تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان (ئۇ خ ئى -ئانالىز-19) ئۇيغۇرلارنىڭ 20-ئەسرنىڭ ئىككىنچى چارىكىدە ئىككى مۇستەقىل مىللى ۋە دىموكراتىك جۇمھۇرىيەت قۇرۇشى ئۇيغۇر ۋە باشقا قىرىنداش خەلقلەر ئۈچۈن چەكسز تارىخى، سياسى ۋە مىللى ئەھمىيەتكە ئىگە. مەزكۇر ماقالە قۇرۇلۇپ قسقا ۋاقىت داۋام قىلغان مەزكۇر ئىككى جۇمھۇرىيەتنىڭ قالدۇرۇپ كەتكەن ئەھمىيىەتلىرنى مۇھاكىمە قىلىدۇ. بىرىنچى: مۇستەقىل جۇمھۇرىيەت-ئۇيغۇرلارنىڭ كوللىكتىپ […]
ئۇيغۇر
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان ئۆز-ئارا ئېتىراپ قىلىش يۈرۈشلۈك يازمىلىرى (20-قسم )مەن سۈپەتلىك ۋە سەمىمى خىزمەت قىلغۇچىلارنى مەدھىيلەيمەن. چۈنكى مەن شۇنداق كىشى ۋە بۇنىڭ خەلقىمىزگە ئەھمىيتى زور! ياراملىق بىلىم ئالماق ئاسان ئەمەس،بىلىم ئالغاندىمۇ خىزمەت قىلماق ئاسان ئەمەس..قىلغاندىمۇ ياخشى قىلىش تېخىمۇ ئاسان ئەمەس..ياخشى قىلغاندىمۇ داۋام قىلىش تېخىمۇ تېخىمۇ ئاسان ئەمەس..داۋام قىلغاندىمۇ ئېتىراپ قىلىشقا […]
ئىلاۋە: ئەدەبىيات ۋە تارىخ كىتابلىرىنى ئوقۇغۇنىمىزدا ۋېلىباي دېگەن بىر كىشىنىڭ ئىسمى پات – پات ئۇچراپ قالىدۇ. شۇنداق، ۋېلىباي داڭلىق تارىخىي شەخس ئەمەس، ياكى تارىخىمىزدىكى قانداقتۇر بىر تايىنى يوق ئۇرۇشلاردا قان تۆككەن قەھرىمانمۇ ئەمەس. ئۇ پەقەت مىللىتىمىز تارىخىنىڭ ئەڭ قاباھەتلىك دەۋىرلىرى بولغان 19 – ئەسىردە گۈزەل يۇرتلىرىمىزنىڭ بىرى بولغان ئىلى دىيارىدا […]
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان ئۆتكەن ھەپتە سۆزلەپ ئىلان قىلغان ئسلاھات ھەرىكىتىنىڭ :«سەل ئۆزگىرەيلى» تېمىسدىكى سۆزۇم ھەر قايسى سەھنىلەردە 6 مىڭ قېتىمدىن ئارتۇق كۆرۈلۈپتۇ. يەنى مىڭلىغان ئۇيغۇرلار كۆرۈپ تارقىتىپتۇ. ئۇنىڭدا تاماشىبىن توپلاش ئۈچۈن ھاقارەت، جېدەل-ماجرا تېمىسى يوق ،يەنى كۆپ ئادەمگە ئوزۇق بېرىش .ئۇچۇن چوقۇم بىرىنى تىللاش ھاجەتسزلىقى ئاشكارا. مەن دۇنيانىڭ ھەر قايسى […]
ئۇيغۇر تايمىز خەلقئارا قانىلى خەۋىرى: ئۇيغۇر تايمىز خەۋىرى، ختاي ھۆكۈمىتى تەشۋىقاتى شنخۇا ئاگېنىتلىقى ئىلان قىلغان ئەڭ يېڭى خەۋەردە، ختاي دائىرلىرى مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستاننىڭ كۇچا شەھىرىدە، ئاتالمىش تۇنجى شنجاڭ قەبرە مۇزىيى قۇرۇپ، ختاينىڭ ئۇزاق تارىخىتىن بىرى بۇ يۇرتلارغا ئىگىدارچىلىق قىلىپ كەلگەنلىك ساختا تارىخنى ئسپاتلىماقچى بولغان. ئۇيغۇر تايمىزنىڭ ئىنگىلىزچە خەۋىرىدە، مەزكۇر مۇزىينىڭ […]
