ئامېرىكا دۆلەت ئشلىرى مەھكىمىسى باش كاتىۋى مايىك پومپىيو بىر يىلدىن بىرى ختتاينىڭ ئۇيغۇر ۋە باشقىلارغا قاراتقان دىنى ،مىللى سياستىنى قاتتىق تەنقىد قىلىپ كەلگەن بولۇپ،.16 ۋە 17-ئىيۇل ۋاشنگىتوندا ئۆتكۇزۇلگەن ئىككىنچى نۆۋەتلىك خەلقئارا منستىر دەرىجىلىك دىنى ئېتىقاد ئەركىنلىكى يېغىنىدا مايىك پومپىيو:ختتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان سياستى بۇ ئەسردىكى داغ-،ختتاي ئۇيغۇرلارنىڭ مىللى مەدەنىيتىنى يوق قىلماقتا،دىنى ئىتىقادىنى ۋەيران قىلماقتا-دەپ سۆزلىگەنىدى.
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان- سياسەت پەنلىرى ۋە كىشلىك ھوقۇق تەتقىقاتچىسى، سياسى پائالىيەتچى، سابىق سياسى مەھبۇس (2005-2007)، ئامېرىكا ئاسيالىق ئامېرىكىلىقلار ئادالەت جەمئيتى پۇقرالار ھوقۇقى تەتقىقاتچىسى؛ ئۇ 2008-يىلى ئۈرۈمچىدە«ئۇيغۇر دوپپا مەدەنىيەت بايرىمى» تەشەببۇسنى ئوتتۇرىغا قويۇپ تەشكىللىگەن،2012-«ئۆز تۈرك ئاسپرانىت قىزلار ئوقۇش مۇكاپاتى»نى پىلانلاپ ئىجرا قىلغان،2011-«ئۇيغۇر ئىلىم مۇنبىرى»نى تەشكىللەپ، ئاممىۋى لېكسيە دولقۇنى قوزغاپ، مىللى كىملىك، بىلىم ۋە ئېقتسادى تەرەققىياتنى ئاساس قىلغان«ئۇيغۇر ئسلاھات ھەرىكىتى»نى باشلىغان، ئۇ ۋەتەندىكى «ئۆز تۈرك شركىتى» باش دىرىكتورى بولغان (2011-2015)، ئوتتۇز ئوغۇل مەبلەغچىلىك شركىتى ۋە ئوتتۇز ئوغۇل كارخانىچىلار جەمئىيتى قاتارلىقلارنى قۇرۇپ، كارخانىچىلىق ۋە ئىگىلىك باشقۇرۇش ساھەسدە جەمئىيەتكە ھەسسە قوشقان. ئۇ 2017-يىلى ئسرائىلىيە خەيفا ئۇنېۋرسېتىتىغا ئوقۇشقا بارغان ۋە 8-ئايدا ئامېرىكىغا كۆچۈپ كەلگەن. 2018-يىلى 10 خىل تىلدا ئۇيغۇرلارنىڭ ئاۋازىنى دۇنياغا يەتكۈزۈش ئۈچۈن «ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى-Uyghur Times »نى قۇرغان.2019-يىلى تېزىمغا ئالدۇرغان ئورگان ئاساسدا، ئۇيغۇر سياسى تەرەققىياتى ۋە مىللى مەۋجۇتلۇقى تەتقىقاتى ئۈچۈن 2023-يىلى «ئۇيغۇر مىللى ئېنۇستىتۇتى»نى قۇرغان، ئوبزورلىرى -مۇھاپىزەتچى، ياۋرو-ئاسيا تەقرىزى قاتارلىق ژۇرناللاردا ئىلان قىلىنغان، ئۇ ۋاشنگىتون پوچتىسى، نيۇيورك ۋاقىت گېزىتى، بىرلەشمە ئاگېنتلىقىنىڭ قەرەللىك مۇھاكىمىچىسى؛ ئۇنىڭ كۆپلىگەن ئىلمى ماقالىلىرى-ئىلمى ژۇرناللاردا ئىلان قىلىنغان،ئۇ ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقىدا ۋەزىپە ئۆتىمەيدۇ.
بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ئنسانى ھوقۇق يېغىنىدا ،22 دۆلەت تارىخىتا كۆرۇلمىگەن دەرىجىدە بىرلىكتە چاقىرىق قىلىپ ختتاينى لاگىرلارنى تاقاشقا،شەرقى تۈركستاندىكى ئۇيغۇرلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان مۇسۇلمانلارغا مۇئامىلىسنى ئۆزگەرتىشكە چاقىردى. مەزكۇر بىرلەشمە چاقېرىقتا يەنە دۆلەتلەر ختتاينى بىرلەشكەن دۆلەتلەر ئنسانى ھوقۇق كومېتىتى بىلەن ھەمكارلىشپ،رايونغا كىرىشكە يولغا قويۇشقا دەۋەت قىلدى.
