ئۇيغۇر ئانا زىننەتگۈل تۇرسۇن ئىككى نارسىدە پەرزەنتى بىلەن قوشۇلۇپ بۇ يىل ئالتىنجى ئاينىڭ 27 – كۈنى تۈركىيىدىن تاجىكىستان ئارقىلىق خىتتايغا قايتۇرۇلغان[i]. ئۇنىڭ سەئۇدى ئەرەبىستاندا تۇرىۋاتقان ھەدىسى غۇلجىدا تۇرۇشلۇق ئانىسى بىلەن مىڭ تەستە ئالاقىلىشىپ، زىننەتگۈلنىڭ خىتتايغا قايتۇرۇلۇپ كېلىنگەندىن كېيىنلا يەرلىك خىتتاي دائىرلىرى تەرىپىدىن ئېلىپ كېتىلگەنلىكى، ئىككى پەرزەنتىنىڭ كېسەل بولۇپ دوختۇرخانىدا ئىكەنلىكىدىن خەۋەر تاپقان. زىننەتگۈلنىڭ ھازىرقى ئەھۋالى نامەلۇم.
ماقالىلار
شى جىنپىڭ ھىچكىمنىڭ گېپىنى ئاڭلىمايۋاتىدۇ. ئۇ تەيۋەن چوڭ قۇرۇقلۇق بىلەن چوقۇم بىرلىشىشى كېرەك ۋە بۇ ئىش ئەمەلگە ئاشىدۇدېدى. ئۇنىڭ بۇ گەپلەرنى قىلغاندىكى تەلەپپۇزى تەخىرسىز بولۇپ، بىرلىشىش مەسىلىسىنى يەنە بىر ئەۋلاتقا قالدۇرغۇدەك ھالدا كېچىكتۈرۈشكە بولمايدۇ، دېدى.
بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ئنسانى ھوقۇق كونسۇلىغا ھەق-ھوقۇقلىرى ختتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن دەپسەندە قىلىنىۋاتقان ئۇيغۇر خەلقى ئۈچۈن ئادالەت ۋە ئنسانپەرۋەرلىك نۇقتسدىن ھەق سۆز قىلغان
-2019يىلى 7-ئاينىڭ 5-كۈنى، خىتاي مۇستەبىت ھاكىمىيىتىنىڭ يېقىنقى 30 يىل ئىچىدە ۋەتەن ئىلىپ بارغان ئەڭ چوڭ قىرغىنچىلىقىدىن بىرى بولغان 5- ئىيۇل ئۈرۈمچى قىرغىنچىلىقىنىڭ 10 يىللىق خاتىرە كۈنىدۇر.
•خىتايدىن تۈركىيەگە، تۈركىيەدىن سۈرىيەگە كىرىش
(شائىر ئابدۇرېھىم پاراچ ئەپەندىمنىڭ يېقىندا ئىىستانبۇلدا نەشىر قىلىنغان «ھىجران تىنىقلىرى» ناملىق كىتابى ئۈچۈن يېزىلغان بېغىشلىما) ئۆز ۋەتىنىدىن ئايرىلىپ سۈرگۈنگە مەجبۇر بولغان كىشىلەر مەڭگۈ بەختلىك بولالمايدۇ، شۇ ۋەجىدىن يۈرەكلىرى قان بولغان ئۇيغۇرلار ئۇچۇن، بولۇپمۇ ئۇيغۇر ۋە ئۇيغۇر ۋەتىنىنىڭ ھۆرلىكى ئۇچۇن قەلەم تەۋرەتكەن ھەر بىر قەلەم ئىگىسىگە ۋەتەندىن ئايرىلىش ھىجرانى ئەبەدىي تېمادۇر. […]
1989- يىلى 6- ئاينىڭ 4- كۈنى سەھەردە خىتاي ھۆكۈمىتى قۇراللىق ئارمىيەگە بۇيرۇق چۈشۈرۈپ، ئوقۇغۇچىلار ھەرىكىتىنى قۇراللىق باستۇرۇپ، كەم دىگەندە نەچچە يۈزلىگەن ئادەمنىڭ جىنىغا زامىن بولغان. بۇ يىل 30- ماي، ئامرىكا دۆلەت مەجلىسى باياناتچىسى مەزكۇر ۋەقەنى :«زور قىرغىنچىلىق»دەپ سۈپەتلىدى.