تۇتقۇندىكى ۋە سۈرگۈندىكى ئۇيغۇر شائىرلىرىنىڭ شېئىرلىرىنى ئىنگلىز ۋە فىرانسۇز تىللىرىغا تەرجىمە قىلىپ ۋە ئۇلارنى ناخشا ئىجادىيىتى بىلەن ئۇيغۇر داۋاسىنى ئاڭلىتىپ كېلىۋاتقان مىركامىل ۋە ئۇنىڭ گۇرۇپپىسى WTFkistan نىڭ ئۇيغۇرچە ناخشىسى <<ئاھىم>> بۈگۈن، يەنى 5-ئىيۇل كۈنى، ئۈرۈمچى قىرغىنچىلىقىنىڭ 15-خاتىرە كۈنىدە ھەرقايسى سۇپىلاردا تارقىتىلدى. ئاھىم غوجىمۇھەممەد مۇھەممەد شېئىرى مىركامىل ئىجادىيىتى كەزسەم خوتەننى، قەشقەردە […]
كۈچەيگەن رېئاللىقتىكى 4D ئېلىپبەسى ختاي ئۇيغۇرلارنى ۋەيران قىلىش ھەرىكىتىدە، ئۇيغۇرلارنىڭ مەدەنىيەت، تىل، سەنئەت بايلىقىغا غايەت زور دەرىجىدە بۇزغۇنچىلىق قىلدى.بۇلارنىڭ ئىچىدە كۈچەيگەن رېئاللىق تېخنىكىسى 4D ئېلىپبەسى بار بولۇپ، بۇ ئۇيغۇر شركەتلىرىنىڭ ئۇيغۇر تىلىنى جانلاندۇرۇش ساھەسدىكى مۇھيم ھەرىكىتى ئىدى. تۆۋەندىكىسى ئەينى چاغدا مەزكۇر مەھسۇلات ھەققىدە تارقىتىلغان ئىلان: كۈچەيگەن رېئاللىق تېخنىكىسى ئارقىلىق ئىشلەنگەن، […]
ئەسكەرتىش: ئەسلى ماقالىدىكى شنجاڭ سۆزى-مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستان دەپ ئىلىندى.بۇ ئاتالغۇ ب ب س غا ۋەكىللىك قىلمايدۇ. كىشىلىك ھوقۇق كۆزىتىش تەشكىلاتىنىڭ (HRW) دوكلاتىغا ئاساسلانغاندا، خىتاي ھۆكۈمىتى مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستاندا ئۇيغۇر مۇسۇلمان مەدەنىيىتىنى يوقىتىش مەقسىتىدە يۈزلىگەن يېزا-كەنتلەرنىڭ ئىسىملىرىنى ئۆزگەرتكەن. بۇ تەشكىلاتنىڭ دوكلاتىغا كۆرە، 2009-يىلىدىن 2023-يىلىغىچە بولغان ئارىلىقتا، مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ دىنى، […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 13-ئيۇن «جۇڭگو شىنجاڭنىڭ تارىخى ۋە كەلگۈسى» تېمىلىق خەلقئارالىق مۇنبەر 12-ئىيۇن قەشقەردە ئۆتكۈزۈلگەن. ختاي دۆلەت تەشۋىقاتى خەلق گېزىتىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، مەزكۇر مۇنبەردە «ئارخېئولوگىيە، تارىخ ساھەسىدىكى خەلقئارالىق ئالماشتۇرۇش ئارقىلىق شىنجاڭنىڭ تارىخ، ئادىمىيەت جەھەتتىكى كۆپ مەنبەلىك بىر گەۋدىلەشكەن تەتقىقاتىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ختاي بىلەن چەت ئەلنىڭ مەدەنىيەت ئالماشتۇرۇشى ۋە ئۆرنەك ئېلىشىنى چوڭقۇرلاشتۇرۇش […]