خوڭكوڭ ئالاھىدە رايونى باشلىقى لاررى كەم (لىن جېن يۆئې) 9-ئىيۇل خوڭكوڭ مەمۇرى يېغىنغا قاتنىششتى بۇرۇن «ئۆتكۈزۋىلىش قانۇنى»مەغلۇپ بولدى،پۇتۇنلەي ئۆلدى -دەپ ئىلان قىلدى.
يەكشەنبە كۇنى،2019-يىلى 23-ئىيۇن،ئېستانبۇللۇقلار ساندۇق بېشىغا بىرىپ،جۇمھۇرىيەتچى خەلق پارتىيسىنىڭ نامزاتى ئەكرەم ئىمامئوغلۇنى سايلىدى.بۇ سايلامدا پىرىزدىنىت رەجەپ تاييىپ ئەردوغاننىڭ پارتىسيى ئادالەت تەرەققىيات پارتىيسى نامزاتى ،سابىق تۈركىيە دۆلەت باش منستىرى بىنالى يىلدىرىمنى ئۇتۇپ ،ئستانبۇل بۇيۇك شەھەر باشلىقى بولدى.بۇ 25 يىلدىن بىرى بۇ شەھەر باشلىقلىق ۋەزپسىنىڭ تۇنجى قېتىم ئادالەت تەرەققىيات پارتىيسنىڭ قولىدىن چىقىپ كېتىشى بولۇپ ھسابلىنىدۇ.ئەكرەم ئىمامئوغلۇ 45%كە قارشى 54 % ئاۋاز بىلەن ، تەخمىنەن ئون پىرسەنت ئەتراپىدا زور پەرق بىلەن ئۇتتى.
ي
ى:
«پارتىيەمىز سۇنغان «ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇچراۋاتقان زۇلۇملىرىنى تەكشۈرۈش تەكلىپ-لاھىيەسى» مۇخالىپەتچىلەرنىڭ قۇشۇلۇشىغا قارىماي، ئاق پارتىيە ۋە مىللەتچى ھەرىكەت پارتىيەسىنىڭ قارشى تۇرۇشى بىلەن رەت قىلىندى..
ئۇيغۇرلارنى قۇتقۇزۇش ئۈچۈن نيۇيوركتا تۇرىدىغان تۆت نەپەر يەھۇدى ياش تەشكىللىگەن «ئۇيغۇر يىغىلىشى» تەشكىلاتىنىڭ ئىككىنچى قېتىملىق ھەرىكىتى 3-ماي جۈمە كۈنى ۋاشنگىتوندىكى بۈيۈك ھىيات مېھمانسارىيى ئالدىدا ئۆتكۈزۈلدى.
پورتلاند شەھىرىدە ئۇيغۇر مەسىلىسى بىر ھەپتە تونۇشتۇرۇلغان.
26 – ئاپرىل، تاھىر ئىمىن مۇخبىرلارنىڭ زىيارىتىنىمۇ قوبۇل قىلدى. ئۇنىڭ ئورىگون شتاتىدىكى پائالىيەتلىرى يەنە ئسلام مائارىپ مەركىزىدە لېكسىيە سۆزلەشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، يەرلىك مۇتەخەسىسلەر، مۇسۇلمان ئالىملار بىلەن بىرلىكتە ئۇيغۇرلار ئۈچۈن نىمە ئىش قىلىپ بەرگىلى بولىدىغانلىقى مۇنازىرە قىلىنىدۇ.
ھادسۇن ئېنۇستىتۇتى «ياۋروپا ئېتتپاقىنىڭ ختتاي ۋە ئامېرىكا بىلەن بولغان مۇناسۋىتى»ناملىق يېغىن ئۇيۇشتۇرغان بولۇپ،سۆزلىگۇچىلەر ياۋروپا ئېتتپاقى باش سكرىتارى جەپپە تىرانخولم مىككەلسۇن،ئامېرىكا دۆلەت مۇئاۋىن مۇداپىئە منستىرى راندال سچرايۋىر ،كارنىگ تىچلىق ئنۇستىتۇتىدىن ئاشلى تەللىس ،ھادسۇن تەتقىقاتچىسى توماس داستىر بىرگ ،ھادسۇن تەتقىقاتچىسى لىسەلوت ئودگارد قاتارلىقلار بار،
ئۇيغۇرلار ئۇچۈن ھەرىكەت قۇرغۇچىسى،بىر ئاۋاز ،بىر قەدەم ھەرىكىتى تەشكىللىگۇچىسى روشەن ئابباس خانىمنىڭ ئۇيۇشتۇرۇشى بىلەن ئامېرىكا،كانادا،تۇركىيە ۋە ياۋروپادىكى گوللاندىيە قاتارلىق ئون نەچچە دۆلەتنىڭ 30 گە يېقىن شەھىرىدە ختتاينىڭ جىنايى قىلمشلىرىنى پاش قىلىش-21-ئەسردىكى يېغىۋىلىش لاگىرلىرى تېمىسدا رەسم كۆرگەزمىسى ئۆتكۇزۇلدى.