بۇ
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 2018-يىلى 5-مايدا ۋاشنگىتوندا قۇرۇلغان تاپاۋەتسىز ئورگان، 10 خىل تىل-يېزىقتا ئۇيغۇرلار ھەققىدە خەۋەر تارقىتىدىغان مۇستەقىل ئاخبارات ئورگىنى بولۇپ، ئۇيغۇر ئۈچۈن بولۇش، ھەققانىي بولۇش، توغرا بولۇشتىن ئىبارەت ئۈچ شۇئارنى نىشان قىلغان.
دىن ۋە بىلىم مۇناسىۋىتى تېمىسى بۈگۈنمۇ بۇرۇنقىغا ئوخشاشلا تەپەككۇر تارىخىنىڭ قىزىق تېمىلىرىدىن بىرى بولۇپ كېلىۋاتىدۇ. بۇ تېما بىلىم، پەلسەپە ۋە دىنىي ئىلىملەر بىلەن شۇغۇللانغۇچىلارنىڭلا ئەمەس جەمئىيەتنىڭ ھەر ساھەسىدىكى كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى جەلپ قىلماقتا
خىتاينىڭ ئىشغالىغا قارشى قولىغا قورال ئېلىشنى تاللىغان ئىنقىلابچىلار، مۇجاھىت ۋە غازىلىرىمىز ھەققىدە ئىگىلىگەن تاغدەك دەلىلى بار ئۇچۇرلارنى ئاشكارىلاشنى لايىق تېپىشىمدىكى سەۋەپ چەتئەلدىكى ئۇيغۇر جەمئىيىتىدە كۆرۈلگەن شەرقىي تۈركىستانلىق قوراللىق ئەترەتلەر توغرىسىدىكى ئۇچۇر قەھەتچىلىكىنى تۈگىتىش ۋە ئارىدىكى ئۇقۇشماسلىقلارغا خاتىمە بېرىشكە تىرىشىش. ھەممىدىن مۇھىمى، ھەقىقىي مۇجاھىتلارنى قوغداپ، ساختىپەز ياكى خىتاينىڭ رەزىل ئويۇنچىلىرىنى ئارىمىزدىن قوغلاپ چىقىرىشتىن ئىبارەت.
ھۇسۇل ئۈچۈن ئۇرۇق مۇھىمدۇر ،
سورتلۇق ئۇرۇق تاللايدۇ ھەركىم .
كىمنىڭ پۇشتى، دەيمىزغۇ سوراپ ؟
ئىسىل نەسەب قاندىدۇر بەلكىم .
ھۆر ۋەتەن تۈركىيەدىن ئايرىلمىقىم ھەسرىتىم، گەر قىزىللار زۇلۇم قىلسا باشتا باردۇر كۈلپىتىم.
ۋالىدەم، ئەۋلادى قارداش ناتىۋانلار بولمىسا، قايتماس ئەردىم ھۆر ۋەتەندىن تاپىلۇردى ئۈلپىتىم.
ئانا يۇرتۇم قالدى زۇلمەت ئاسارەتنىڭ ئاستىدا، مىللىتىمنىڭ خورلىقىغا ئەسلىي يوقتۇر تاقىتىم.