دىياسپورادىكى ئۇيغۇر پەرزەنىتلىرىنىڭ ۋەتەن ۋە مىللەت سۆيگۈسى ئىپادىلىرى ھەققىدە: ۋەتەنپەرۋەرلىك ۋە ئۇيغۇر مىللى كىملىك سۆيگۈسى بىلەن چوڭ بولۇۋاتقان ئۇيغۇر پەرزەنىتلىرى كەلگۈسمىزنىڭ ئۈمىدلىرىدۇر. ئۇلارنىڭ ئۆزىنىڭ كىملىكىنى، قەيەردىن كەلگەنلىكىنى، ئاتا-ئانىسنىڭ چەتئەللەردە قانچىلىك جاپالاردا ياشاپ ئۆزىنى چوڭ قىلغانلىقىنى، ئۆزىنىڭ ئەسلى يۇرتى، بوۋىلىرى، مومىلىرىنىڭ كىم ئىكەنلىكىنى،نىمە ئۈچۈن ئۆزلىرىنىڭ ئۆزى ياشاۋاتقان دۆلەتلەردىكى باشقا خەلقلەر بىلەن […]
تۇرسۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 25-نويابىر فاير فاكس يەرلىك خەۋەرلىرى تور بېكىتىنىڭ خەۋەر قىلىشچە، ئارلېڭتوندا ئېچىلغان بوستان رېستورانى كېڭىيىپ، ھېروندون (Herndon )غا تارماق دۇكان ئاچقان. مەزكۇر ئاشخانا ئۆتكەن يىلى نويابىردا ئش باشلىغان بولۇپ، تاراتقۇلار ئۇنى ئەمدى بايقىغان. ھازىرقى ئادرېسى 1141 Elden Street دا بولۇپ، ئەتتىگەن سائەت 11 دىن كەچ سائەت 10غىچە خىزمەت […]
ئەركىن ئۇيغۇر،ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 5-يانۋار، 2024-يىلى 2023-يىلى ختاي كومپارتىيسى ۋەتىنىمىزدە ئۆز مەنپەئىتى ۋە ئوبرازى ئۈچۈن غايەت زور دىپلوماتىك پائالىيەتلەرنى ئىلىپ بارغان بىر يىل بولدى. ختاي ئاساسلىقى ئوتتۇرا ئاسيا، ئوتتۇرا شەرق، مۇسۇلمان ۋە ئەرەب دۆلەتلىرى، ئافرىقا دۆلەتلىرى ۋەكىللىرىدىن بولۇپ 30 قېتىمدىن ئارتۇق چوڭ دىپلوماتىك پائالىيەت ئۇيۇشتۇرغان. ئۇنداقتا ختاي 2023-يىلى مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئۇيغۇرستاندا […]
1. 14-نۆۋەتلىك ختاي مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1-يىغىنىدا ساختا سايلام ئارقىلىق يېڭى بىر نۆۋەتلىك ختاي دۆلەت رەھبەرلىرى ۋۇجۇدقا كەلدى، دىكتاتۇر شى جىنپىڭ تولۇق ئاۋاز بىلەن ختاي دۆلەت رەئىسلىكىگە، ختاي مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىسلىكىگە سايلاندى. 