5-سېنتەبىر، 2024-يىل ئۇيغۇر تايمىسنىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، كۆپلىگەن مەنبەلەر 2017-يىلى ئۇيغۇر ۋەتىنىدە يۈز بەرگەن باستۇرۇشتا، ئەڭ ھۆرمەتكە سازاۋەر ئۇيغۇر سەنئەتكارلىرىدىن بىرى بولغان غازى ئەمەتنىڭ خىتاي ھەربىي كۈچلىرى تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلگەنلىكىنى مەلۇم قىلدى. تارىخىي ئۇيغۇر شەخسلەرنى سىزىشتا داڭلىق بولغان بۇ ئاتاقلىق رەسسام، ئۈرۈمچىدىكى كەڭ كۆلەملىك تۇتقۇن قىلىش دولقۇنىدا قولغا ئېلىنىپ، ۋەھشىيلەرچە ئۇرۇلغان، بەدىنى […]
يىل:: 2024-يىلى
https://www.facebook.com/share/p/YFKD95cmAEQW9JvB
تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان ئۆتكەن ھەپتە سۆزلەپ ئىلان قىلغان ئسلاھات ھەرىكىتىنىڭ :«سەل ئۆزگىرەيلى» تېمىسدىكى سۆزۇم ھەر قايسى سەھنىلەردە 6 مىڭ قېتىمدىن ئارتۇق كۆرۈلۈپتۇ. يەنى مىڭلىغان ئۇيغۇرلار كۆرۈپ تارقىتىپتۇ. ئۇنىڭدا تاماشىبىن توپلاش ئۈچۈن ھاقارەت، جېدەل-ماجرا تېمىسى يوق ،يەنى كۆپ ئادەمگە ئوزۇق بېرىش .ئۇچۇن چوقۇم بىرىنى تىللاش ھاجەتسزلىقى ئاشكارا. مەن دۇنيانىڭ ھەر قايسى […]
بۇ يىل 5-ئايدا ئامېرىكا پىرەزدىنتى جوۋ بايدىن ختايدا ئشلەپچىقىرىلغان توكلۇق ئاپتوموبىللىرىغا 100%لىك تاموژنا بىجى ئىلان قىلغانىدى. بۇ غەرپ دۆلەتلىرىنىڭ ختايغا قارشى ئېقتسادى ئۇرۇشلىرىنىڭ كۆرىنەرلىك پەللىسى ھسابلىنىدۇ. غەرپ بۇ ئارقىلىق بىرلا ۋاقىتتا ختاينىڭ ئەرزان باھالىق ۋە تېخنىكا ئوغرىلاش ئارقىلىق تەرەققى قىلغان توكلۇق ئاپتوموبىللىرىنىڭ غەرپ بازىرىغا كىرىشنى چەكلىسە، يەنە بىر تەرەپتىن ئۆز […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 30-ئاۋغۇست ئامېرىكا ھۆكۈمىتى ئۆتكەن 2 يىلدا ختاي بىلەن بولغان مۇناسۋەتنى ياخشىلاش ئۈچۈن ختايدىن بەكرەك تىرشچانلىق قىلىپ، يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلار ختاينىڭ ئالدىغا سالامغا بىرىۋاتقانلىقى ئامېرىكا قاتتىق قول سياسەتچىلىرىنىڭ تەنقىدىگە ئۇچرىماقتا. ئامېرىكا دۆلەت بىخەتەرلىك مەسلىھەتچىسى جەيك سۇللىۋان ختايغا ئۈچ كۈنلۈك زىيارەت قىلدى. ئۇ ختاي رەئىسى شى جىنپىڭ، تاشقى ئىشلار مىنىستىرى […]
ئابدۇۋەلى ئايۇپ ئۇيغۇرنىڭ بۈگۈنگە كۈندە ئىرقى قىرغىنغا دۇچ كېلىشىدە، تىلدىن، مەدىنىيەتىن مەھرۇم ھالەتتە يوقۇلۇش گىردابىغا قىستىلىشىدا بىزنىڭ، يەنى ماڭا ئوخشاش زىيالىلارنىڭمۇ بىر ئۈلۈشى بار. بىز زىيالىلار يا سىياسەتچىلىك قىلىپ خىتايغا، ئەمەلگە ئالدىنىپ بىخۇتلاشتۇق، خەلقنىمۇ بىخۇتلاشتۇردۇق، ياكى خەلقنىڭ ئالقىشلىرىغا ئالدىنىپ ئۇلارنى كېلىۋاتقان ئاپەتتىن ساقلاپ قالالمىدۇق. ئۇلارنى يېتەكلەپ قۇتۇلۇش تۈگۈل