مېنىڭ ئىسمىم ئاسان، بۈگۈن مېنىڭ تۈرمىدىن چىققىنىمنىڭ ئۈچۈنجى كۈنى، ئەمما يەنىلام قورغاستا تۇرىۋاتىمەن. ئۇلارنىڭ ئادىتى بويىچە ماڭا ئوخشىغانلارنىڭ قايتىدىن سولىنىشىنىڭ ئېھتىماللىقى يۇقىرى، شۇڭلاشقا مەن بۇ بىر ئاي جەريانىدىكى كەچۈرمىشلىرىمنى سىلەرگە دەپ بېرىشنى ئويلىدىم.
بۇندىن كىيىن بىزنىڭ ئاتا ئانىمىز، ئۇرۇق تۇققانلار، ساۋاقداشلار، دۇسىت بۇرادەرلەر، خۇلۇم خۇشىنلار ئاستا -ئاستا يۈرەك كىسەل، جىگەر كىسەللىرى، يۇقۇلما كىسەللىكلەر بىلەن ئاغرىپ مىيىت بىرىلمەستىن تىرىگىمىز غايىپ بولغاندەك ئۈلىگىمىزمۇ ئەمدى ئاستا ياكى كۆيدۈرىلىدۇ ياكى يۇشۇرۇن كۆمۈپ تاشلىندۇ!
ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكى ئوردا مېھمانخانىسى (Emirates Palace hotel) ئابۇزابىنىڭ بىر ھوقۇق مەركىزى بولۇپ، ئۇنىڭ كەڭرى ئۆگزىسى 114 دانە گۈمبەز بىلەن زىننەتلەنگەن. ئالدىنقى ئايدا، 10 نەچچە كىشىدىن تەركىب تاپقان خىتاي دىپلوماتلىرى بۇ مىھمانخانىدا ئىسلام دۇنياسى تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرىنى كۆندۈرۈش پائالىيىتى ئېلىپ باردى.
خىتاينىڭ غەربى شىمالىدىكى بىر قانچە ئاز سانلىق مۇسۇلمان مىللەت ياشايدىغان شىنجاڭدىكى (شەرقىي تۈركىستان-ت) كىشىلىك ھوقۇق كىرىزىسى سوۋىت ئىتتىپاقىنىڭ ئۇكرائىنادىكى ۋە ناتسىستلارنىڭ ئۆتكۈزگەن جىنايەتلىرىگە سىلىشتۇرۇلماقتا. بىر مىلىيوندىن ئارتۇق ئۇيغۇر، قازاق خەلقى خىتاي كومپارتىيىسى تەرىپىدىن مەجبۇرى ھالدا « قايتا تەربىيەلەش» لاگىرلىرىغا سولانماقتا.
بۈگۇن سەھەر ئويغانسام كاللامدا ھەر كۈندىكى تاتلىق ئەمما ئازاپلىق ئەسلىمە، قىزىمنى كۆرۈپتىمەن، ئۇ چوڭ ئۆيدە ئۆزى يالغۇز ئولتۇرغۇدەك، تېلېۋىزۇرنىمۇ ئاچماپتۇ، ئەزەلدىن چىرايلىق كىيىملەرگە ئامراق قىزىم تۈزۈكرەك كىيىممۇ كەيمەپتۇ.
پەرىشانلىققا تولغان بۇ دەملەردە، 15- مارت تېرورلۇق ھۇجۇمىدا ھاياتىدىن ئايرىلغان قېرىنداشلىرىمىزغا قايغۇمىزنى بىلدۈرىمىز،
ھەر يىلدىكى ئىككى يىغىندا، شىنجاڭدىكى (شەرقىي تۈركىستان-ت) تېررورلۇققا قارشى تۇرۇپ مۇقىملىقنى ساقلاش ھەر دائىم مۇھىم تېما بولىدۇ،
بۇ يازمىدا خىتاينىڭ لاگىر مەسلىسى چىققاندىن بېرى ئۆزىنى قايسى ئۇسۇللار بىلەن پەردازلاپ كەلگەنلىكى ۋە بۇنىڭغا قارتا قانداق تەدبىر ئېلىپ بېرش كېرەكلىكى سۆزلىنىدۇ.