2. پۈتۈن ختاي كومپارتىيەسىدە شى جىن پىڭنى مەركەز قىلغان دىكتاتۇرلىشش قەدىمى تىزلەشتى. شى جىنپىڭ يېڭى دەۋر «ختايچە» […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى خەلقئارا تاراتقۇلارنىڭ ئۆلچىمى بويىچە، دۇنيا، ختاي ۋە ئۇيغۇرلارغا ئائىت مۇھىم خەۋەرلەرنى باھالاپ چىقىدۇ.باھالاش ئۆلچىمى ئايرىم ئىلان قىلىندى. 2023-يىللىق خەلقئارادىكى 15 خەۋەر تۆۋەندىكىچە: 1-يانۋاردا بىرازىلىيەنىڭ رادىكال سولچى پېرەزدىنتى لۇلا دا سلۋا تەختكە چىقىپ، لاتىن ئامېرىكىسى قېتئەسنىڭ ئامېرىكىغا قارشى تۇرۇش ۋە ختايغا يېقىنلىشش قەدىمىنى كۈچەيتتى. 2-فېۋرال ئىيدا تۈركىيە ۋە سۈرىيەدە […]
«تۆھپىكار ئۇيغۇرلار »تېمىسدىكى يۈرۈشلۈك ماقالىلىرىم (6) تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان (ئەسكەرتىش: بۇ يازمىدىن ئابلىكىم ئەمەت ئاكىنىڭ ئالدىن خەۋىرى يوق) بۈگۈن تېۋىتتردا ئۇچۇر كۆرۋىتىپ، تۇيۇقسز بىر چەتئەللىك كىشنىڭ ئۇيغۇر سەنئەتكار ئابلىكىم ئەمەت ئاكىنىڭ شەخسى تور بېكىتىنڭ ئادېرسنى ئەۋەتكەنلىكىگە كۆزۈم چۈشتى. تور بېكەتنى ئېچىپ، ۋەتەن مەنزىرىلىرى ۋە ئۇيغۇر مەدەنىيتىگە ئائىت فوتو-سۈرەتلەر، ۋىدىئولار ، […]
تۇرغۇنجان، ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 21-نويابىر ياۋروپا ئۇيغۇر ئىنىستىتۇتىنىڭ 3-قېتىملىق خەلقئارالىق ئۇيغۇرشۇناسلىق يىغىنلىرى «خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتى مۇستەملىكىچىلىكى ۋە ئۇيغۇر رايونى» تېمىسىدا، بۇ ئاينىڭ 24 ۋە 25 -كۈنلىرى پىراگا شەھرىدە ئۆتكۈزۈلىدۇ. بۇ يېغىن-ياۋروپا ئۇيغۇر ئېنۇستىتۇتى، چېخ پەنلەر ئاكادېمىيەسى شەرقشۇناسلىق ئېنۇستىتۇتى،جەنۋە ئۇنېۋېرستىتى شەرقى ئاسيا بۆلۈمى قاتارلىق ئورۇنلار ھەمكارلىشپ ئورۇنلاشتۇرغان بولۇپ، بۇ« خەلقئارا ئۇيغۇرشۇناسلىق كونفىرانسى […]
ئاتام سورىسا، ئانام سورىسا كارىزدا دەڭلەر.
قولى ئىشتا، كۆزى ياشتا يۈرۈيدۇ دەڭلەر.
تۇرپان خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى
ۋېرگىنيە ئانا تىل مەكتىپىدە ئانا تىل كۈنى ئەھمىيەتلىك پائالىيەتلەر بىلەن ئۆتكۈزۈلدى
10-قېتىملىق خانىم -قىزلار ئىلىم چېيى مۇۋەپپەقىيەتلىك ئۆتكۈزۈلدى
مەدەنىيەت مىراسلىرىغا شېرىك بولۇش: ئۇيغۇر ئېلىدىكى مەدەنىيەت مىراسلىرى ۋە ئىرقىي قىرغىنچىلىق
