: 7-ئاينىڭ 14-كۈنى تۈركمەنىستان ۋەكىلى ب د ت ئىنسانىي ھوقۇق كېڭىشىنىڭ 47-قېتىملىق يىغىنىدا سۆز قىلىپ خوڭكوڭ، شەرقى-تۈركستان-ئۇيغۇرىيەگە ئالاقىدار مەسىلىلەرنىڭ ختتاينىڭ ئىچكى ئىشى ئىكەنلىكىنى. ختتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مەيدانىنى قوللايدىغانلىقىنى تەكىتلىدى.
دۇنيا
ئامېرىكا پىرەزدىنتى جوۋ بايدىن 28-ئىيۇل ئامېرىكا مەھسۇلاتلىرىنى سېتىۋېلىش مەخسۇس يېغىنى چاقىرىپ، سودا-سانائەت ساھەسدىكىلەرگە ئامېرىكىنىڭ ئئىشلەپچىقىرىش ۋە سانائەت ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشنى تەلەپ قىلدى،ئۇ يەنە سانائەتكە 50 مىليارد دوللار مەبلەغ سالىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.ئۇ يەنە تەيۋەن كارخانىلىرىنى ئامېرىكىغا باشلاپ كىرىپ،ختتاي كارخانىلىرىنى ئورنىنى ئالىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.
ئامېرىكا- خىتاي مۇناسىۋەتلىرى
ئامرېكا سودا مىنىستىرلىقى 9-ئىيۇل بايانات بېرىپ خەلقئارادىكى ئىنسان ھەقلىرى دەپسەندىكىچىلىكىگە تۆھپە قوشقان، ئامرېكا ھەربىي تەرەپ بىلەن مۇناسىۋىتى بار بولغان شۇنداقلا ئامرىكا دۆلەت بىخەتەرلىكىگە تەسىر كۆرسىتىش مۇمكىنچىلىكى بار دەپ قارالغان 34 شېركەتكە ئىمبارگۇ يۈرگۈزگەنلىكىنى جاكارلىغان.
ئانادولۇ ئاگېنىتلىقى خەۋىرى: تۈركىيە دۆلەت رەئىسى رەجەپ تايىپ ئەردوغان ختتاي دۆلەت رەئىسى شى بىلەن تىلفۇنلاشقان،سۆھبەت-ئنېرگىيە، تۈركىيەگە مەبلەغ سلىش، تىجارەت، قاتناش ۋە ساقلىق تېمىلىرى ئاساسدا ئىككى دۆلەت ئالاقىسىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئاساس قىلىنغان.
فرانسىيەدە نەشردىن چىقىدىغان بالىلار گېزىتى » مېنىڭ كۈندىلىكىم» (Mon Quotidien) ژۇرنىلى 30-ئىيۇن ۋە 2-ئىيۇل كۈنلىرى ئايرىم- ئايرىم ھالدا خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان ئىرقىي قىرغىنچىلىق سىياسىتى تەسۋىرلەنگەن رەسىملىك ماقالىسىنى ئېلان قىلغان . ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىمىزمۇ بۇ ھەقتە 3-ئىيۇل خەۋەر بەرگەن ئىدۇق.
خىتاينىڭ فرانسىيەدە تۇرۇشلۇق كونسۇلىنىڭ توربېتىدە كۆرسىتىلىشىچە 9-ئىيۇل خىتاينىڭ فرانسىيەدە تۇرۇشلۇق باش كونسۇلى (فرانسىيەنىڭ مارسېل، ستراسبۇرگ، لېئون قاتارلىق شەھەرلىرىدىكى تارماق كونسۇللىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان) بىلەن «شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتى» نىڭ بىرلىكتە ئۇيۇشتۇرۇشىدا «شىنجاڭ ياخشى جاي» نامىدىكى تور سۆھبەت يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەن.
باش مىنىستىر ئانگېلا مېركېل شى جىنپىڭ بىلەن ئۆتكۈزگەن سىنلىق سۆھبەتتە ، خىتاينىڭ ئىقتىسادى جەھەتتىن دوستانىلىك دەرسىنى داۋاملاشتۇردى. بۇ ئامېرىكا پرېزىدېنتى بايدېننى بىئارام قىلىدۇ ئەلۋەتتە. چۈنكى ئۇ، بېيجىڭغا قارشى ياۋروپا بىلەن ئىتتىپاقداشلىقنى خالايدۇ.
ئامېرىكىنىڭ نوپۇزلۇق سياسى ئىشلار ژۇرنىلى «دىپلومات» تەپسىلىي خەۋەر ئېلان قىلىپ، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشى، تۇتۇشى، پاكىستاندا ئۇيغۇر مىللىي كىملىكىنى يوقىتىش ئۇرۇنۇشى ھەققىدىكى قىلمىشلىرىنى پاش قىلغان.
