Forbes business magezine
2020-4-4
ئۇيغۇر ئاگىنتلىقىدىن تارىم تەرجىمىسى
ئاۋىستىرالىيە ئىستراتېگىيىلىك سىياسەت ئىنستىتۇتى (ASPI) يېقىندا ئېلان قىلغان دوكلاتقا قارىغاندا ، 2017-يىلدىن 2019-يىلغىچە بولغان ئارىلىقتا ، خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر ۋە باشقا مىللەتلەرنى خىتاينىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى زاۋۇتلارغا يۆتكىگەن.
بۇ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان) ۋەزىيىتى ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىنىڭ «قايتا تەربىيىلەش لاگېرلىرى» غا كەڭ كۆلەمدە قامالغانلىقى توغرىسىدىكى خەۋەرلەردىن بىر نەچچە ئايدىن كېيىن باش تېمىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان.
ASPI نىڭ دوكلاتىغا قارىغاندا ، تەخمىنەن 80،000 ئۇيغۇرنىڭ دۇنياغا داڭلىق 83 كارخانىلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىش زەنجىرىدە مەجبۇرى ئىشلەۋاتقانلىقى دەلىللىگەن. بۇ كارخانىلار تۆۋەندىكىلەر:
“Abercrombie & Fitch, Acer, Adidas, Alstom, Amazon, Apple, ASUS, BAIC Motor, BMW, Bombardier, Bosch, BYD, Calvin Klein, Candy, Carter’s, Cerruti 1881, Changan Automobile, Cisco, CRRC, Dell, Electrolux, Fila, Founder Group, GAC Group (automobiles), Gap, Geely Auto, General Electric, General Motors, Google, H&M, Haier, Hart Scha ner Marx, Hisense, Hitachi, HP, HTC, Huawei, iFlyTek, Jack & Jones, Jaguar, Japan Display Inc., L.L.Bean, Lacoste, Land Rover, Lenovo, LG, Li-Ning, Mayor, Meizu, Mercedes-Benz, MG, Microso , Mitsubishi, Mitsumi, Nike, Nintendo, Nokia, The North Face, Oculus, Oppo, Panasonic, Polo Ralph Lauren, Puma, Roewe, SAIC Motor, Samsung, SGMW, Sharp, Siemens, Skechers, Sony, TDK, Tommy Hilfiger, Toshiba, Tsinghua Tongfang, Uniqlo, Victoria’s Secret, Vivo, Volkswagen, Xiaomi, Zara, Zegna, ZTE.”
دوكلاتتا كۆرسىتىلىشىچە ، بۇ شىركەتلەرنىڭ تەمىنلەش زەنجىرىدە ئۇيغۇلار مەجبۇرى ئىشلىمەكتە. شۇڭا، ئۇلار مەجبۇرىي ئەمگەك بىلەن ياسالغان تاۋارلارنى ئىمپورت قىلىشنى چەكلەيدىغان قانۇنلارغا خىلاپلىق قىلدى. خەلقئارا ئەمگەك تەشكىلاتى مەجبۇرىي ئەمگەك كۆرسەتكۈچى ئىچىدە ، دوكلاتتا ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىنىڭ دېلوسىغا مۇناسىۋەتلىك تۆۋەندىكى ئامىللار كۆرسىتىلدى:
. ئۇيغۇرلار خالىغانچە تۇتقۇن قىلىنىدۇ، بىخەتەرلىك خادىملىرى ۋە رەقەملىك كۆزىتىش قوراللىرى ئارقىلىق قاتتىق نازارەت قىلىنىدۇ
• ئائىلە ئەزالىرى تەھدىتكە ئۇچرايدۇ.
• زاۋۇتلار قورشاۋغا ئېلىنىپ ۋە يۇقىرى تېخنىكىلىق نازارەت ئەسۋابلىرى ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ھەرىكەت ئەركىنلىكى قاتتىق چەكلىنىدۇ.
• مەخسۇس پويىزدا مەخپى توشۇلۇپ، ئايرىم ياتاق بىنالىرىغا قامىلىدۇ.
• زاۋۇتلاردىكى ساقچى قاراۋۇللىرى ، سىياسىي تەربىيە، «ھەربىي ئۇسلۇب» بويىچە باشقۇرۇش ۋە دىنىي پائالىيەتلەرنى چەكلەش، ناچار خىزمەت شارائىتى قاتارلىقلار.