9-ئاپرىل نيۇيورك مەركىزى شەھەر خىلتون مىھمانسارىيدا نيۇيورك مۇسۇلمانلار ئېتتپاقى يېغىنى ئۆتكۇزۇلدى
بۇ نامايىشنى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي ،ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق پىروجېكتى،ئۇيغۇر ئامېرىكا بىرلەشمىسى،بىرما قۇتقۇزۇش گۇرۇپىسى ،كانادا شەرقى تۈركستان جەمئىيتى قاتارلىقلار ھەمكارلىشپ ئۆتكۈزگەن بولۇپ،1000غا يېقىن كىشى قاتناشتى.نامايىشقا ۋاشنگىتون ئەتراپىدىكى ئۇيغۇر ۋە باشقا مۇسۇلمان جامائەتلەر،كانادا ئۇيغۇر جامائىتى ئاكتىپ قاتناشتى.
مارىلاند شتاتىغا جايلاشقان توۋسون ئۇنېۋېرسىتېتى ئوقۇغۇچىلار ئۇيۇشمىسنىڭ ئورۇنلاشتۇرۇشى بىلەن 2019-يىلى 29-مارت كۈنى كەچتە ئوقۇچىلار ئۇيۇشمىسى مەركىزىدە ئۇيغۇرلار دۇچ كېلىۋاتقان كوللېكتىپ قەتلىئام تونۇشتۇرۇلدى.
بۈگۇن سەھەر ئويغانسام كاللامدا ھەر كۈندىكى تاتلىق ئەمما ئازاپلىق ئەسلىمە، قىزىمنى كۆرۈپتىمەن، ئۇ چوڭ ئۆيدە ئۆزى يالغۇز ئولتۇرغۇدەك، تېلېۋىزۇرنىمۇ ئاچماپتۇ، ئەزەلدىن چىرايلىق كىيىملەرگە ئامراق قىزىم تۈزۈكرەك كىيىممۇ كەيمەپتۇ.
ۋاشنگىىتون شەھىرىدىن تەكلىپ قىلىنغان ئۇيغۇر زىيالىيسى تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان ئۇيغۇرلار دۇچ كىلىۋاتقان بۇگۇنكى مەسللەر ھەققىدە تەپسلى چۇشەنچە بەردى.
تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى تاشقى ئشلار مىنىستىرلىكىنىڭ ئۇيغۇر تۈركلىرىگە قارىتىلغان ئېغىر ئىنسان ھەقلىرى تاجاۋۇزچىلىقى ۋە خەلق ناخشىچىسى ئابدۇرېھىم ھېيتنىڭ ۋاپاتى ھەققىدىكى سوئالغا جاۋابى!
‹‹ئۈممەت ئۇيغۇر ئويغىنىش ئىتتىپاقى›› نىڭ ئىككىنچى قېتىملىق پائالىيىتى مارىلاند شىتاتى پىگما ئىجتىمائى رايونىدا ئېلىپ بېرىلدى.
بۇگۇن ئۇيغۇر زىيالىسى، ئەركىنلىك جەڭچىسى پىراففىسور ئىلھام توختىنىڭ ختتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن قولغا ئىلىنغانلىقىنىڭ بەش يىللىق خاتىرە كۈنى.
خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مەمۇرى قاتلام، ئىجتىمائى سىنىپلار، ئائىلىلەرگىچە قەدەر تەكشى قانات يايغان بۇ ئەنئەنىسى، يۇقىرىدىن – تۆۋەنگە مەلۇمات ساختىلىقى ئومۇملاشقان بولۇپ، ئشلەپچىقىرىش ۋە ئىقتىسادى تەرەققىياتقا دائىر ساختا مەلۇماتلار، خىزمەت دوكلاتى ھەققىدىكى كۆپتۈرمە ۋە ئويدۇرمىلار، نوپۇس ستاتېستىكىسى ساختىلىقى، ۋەقە-ھادىسىلەردە ئۆلگەنلەر ۋە كېلىپ چىققان زىيانلارنىڭ ساختا مەلۇماتىغا قەدەر ئشەنچىسىز بولۇپ، بۇ ئشەنچىسىزلىك خىتاي ھۆكۈمىتى ۋە مىللەت مەدەنىيىتىنىڭ مۇھىم تەركىۋى قىسمىغا سىڭىپ كەتكەن.
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان
1-«كەسپى سياسى تەشكىلاتچىلار» ياكى كەسپى ئىلمى ئەمگەك ئارقىلىق ھەرىكەت قىلغۇچى «زىيالىيلار» مەزكۇر پائالىيەتچىلەر قاتارىغا كىرگۇزۇلمىدى.
تاللىنىشتا:
2018-يىلى «ئالاھىدە ئاكتىپ بولغان بولۇشى كىرەك.
