلىك دوغۇ پىرىنچەكنى قانۇنىي جاۋابكارلىققا تارتىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدى.
تۈركىيەنىڭ ھۆكۈمەت تەرەپتارى بولغان ئەڭ چوڭ تاراتقۇلىرىدىن بىرى خابەر تۈرك 29- يانۋار ئېلىپ بارغان تېلېۋزىيە زىيارىتىدە، خىتايپەرەسلىكى بىلەن تونۇلغان ۋەتەن پارتىيسى لىدىرى دوغۇ پىرىنچەكنىڭ ئۇيغۇرلارغا قارشى سۆزلىرىگە ئالاھىدە، ھەتتا قايتا-قايتا ئورۇن بەرگەن. دوغۇ پىرىنچەك ئەڭ مۇھىم سۆزلىرىنى مۇنداق قايتا تەكىتلىگەن: «ئىي پارتىيەنىڭ كۇرسىغا چىقىپ سۆزلىگەن ئۇ خانىم -ئۇيغۇرلارغا ۋەكىللىك قىلالمايدۇ. ئۇ خانىم – ئامېرىكا خىتايغا قارشى قوللانغان، ب د ت ۋە تۈركىيە تېررورچى دەپ ئېتىراپ قىلغان شەرقىي تۈركىستان ئىسلام ھەرىكىتىنىڭ بىر ئەزاسى.، تېررورىستتۇر.» دېگەن.
نۇرسمانگۇل ئابدۇرشتنىڭ ئىيى پارتىيەدە سۆزلىگەن نۇتۇقى تۈركىيە دۆلەت تېلىۋېزيىسى تەرىپىدىن ئۈزۈۋىتىلدى، ئۇيغۇر مەسىلىسى تۈركىيە سىياسىي ساھەسىدە كۈچلۈك تەسر قوزغىدى.
28- يانۋار تۈركىيە كېلەچەك پارتىيسىنىڭ قۇرغۇچىسى، سابىق تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ئەخمەت داۋۇت ئوغلۇ، خانىمى ۋە بىر قىسىم پارتىيە ئەزالىرى، مىللەت ۋەكىللىرى بولۇپ 40 قا يېقىن كىشى كونىيادىكى ئۇيغۇرلار ئولتۇراقلاشقان رايۇنغا بېرىپ، ئۇيغۇر ئائىلىلەرنى زىيارەت قىلدى.
ئىككى تەرەپلىك سودا مىقدارى 10 يىلدىن كۆپرەك ۋاقىتتىن بېرى 20 مىليارد دوللاردىن ئاشقان بولۇپ، خىتاي تۈركىيەنىڭ ئۈچ چوڭ سودا ھەمراھىنىڭ بىرىگە ئايلاندى.خىتاي شىركەتلىرنىڭ تۈركىيەدىكى FDI پاي چېكى 1 مىليارد 920 مىليون دوللارغا يەتتى. ئىككى دۆلەت 12 مىليارد خەلق پۇلى (10 مىليارد 900 مىليون تۈرك لىراسى) پۇل ئالماشتۇرۇش كېلىشىمى ئىمزالىدى.