ياپونيە كيودو ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشچە، ياپونىيە مۇئاۋىن باش مىنىستىرى تارو ئاسو مۇنداق دېگەن: «ئەگەر تەيۋەندە چوڭ ئۆزگىرىش بولسا، ياپونىيەنىڭ مەۋجۇتلۇقىغا بىۋاستە تەھدىت شەكىللەندۈرىدۇ.
ياۋروپا ئىتتىپاقى كوممىسسيونى پرېزىدېنتى ئۇرسۇلا ۋون لەيىن سەيشەنبە كۈنى ئامېرىكا پرېزىدېنتى جوۋ بايدىن بىلەن مۇخبرلارنى كۈتىۋېلىش يىغىنى ئاچقاندا مۇنداق دېدى: «بىز خىتاي بىلەن ئىقتىسادىي جەھەتتە كۈچلۈك رىقابەتچى، بۇنىڭدا ھېچقانداق شەك يوق. شۇنىڭغا تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن بىز تەدبىرگە مۇھتاجمىز
ئەردوغان مەركىزىي بانكىنىڭ تاشقى پېرېۋوت زاپىسىنىڭ ئەھۋالى ۋە يەرلىك پۇللار بىلەن بولغان سودىدىكى تەرەققىياتلار توغرىسىدىكى سوئالغا جاۋاب بېرىپ، مەركىزى بانكىنىڭ تاشقى پېرېۋوت زاپىسىنىڭ 100 مىليارد دوللارغا يەتكەنلىكىنى ئېيتتى.
پرېزىدېنت ئوتتۇرىغا قويغان خامچوت تەلىپى دۆلەت مەجلىسى كېڭىشىنىڭ باشلىنىش نۇقتىسى بولۇپ، مەبلەغنى قانداق ئىشلىتىشنى ئاخىرقى ھېسابتا دۆلەت مەجلىسى بەلگىلەيدۇ.
ئامېرىكا غەززە رايونىغا 110 مىلىيون دوللار ئىقتىسادىي ياردەم قىلىدۇ. ئامېرىكا پەلەستىنگە يىلىغا جەمئى 235 مىلىيون دوللار ياردەم قىلىدۇ.
25- ماي چارشەنبە، ئىتالىيەدە تۇرۇشلۇق ئاتا – ئانا ئابلىكىم مەمەتئىمىن ۋە مىھرىبان قادىر ۋەتەندە قالغان 4 پەرزەنتى ئۈچۈن ئىتالىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى ئالدىدا نامايىش قىلدى.
مەلۇم بولۇشىچە تۇتۇپ كېتىلگەن بۇ مۇخبىر بېلارۇسىيە پرېزىدېنتى لۇكاشىنكوغا قارشى داڭلىق ئۆكتىچىلەرنىڭ بىرى بولۇپ، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان رۇمىنىيەدە ياشاپ كېلىۋاتقان ئىكەن.
خىتاي ئەمەلدارلىرى غەززە كرىزىسىدا ئىسرائىلىيەگە قارشى شاۋقۇن كۆتۈرۈپ، دىققەتنى ئۆزلىرىنىڭ ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىغا قىلغان ۋەھشىيلىكىدىن باشقا ياققا بۇرىماقچى بولۇۋاتىدۇ.
شىمالىي قۇتۇپ كېڭىشىنىڭ تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرى يىغىنى 20- ماي ئىسلاندىيەنىڭ پايتەختىدە ئاياغلاشتى، 8 دۆلەت تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرى كىلىمات ئۆزگىرىشىگە تاقابىل تۇرۇش ۋە شىمالىي قۇتۇپ تىنچلىقىنى قوغداشقا ئائىت بىر تۈرلۈك ئورتاق ۋەدىنى ماقۇللىدى، ھەمدە تۇنجى قېتىم كەلگۈسى 10 يىللىق «ئىستراتېگىيىلىك پىلان» نى تەستىقلىدى.
20- ماي ئامېرىكا پارلامېنتدىكى جۇمھۇرىيەتچىلەر بۇرۇن جاسۇسلۇق قىلمىشى ۋە بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ئوغرىلىقى سادىر قىلغان شەخسلەرگە ۋىزا بېرىشنى رەت قىلىدىغان يېڭى قانۇن لايىھىسىنى ئوتتۇرىغا قويدى.
يېقىندا گېرمانىيە يېشىللار پارتىيەسى » تەمىنلەش زەنجىرى قانۇنى» نى تۈزۈپ چىققان بولۇپ، بۇ قانۇننىڭ تەستىقلىنىش ئېھتىماللىقى ئىنتايىن يۇقىرى ئىكەن. «جەنۇبى گېرمانىيە گېزىتى» Süddeutsche Zeitung نىڭ 16-ماي ئېلان قىلغان ئوبزور ماقالىسىدە دېيىلىشىچە: ئەگەر بۇ قانۇن تەستىقلىنىپ قالسا بارلىق «ئۇيغۇر مەجبۇرىي ئەمگەك» بىلەن چېتىشلىق دەپ قارالغان گېرمانىيە كارخانىلىرى تاقىلىشقا مەجبۇر بولىدىكەن.