تۇتۇلدۇق. ئەڭ […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 25-ئاۋغۇستتوكيودىن ئەنۋەرجان ئۇيغۇر تەييارلىدى. ئۇزۇندىن بىرى دىپلوماتىك تىرشچانلىقلىرى ئارقىلىق ئۇيغۇرلارنىڭ خەلقئارالىق دوسلىرىنى كۆپەيتىش ئۈچۈن خىزمەت قىلىۋاتقان ئۇيغۇر ھۆرلۈك مۇنبىرى بۇ قېتىم ئاسيا دۆلەتلىرىدە بىر يۈرۈش پائالىيەتلەرنى ئىلىپ بارغان. «ئۇيغۇر ھۆرلۈك مۇنبىرى»نىڭ قۇرغۇچىسى ئۈمىد ئاگاھىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، مەزكۇر تەشكىلات 24-ئاۋغۇست كورىيەدىكى بىر قسم پشقەدەم ۋە ياش سياسەتچىلەر ۋە ئاكتىۋىسلارنىڭ قوللىشى […]
بۈگۈنكى خەلقارالىق سىياسەت ۋە خەلقئارا قانۇن 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كىيىن ئورنىتىلغان يىڭى خەلقارا سىياسىي تەرتىپنى مەنبە قىلماقتا. ئىمپىراتورلۇقلار، تېئوكراتىك سىياسىي سىستىما، پادىشاھلىق تۈزۈم، ھەربىي كىڭەيمىچىلىك ھەركىتلىرى قاتارلىقلار 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كىيىن ئاساسىي جەھەتتىن يەرشارىۋىي ھاكىمرانلىقىنى يوقاتتى، شۇنداقتىمۇ رايونلۇق ۋە چەكلىك ھالەتتە مەۋجۇتلۇقىنى ساقلىدى. ئاساسىي جەھەتتىن غەرىپ دۆلەتلىرى دىمۇكراتىك سىياسىي سىستېمىنى ئىجدىمائىي ۋە […]
بۇ يازما ئابدۇرېشىتھاجى كېرىمىنىڭ ئېجتىمائى تاراتقۇ ھساۋاتىدىن ئىلىندى ئابدۇرېشىتھاجى كېرىمى ئەسسالامۇ ئەلەيكۈم ھۆرمەتلىك قېرىنداشلىرىم، نەچچە كۈندىن بىرى مەن سىزلەرگە ئۆزەمنىڭ كىسەللىك ئەھۋالىمنى يازغان ئەسەرلىرىم، ۋەتەن مىللەت يولىدا قىلغان ئازدۇر – كۆپتۇر ئىش -ئىزلىرىمنى بايان قىلىپ ئۆتتۈم، شۇنداقلا ، 30 يىللىق سەرگەندارلىق مۇساپىرلىق ھاياتىمدا قانداقدۇر پىسخىكامنىڭ بۇزۇلۇشى، نىرۋە كىسىلىمنىڭ ئەدەپ كىتىشى […]
ئىزاھات: 2019-يىلى ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى ئاۋام پالاتاسى «ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇقى سياسى ھەرىكىتى»قانۇن لايىھىسنى ماقۇللىغاندىن كىيىن،ختاي ھۆكۈمىتى ۋەتىنىمىز ئۇيغۇرلىرىنى ئامېرىكىغا قارشى كۈچلۈك ھەرىكەت قوزغاشقا سەپەرۋەر قىلدى ۋە بايانات بىرىش ھەرىكىتى ئىلىپ باردى. تۆۋەندىكىسى شۇلاردىن بىرى: شىنجاڭنىڭ مۇقىملىقىغا بۇزغۇنچىلىق قىلىدىغان ھەرقانداق سۇيىقەستنىڭ ھەممىسى ئەمەلگە ئاشمايدۇ شىنجاڭ ئىسلام دىنى شۆيۈەنى ئىشخانىسىنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى […]
بەزىلەر ئەمدىلا 20 ياشلارغا كىرگەن بولسىمۇ، بېلى 70 ياشتىن ئاشقان بوۋايلارنىڭكىدەك بولۇپ قالدى، ياش تۇرۇپلا بەل ئاغرىشنىڭ سەۋەبى نېمە؟ بېلى ئاغرىيدىغانلار بارغانسېرى كۆپەيگەچكە، نۇرغۇن كىشىلەر ئازراق چىدىۋەتسەملا ئۆتۈپ كېتىدىغۇ دەپ قاراپ بەل ئاغرىقىغا ئانچە ئېتىبار بەرمەيۋاتىدۇ. ئۇزاق ۋاقىت دەم ئالماي خىزمەت قىلغاندا بەل ئاغرىيدۇ، ئازراق بەل ئاغرىسا، بەك ئەندىشە قىلىپ كەتمىسەكمۇ […]
