ئامېرىكا ساقچى تەرەپ ۋە فېدېراتىپ تەكشۈرۈش ئىدارىسى (FBI) ۋېبستېر ئۇنىۋېرسىتېتى (Webster University) كۇڭزى ئىنىستىتۇتىنىڭ بىر نەپەر خىتاي تەرەپ ۋەكىلىنىڭ ئۆيىنى ئاختۇرغاندىن كېيىن ئۆلگەن بولۇپ، سەۋەبى ئېنىق ئەمەس.
يىل:: 2020-يىلى
2020-يىللىق «نوبېل تىنچلىق مۇكاپاتى» دۇنيا ئاشلىق پروگراممىسىغا بېرىلدى. بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىغا مەنسۇپ بۇ ئورگاننىڭ مۇكاپاتلىنىش سەۋەبى «توقۇنۇش ۋە ئۇرۇشتا قورالغا ئايلانغان قەھەتچىلىككە قارشى تۇرغانلىقى» غا باغلانغان. نورۋېگىيە نوبېل تىنچلىق مۇكاپاتى كومىتىتىنىڭ باياناتىدا قەھەتچىلىكنىڭ ئۇرۇشلارغا ۋە تۈگىمەس توقۇنۇشلارغا سەۋەب بولۇۋاتقانلىقى چۈشەندۈرۈلگەن. باياناتتا ئاچارچىلىقنىڭ كېڭىيىشى بىلەن ئۇرۇشلارنىڭ كۆپىيىشى ئوتتۇرىسىدا سەۋەپ-نەتىجىلىك مۇناسىۋەتنىڭ بارلىقى، كورونا ۋىرۇسى سەۋەبلىك ئاچارچىلىقنىڭ تېخىمۇ تەخىرسىز مەسىلىگە ئايلانغانلىقى تەكىتلەنگەن.
ئامېرىكىنىڭ ھازىرقى سودا ۋەكىلى لايتھايزىر نەچچە ئون يىلدىن بېرى خىتاينى ئەڭ قاتتىق تەنقىد قىلىۋاتقان ۋاشىنگتون ئەربابلىرىنىڭ بىرسى بولۇشى سۈپىتى بىلەن مەشھۇر بولۇپ، خىتاينىڭ دۇنيا سودا تەشكىلاتىغا ئەزا بولۇشىغا قارشى تۇرۇش، خىتايغا قارىتا سودا دەۋاسى قىلىش قاتارلىق ئىشلىرى بىلەن ترامپنىڭمۇ ياخشى كۆرۈشىگە ئېرىشكەن بىر شەخىس ئىدى.
ھازىر ئامېرىكا دوللىرىنىڭ پېرېۋوت نىسبىتى ئۆستى ، بۇ لىرانىڭ كۇرسى چۈشكەنلىكىدىن دېرەك بېرىدۇ.
ئەنگىلىيە مۇستەقىللىق گېزىتىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، ئەنگىلىيە تاشقى ئىشلار جاۋابكارلىق كومىتېتىنىڭ يىغىنىدا، تاشقى ئىشلار ۋەزىرى رائاب مۇنداق دەپ ئىپادە بىلدۈردى: ئەگەر تېخىمۇ كۆپ دەلىللەر خىتاينىڭ ھەقىقەتەنمۇ ئۇيغۇرلارغا زىيانكەشلىك قىلىۋاتقانلىقىنى كۆرسەتسە، ئەنگىلىيە 2022- يىللىق بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىشى مۇمكىن.
ئۇيغۇر تور جەمئىيتى بىزنىڭ ئاساسلىق ئالاقە سەھنىمىز بولۇپ قالدى.ئەمما تورلاردىكى ئاپەت خاراكتىرلىك زىيانلىق ئىغۋا،تۆھمەت،جىدەل ،پاسسپ مەزمۇنلار سەۋەبلىك،مۇھاجىرەت ھاياتىمىز مەنىسز، تېخىمۇ ھەسرەتلىك بولماقتا،مىللى ھەرىكىتىمىزگە تېخىمۇ زىيانلىق بولماقتا.تورنى جەمئىيتنى ئسلاھ قىلساق ، ئىلغارلىق، مەدەنىيەت، ۋەتەنپەرۋەرلىك ،ئىجادىيلىق تارقاتساق،ئۆزىمىزنىڭ روھىىيتىگە،پەرزەنىتلىرىمىزگە،مىللى ھەرىكىتىمىز ۋە ۋەتەندىكى خەلقىمىزگە پايدىلىق بولىدۇ.
تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى ب د ت ۋەكىلى بۈگۈن سۆز قىلىپ، خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ «‹ئۇيغۇر تۈركلىرى ۋە باشقا مۇسۇلمان ئاز سانلىقلىرى› غا قاراتقان ئىنسان ھەقلىرى دەپسەندىچىلىكى» نى ئەيىبلىدى. شۇنداقلا خىتاينى خەلقئارا تەكشۈرۈش ئۆمىكىنىڭ رايونغا بېرىشغا يول قويۇشقا چاقىردى. خىتاينى «ئۆز پۇقرالىرىنىڭ ھوقۇقىغا ھۆرمەت قىلىش» قا چاقىردى.
ئۇيغۇر مىللىتىنىىڭ ھۆرلۈكى ۋە شەرقىي تۈركستان-ئۇيغۇرىستاننىڭ ئازادلىقى ئۈچۈن كۈرەش قىلىۋاتقان بارلىق شەخس ۋە ئورگانلارغا:
ئىككى تەرەپ نەچچە ئايلىق تىرىشچانلىق كۆرسىتىپ، كېلىشىم ھاسىل قىلغاندىن كېيىن، پرېزىدېنت دونالد ترامپ سۆھبەتلەشكۈچىلەرگە يېڭى قوزغىتىش لايىھىسىگە مۇناسىۋەتلىك سۆھبەتنى توختىتىشقا بۇيرۇق بەردى. بۇ تاڭ قالارلىق ھەرىكەت نەچچە مىليونلۇق ئاساسىي ئىقىتىسادنى قۇتقۇزۇش لايىھىسى ئۈچۈن ئېلىپ بېرىلغان ئەڭ ئاخىرقى تىرىشچانلىققا خاتىمە بەردى.
ئافراسياپئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 6- ئۆكتەبىر ئامېرىكا ۋە 38 ئىتتىپاقداش دۆلەت ئۇيغۇرلارنى ھىمايە قىلغاندىن كېين، خىتاي ئۆزىنىڭ ئىتتىپاقداشلىرىنى ھەرىكەتكە كەلتۈردى. ئۇلار خىتاينى ئاقلىدى. ياۋروپا، ئامېرىكا ئىنسان ھەقلىرىگە ئەڭ زور تاجاۋۇز قىلىدۇ، دېدى. تۈركىيە بۇ نۆۋەتمۇ خىتاينى ئەيىبلىمىدى، خىتاينى ماختىمىدى. ئەمما ئۇيغۇرلار ئۈچۈنمۇ ئاۋاز چىقارمىدى. بۇ 25 دۆلەتلەر تۆۋەندىكىلەر: روسىيە، شىمالىي كورىيە، ئىران، […]
ئامېرىكا ۋە ئۇنىڭ ئىتتىپاقداشلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان 38 دۆلەت خىتاينىڭ خوڭكوڭ ۋە ئۇيغۇرلارغا قاراتقان ئىرقىي قىرغىنچىلىقىنى قاتتىق ئەيىبلىدى ۋە خىتاينى سياسىتىنى ئۆزگەرتىشكە، قامالغانلارنى قويۇپ بېرىشكە چاقىردى. خىتاينى خەلقئارا تەكشۈرۈش ئۆمىكىنى تەكشۇۈرۈشكە يول قويۇشقا دەۋەت قىلدى.
قىرغىزىستان پايتەختى بىشكەكتە پارلامنېت سايلىمى نەتىجىسگە قارشى چوڭ نامايىش پارتىلىدى. قىرغىزىستاندىكى 16 سياسىي تەشكىلات ۋە پارتىيە 120 كىشىلىك پارلامىنتتقا كىرىش يەنى ئالىي كېڭەش سايلىمىغا قاتناشقان بولۇپ
ئامېرىكا سايلىمىدا، ئاقسارايغا كىرەلىگىنى ئەڭ كۆپ بىلەتكە ئېرىشكەن كىشى بولۇشى ناتايىن.
ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى ئاۋام پالاتا ئەزاسى، پېنسلۋانىيە شتاتىدىن جۇمھۇرىيەتچى سىكوت پەررى 1-ئۆكتەبىر ختتاينىڭ دۆلەت قۇرۇلۇش خاتىرە كۈنىدە
ھەممىمىزنىڭ خەۋىرى بولغىنىدەك، ئامېرىكىدا 4 يىلدا بىر قېتىم بولىدىغان پرېزىدېنت سايلىمىنىڭ يېقىنلىشىشىغا ئەگىشىپ، ئامېرىكىدىكى ئىككى چوڭ پارتىيە — جۇمھۇرىيەتچىلەر پارتىيىسى بىلەن دېموكراتچىلار پارتىيىسى ئارىسىدىكى ۋە ئۇلارنىڭ پرېزىدېنت نامزاتلىرى بولغان دونالد ترامپ بىلەن جوۋ بايدىن ئارىسىدىكى رىقابەت كەسكىنلەشمەكتە.
ئامېرىكا سايلىمىغا يەنە بىر ئاي بار، پرېزىدېنت ترامپ ئۆزىنىڭ خىتاي ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىپ، دوختۇرخانىغا كىرىپ قالغانلىقىنى ئېلان قىلىشى، بۇ قېتىملىق پەۋقۇلئاددە مەزگىلدىكى سايلامنى تېخىمۇ نامەلۇم ئەھۋالغا ئېلىپ كىردى.
خىتاي« خەلقئارا ئايرۇپورت ئۇچۇرلىرى تورى»نىڭ قەيت قىلىشچە خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستاندا 2020- يىلى يولغا قويماقچى بولغان 10 ئايروپورت قۇرۇلۇش تۈرى جىددىي ئېلىپ بىرىلماقتا ئېكەن .
ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسى 30-سىنتەبىر بېلەت تاشلاپ، 253 بېلەتنىڭ قوللىشى، 163 بېلەتنىڭ قارشى تۇرۇشى، 15 بېلەتنىڭ ۋاز كېچىشى بىلەن «2020- يىلدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ مەجبۇرىي ئەمگەك ئەھۋالىنى ئاشكارىلاش قانۇنى» (Uyghur Forced Labor Disclosure Act of 2020) نى ماقۇللىدى.
1- ئۆكتەبىر ئىستانبۇل كۈچۈك چەكمەجە رايونى فىلورىيا كاشى بېياز (Kaşi beyaz) رېستۇرانىدا شەرقىي تۈركىستان مىللىي مەجلىس رەئىسى، شەرقىي تۈركىستان مەدەنىيەت ۋە ھەمكارلىق جەمئىيىتى رەئىسى سىيىت تۇمتۈرك ئەپەندىمنىڭ ئورۇنلاشتۇرىشى ۋە بىرقىسىم جەمئىيەت، ۋەخپە باشلىقلىرى، دوكتۇر، پروفېسسورلار، بىر قىسىم دەۋا ئاكتىۋىستلىرى ۋە جامائەت چوڭلىرىنىڭ قاتنىشىشى بىلەن بىرلىك-باراۋەرلىك، ھەمكارلىق يىغىنى ئېچىلدى.
تۈركىيەنىڭ يېقىنقى ئىككى كۈندىكى ئاساسلىق خەۋىرى ئۈچ: تۈركىيە ئەزەربەيجان-ئەرمېنىيە چېگرا ئۇرۇشىغا تېخىمۇ كۆپ قاتنىشىدىغانلىقىنى كۆرسەتتى ؛ مالىيە مىنىستىرى يېڭى ئىقتىسادىي پىلاننى يولغا قويدى ؛ سەھىيە مىنىستىرلىكىنىڭ يۇقۇم سانلىق مەلۇمات ئامبىرىنىڭ سانلىق مەلۇماتلىرى ئاشكارىلاندى ، بىر كۈندە يۇقۇملىنىش سانى ئېلان قىلىنغان ساننىڭ 20 ھەسسىسىگە تەڭ بولۇشى مۇمكىن. يەنى كۇنلۇك يوقوم سانى 30 مىڭغا يېتىدۇ. دىگەنلىك .