• خىزمەتتىن كېيىنكى مەجبۇرىي خىتاي تىلى دەرسلىرى ۋە خىزمەت ۋەزىپىلىرىنىڭ بىر قىسمى بولغان سىياسىي تەربىيەلىنىش يىغىنلىرى دېگەندەك.
دوكلاتتا بىر قانچە مىسال تەتقىقاتى ئاساس قىلىنغان. مەسىلەن ، دوكلاتتا دېيىلىشىچە ، 2020-يىلى 1-ئايدا ، شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان)دىن كەلگەن 600 دەك ئاز سانلىق مىللەت ئىشچىسى چىڭداۋ تەيكۇاڭ ئاياغ چەكلىك شىركىتىدە ئىشقا ئورۇنلىشىپ ، نايك تەنھەرىكەت ئايىغى ياسىغان. ئۇ يەنە تولۇقلاپ: «زاۋۇتتا ، ئۇيغۇر ئىشچىلىرى كۈندۈزى نايك ئايىغى ياسايدۇ. كەچتە ، ئۇلار خىتاي تىلىنى ئۆگىتىدىغان كەچلىك مەكتەپتە ئوقۇيدۇ ، خىتاينىڭ دۆلەت شېئىرىنى ئېيتىدۇ ۋە «كەسپىي تەربىيىلەش، «ۋەتەنپەرۋەرلىك تەربىيىسى» ئالىدۇ. دەرسلىك شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان)نىڭ «قايتا تەربىيىلەش لاگېرى دەرسلىكلىرى»دىن پۈتۈنلەي ئۆرنەك ئالىدۇ.
ASPI دوكلاتى ئېلان قىلىنىپ بىر ئايدىن كېيىن ، ئىسمى ئاتالغان شىركەتلەرنىڭ كۆپىنچىسى ئەيىبلەشنى رەت قىلمىدى ياكى ئەستايىدىل چۈشەندۈرمىدى.
ASPI دوكلاتىدا باشقا دۆلەتلەرنى كۆز يۇمماسلىققا ، باشقا دۆلەتلەر بىلەن بىرلىكتە «خىتاي ھۆكۈمىتىگە قارىتىلغان بېسىمنى كۈچەيتىپ ، ئۇيغۇرنىڭ مەجبۇرىي ئەمگەك ۋە كەڭ كۆلەملىك سوت سىرتىدا تۇتۇپ تۇرۇلۇشىنى ئاخىرلاشتۇرۇش ، جۈملىدىن قاراتمىلىقى بولغان جازا يۈرگۈزۈشنى توختىتىش، مەجبۇرىي ئەمگەك كۈچى يۆتكەشكە مەسئۇل يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلار ۋە مەجبۇرىي ئەمگەك بىلەن ئىشلەپچىقىرىلىدىغان تاۋار ۋە مەھسۇلاتلارنى چەكلەش، سودا كېلىشىمىنى تەكشۈرۈشكە چاقىرغان.
بىز بۇ ۋەزىيەتنى توختىتىشتا رول ئوينىيالايمىز. مەجبۇرىيەت ئەمگەكنى ئاساس قىلغان تەمىنلەش زەنجىرىدە گۈللىنىشى مۇمكىن بولغان كارخانىلار كىشىلىك ھوقۇققا ھۆرمەت قىلىدىغانلارنىڭ قوللىشىغا ئېرىشەلمەسلىكى كېرەك. چوڭ (ۋە قىممەت) ماركىلارنىڭ كىشىلەرنى خورلاش ۋە ئېكىسپىلاتاتسىيە قىلىشى ئارقىسىدا پايدا ئېلىشنى توختىتىدىغان پەيت كەلدى. بىز ئۇلارنىڭ مەھسۇلاتلىرى ئۈچۈن كۆپ پۇل تۆلەيمىز. بىز ياخشى سۈپەتنى ئۈمىد قىلىمىز. ئەمما بىز يەنە مەھسۇلاتلارنىڭ زامانىۋى قۇللۇقنىڭ مەھسۇلى ئەمەس، بەلكى باستۇرۇلغان كىشىلەر ۋە پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ ئازابى ۋە قېنىدا ئىشلەپچىقىرىلغانلىقىنى بىلىدىغان ۋىجدان بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمىز.
مەنبە:
