خىتاينىڭ غەربى قىسمىدىكى خىتايچىدە شىنجاڭ(شەرقىي تۈركىستان) ، ياكى تارىختا شەرقى تۈركىستان دەپ ئاتالغان، ئاساسلىقى ئۇيغۇرلار ر، ئۇندىن قالسا قازاق ھەم نۇرغۇن تۈركى مىللەتلەر ھەم موڭغۇللار ياشايدىغان بۇزىمىن خىتايلار تەرىپىدىن پەقەت يىقىنقى 18-ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىدا بىسىۋىلىنغان. جۇڭغار خانلىقى بىلەن بولغان بىر قىتىملىق قانلىق ئۇرۇشتا ئۇرۇشقا قاتناشقان بارلىق جەڭچىلەرنى قىرغىن قىلىشتىن كىيىن، تارىختا جۇڭغارىيە دەپ نام ئىالغان بۇ كەڭرى زىمىن ئىشغال ئاستىغا چۈشتى. مىلادىدىن بۇرۇن توخارىستان دەپمۇ تونۇلغان، تارىختا قەشقەرىيە نامى بىلەنمۇ مەشھۇر بولغان بۇدۆلەتنىڭ نامى بۇزىمىندىكى ئەڭ قەدىمى شەھە
ئاي:: 2020-يىل 4-ئاي
تۈرك تىل تەتقىقاتچىسى، يازغۇچى مەھمەت لەۋەنىت كايانىڭ غۇلجىدا ئوقۇش جەريانىدا يېزىلغان كۈندىلىك خاتىرىلىرىگە ئاساسەن تەييارلانغان » شەرقىي تۈركىستاندىن خەۋەر بار» ئىسىملىق كىتابى، تۈرك تىلىدا 3_ئاينىڭ ئاخىرى نەشىرىدىن چىقتى.
ئاۋىستىرالىيە ئىستراتېگىيىلىك سىياسەت ئىنستىتۇتى (ASPI) يېقىندا ئېلان قىلغان دوكلاتقا قارىغاندا ، 2017-يىلدىن 2019-يىلغىچە بولغان ئارىلىقتا ، خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر ۋە باشقا مىللەتلەرنى خىتاينىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى زاۋۇتلارغا يۆتكىگەن.
بېيجىڭ ئېلان قىلغان ۋىرۇس ئەھۋالى سىتاستىكىسىغا ئىشەنگىلى بولامدۇ؟ خىتاي ۋىرۇس كىرزىسىدىن پايدىلىنىپ ياۋوپانى پارچىلاۋاتامدۇ؟ «سودا گېزىتى» نىڭ قارىشىچە، خىتاينىڭ سىستېمىسىدىكى تەبىئىي ئاجىزلىقلار تۈپەيلى، بېيجىڭ دائىرلىرى ئۆزىمۇ ۋىرۇس ئەھۋالىغا ئائىت سان-سىپىرلارنى ئېنىق بىلمەسلىكى مۇمكىن ئىكەن. «يېڭى زۈرىخ گېزىتى» نىڭ كۆرسىتىشىچە، خىتاي «ماسكا دىپلوماتىيىسى» ئارقىلىق پەقەت ۋاقتىنچە ئەۋزەللىككە ئېرىشكەن بولسىمۇ، ھەقىقىي مەنىدىن خەلقئارا سىياسەتنى تەۋرىتىشى ئاساسەن مۇمكىن ئەمەس ئىكەن.
بىلسەكمۇ گەرچە مەۋجۈتلىقىنى
بىلمەيتتۇق بۇ قەدەر يىقىنلىقىنى.
شۇئان سىرىتتا
ھەممە يەردە
ۋۇخەن ۋىرۇسىدىن سىرتقا قاچقان 5 مىليون ئادەمنىڭ ئىز-دېرىكى گۇمان قوزغىماقتا. يېڭى تىپلىق ۋۇخەن تاجىسىمان ئۆپكە ياللۇغى يۇقۇمى ئۈزلۈكسىز تارقىماقتا، ۋۇخەن شەھەر باشلىقى جوۋ شيەنۋاڭ 26.يانۋاركەچتىكى ئاخبارات يىغىنىدا بىدۈرۈشىچە
كرونا ۋىرۇسى ۋۇخەندە بايقىلىپ ھازىر دۇنيانىڭ ھەممە بۇلۇڭ پۇچقاقلىرىغا تارقىلىپ كەتتى. لېكىن ۋىرۇس بايقالغان ۋۇخەن شەھىرى خىتاينىڭ سىياسى پايتەختى بېيجىڭ بىلەن ئىختىسادى پايتەختى شاڭخەي شەھىرىگە ھەممىدىن يېقىن تۇرۇپ بۇ ئىككى پايتەختتە ۋىرۇس بايقالمىدى.
«سۆي» دېدى بىر پەرىزات قاراپ قويماي،