كورېيە «شەرقىي ئاسىيا گېزىتى»نىڭ يېقىنقى خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، بىر تۈرلۈك تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، ئوتتۇرا ھېساب بىلەن ھەر كۈنى بەش سائەتتىن ئارتۇق تېلېۋىزور كۆرۈش دېۋەڭلىك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى %44 ئاشۇرۇۋېتىدىكەن. ئەنگلىيە «كۈندىلىك پوچتا گېزىتى»نىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، بۇ تەتقىقات نەتىجىسى ئەنگلىيە جانلىقلار ئەۋرىشكە ئامبىرى تۈرىدىكى 37 ياشتىن 73 ياشقىچە بولغان 407 […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى: ختاي قەشقەرنى ختتايلاشتۇرۇش قەدىمىنى ھەر تۈرلۈك ئۇسۇللار بىلەن تىزلەتمەكتە. ختاي خەلق تورىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ختاي ھۆكۈمىتى مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئاتالمىش « شىنجاڭ» ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى سىرتىدىن ۋىلايەت، ئوبلاستلارغا بىۋاسىتە بارىدىغان تۇنجى پوچتا يولى-شىئەن-قەشقەر ئاپتوموبىل پوچتا يولىنى رەسمىي باشلىغان، ئىككى جاي ئوتتۇرىسىدىكى تېز يوللانمىلارنى يەتكۈزۈش ۋاقىتى 53 سائەتكە قىسقاردى، ئىلگىرىكىدىن […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 17-ئاۋغۇست داڭلىق سەنئەتكار، ئۇيغۇر بۈگۈنكى دەۋر زامانىۋى ئۇسۇلىنىڭ تەرەققىياتىدىكى مۇھىم تۆھپىكار شەخس مەريەم ناسر 2024-يىلى 8-ئاينىڭ 16-كۈنى 84 يېشىدا ئۈرۈمچىدە كېسەل بىلەن ئالەمدىن ئۆتتى. مەريەم ناسر كەڭ ئۇيغۇر سەنئەت ساھەسىدە تۆھپىسى ۋە نەتىجىلىرى بىلەن ئېتىراپ قىلىنغان.ئۇ ھەم ياش ئەۋلاتلارنى تەربىيلەش ۋە ئورۇنلاش ساھەسىدىمۇ كۆرىنەرلىك خىزمەت قىلغان. مەريەم ناسرنىڭ […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 16-ئاۋغۇست ختاينىڭ ئوتتۇرا ئاسياغا سېڭىپ كىرىشى شىددەت بىلەن كېڭەيمەكتە، تىچلىق ۋە بېخەتەرلىك،ئاندىن سودا، مائارىپ، مەدەنىيەت ساھەلىرىدىكى گىرەلىشش چوڭقۇرلاشماقتا. ختاي خەلق تورىنىڭ خەۋەر قىلىشچە، 2023-يىل 5-ئايدا، ختاي-ئوتتۇرا ئاسىيا باشلىقلار يىغىنى مەزگىلىدە، ختاي غەربىي شىمال سانائەت ئۇنېۋرسىتىتى بىلەن قازاقىستان دۆلەتلىك فارابى ئۇنىۋېرستىېتى ھەمكارلىق كېلىشىمى ئىمزالاپ، غەربىي شىمال سانائەت ئۇنېۋرسىتىتى قازاقىستان […]
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 13-ئاۋغۇست «نېقاب ئارقىسدا»ناملىق فىلىمدە، ئابدۇۋەلى ئايۇپنىڭ ختاي تۈرمىسدە ئۇچرىغان ئوقۇبەتلىرى، نورۋىگىيەدە ئائىلىسى بىلەن پاناھلىنىش جەريانى ۋە ئۇيغۇرلارنى قېين-قستاققا ئالغان بىر ختاي ساقچىسى بىلەن ئۆتكۈزگەن سۆھبىتى ھېكايە قىلنىدۇ. فىلىم قويۇلغاندىن كىين، ئابدۇۋەلى ئايۇپ فىلىم كۆرگۈچىلەر بىلەن پىكىر ئالماشتۇردى ۋە سۇئاللىرىغا جاۋاپ بەردى.قاتناشقۇچىلار فىلىمنىڭ ئۇيغۇرلار دۇچ كىلىۋاتقان قىرغىنچىلىقنىڭ مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارغا […]
نۇرى مۇسابايوۋ (ئامېرىكىدا تۇرۇشلۇق ئۇيغۇر پائالىيەتچى ۋە ئوبزورچى) (ئەسكەرتىش: مەزكۇر ئەسەر ئاپتورنىڭ كۆز-قارىشىغا ۋەكىللىك قىلىدۇ.) 2024- يىلنىڭ كىرىشى بىلەن، خىتتاي غەرىب ئەللىرىدىكى 8 دەۋلەتكە ۋە ئائۇسترالىيەگە قارىتىلغان ۋىزا ئېلىشنى بىكار قىلىپ، ۋىزاسىز ساياھەت قىلىشنى يولغا قويدى. غەرىب ئەللىرىگە ئىشىكنى ئېچىۋەتتى. يەنە ئامېرىكى ۋە كانادا پۇقرالىرىغىمۇ ۋىزا ئىشلىرىنى قۇلاي قىلىۋەتت. بۇ […]
مەمەت توختى بىزگە قارشى خىتاينى قوللىغانلارنىڭ تىلى بىزنىڭ تىلىمىزدا يەر تاپماسلىقى كىرەك. بۇندىن مىڭ يىل بۇرۇن ئۇلۇق ئۇيغۇر ئالىمى مەخمۇت قەشقىرى تىلىمىزنى ئەرەپ ۋە پارىس تىللىرىنىڭ سىڭىپ كىرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن دىۋانى لۇغەتىت-تۈرك ئاتلىق تەڭداشسىز تىلشۇناسلىق قامۇسىنى پۈتتۈرۈپ كىيىنكىلەرگە، شۇنداقلا بىزگە ئۇيغۇر تىلىنىڭ ساپلىقىنى قوغداش ئۈچۈن يېڭى بىر بۇرۇلۇش ۋە […]
جىنسى پاراكەندىچىلىك ۋەقەسى-خەلقئارادا داۋاملىق ئۇيغۇرلارنىڭ سياسى ئوبرازىغا ئىغىر داغ چۈشۈرمەكتە. ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 5-ئاۋغۇست دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي ئورگان تاراتقۇسى دۇق تېلىۋىزىيەسى مۇنداق دىگەن: يېڭى سايلانغان 8-نۆۋەتلىك قۇرۇلتاي 170 نەپەر ۋەكىللەرنىڭ تۇنجى تور يېغىنى ئىچىلغان، يېغىندا دولقۇن ئسا ئۆزىنىڭ دۇق رەئسلىكىدىن ۋاقىتلىق چېكىنىپ تۇرىدىغانلىقىنى ئىلان قىلغان. دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي 27-ۋە 28-ئېيۇل كۈنلىرى […]
ختاي دۆلەت تەشۋىقاتى بولغان جۇڭگو ئۇيغۇر رادىئوسىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ئاتالمىش شنجاڭدىن ئۈچ نەپەر يازغۇچى ياكى تەرجىمان ختاينىڭ داڭلىق «تۇلپار ئەدەبىيات مۇكاپاتى»غا ئېرىشكەن. ختاينىڭ مەزكۇر مۇكاپاتى ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئەدەبىيات ساھەسدىكى ئاساسلىق مۇكاپاتلاردىن بىرى بولۇپ، ئۇيغۇرلارغا ئىجادى جەھەتتە ئىلھام بىرىشنى ئەمەس، ختاينىڭ ئەسەرلىرىنى تەرجىمە قىلىشقا ئىلھام بىرىش مەقسدىدە، تەرجىمان يۈسۈپ ئەيساغا […]
