ئۇيغۇر ھېكايىلىرى :سەرگەردان سەنئەتكار ئانا (1)
تايىر ئىمىن ئۇيغۇريان
ئۇيغۇر ھېكايىلىرى -ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى تور بېكتىنىڭ چەتئەلدىكى سەرگەردان ئۇيغۇرلارنىڭ ئاددى تۇرمۇش ھېكايىلىرى بايان قىلىنىدىغان بىر سەھىپىسى بولۇپ،ھەر ھەپىتىدە بىر ھېكايە ئىلان قىلىنىدۇ .ئۆز ھېكايىڭىزنى ئورتاقلىشڭ !
بۇگۇن چۈشتە <<ئۇچۇرچى>>(مەسنجىر)دە بىر ھەدىمىز دەردىنى تۆكۈپ بەردى،مەن ئۇنىڭ ئسمىنى تىلغا ئالماي،دىگەنلىرىنى ئەينەن خاتىرىغا ئالدىم،بۇ بىزنىڭ مۇشۇ سەرگەردانلىق ھاياتىمىزدىكى يۇز مىڭلىغان ھېكايىلىرىمىزنىڭ بىرسى خالاس،،گەرچە ئۆزۈمنىڭمۇ يەتكۈچە دەردىم بولسمۇ ،يەنە بىر ئۇيغۇرنىڭ دەردىنى ياخشى ئاڭلاش،تەسەللى بىرىش،قولىمىزدىن كەلسە مەسلىھەت بىرىش ،پايدىلىق ئۇچۇرنى يەتكۇزۇشمۇ ئۇيغۇرلۇقنىڭ ئەڭ ئەقەللى شەرتى ۋە نورمال ئنسانى ۋە ۋىجدانى قەرزىمىز بولۇپ قالدى ..
* * * * *
تاھىرجان ياخشى 
تۇرىۋاتامسز؟ مەن چەتئەلدە سەرگەردان بولغان بېشغا دەرت كەلگەن بىر ئۇيغۇر ئانا،سز بىلەن سۆھبەتلەشكۇم بار .قولىڭىزدىن كەلسە ياردەم قىلارسز،ھىچبولمىسا مەسلىھەت بىرەرسز !
مەن تۈركىيەدە سەرگەردان بولۇپ ياشاۋاتقان ئۇيغۇر ئانا ،مەكتەپ يېشىدىكى بىر ئوغلۇم بار،ئۇزۇندىن بىرى سزنىڭ يۈز بېتىك ھسابىتىڭىزغا دىققەت قىلىپ كىلىۋاتىمەن ،كۆپ ئىككىلىنىپ سزگە ئاخىرى بېشمغا كەلگەنلەرنى سزگە دېيشنى مۇۋاپىق كۆردۇم ،مەن ۋەتەندىن چىققىلى ئىككى يىل بولدى،ۋەتەندە سەنئەت ساھەسىدە خىزمەت قىلاتتىم،ئون نەچچە يىللىق سەنئەت ھاياتىم (ئەسكەرتىش:كەسپى ئۇسۇلچى ئەمەس ) ئىنتايىن رەڭدار ،گۇزەل كەچمشلەرگە تولغان ئىدى….ئائىلىمىزنىڭ ئىگىلىكى،شركىتى بار ئىدى،ئېقتسادىمىز ياخشى بولغاچقا ،ھەممە نەرسىمىز تەل ئىدى،كەسپىمدە ياخشى نەتىجىلەرگە ئېرشكەن ،ئەلنىڭ ھۇرمىتىگە ئېرشكەن ئىدىم ،ئەتراپىمىزدا شۇنداق ياخشى دوسلىرىمىز ،ئىجتىمائى مۇناسۋەت چەمبىرىكىمىز بار ئىدى، ئىككى يىل ئالدىدا ،ساياھەتكە چېقىش سەۋەبى بىلەن تۈركىيەگە كىلىپ ،بىر مەزگىل تۇرۇپ قالدۇق،كىين كىتىشنى خالىماي تۇرغان چاغلىرىمىزدا،ۋەتەندە چەتئەلگە چىققان ئۇيغۇرلارنى تۇتۇش باشلاندى،تۇققانلىرىم مىنىڭ سەۋەبىمدىن تۇتۇلدى،ۋەتەن بىلەن بولغان ئالاقەم ئۈزۈلدى .ۋەتەندىن ھىچقانداق ئېقتسادىمنى كەلتۈرەلمىدىم،ئوغلۇم بىلەن ئىككىمىز نىمە قىلىشنى بىلمەي گاڭگىراپ قالدۇق،
مەن بىر نەچچە يەردە ئشلەپ باقتىم،جاپالىق بولسمۇ تازىلىق خىزمىتى،كېسەللەرگە قاراش،تاماق ئېتىش دىگەندەك ئشلارنى قىلىپ تۇرمۇشىمىزنى قامداپ كەلدىم،ئەڭ ياخشى ئالغان مۇئاشىم 1200 لىرادىن ئاشمىدى،ئەمما ئۇنىڭ بىلەن ئۆي ئىجارسىنى ئاران تۆلىدىم ، تۇرمۇشۇم يەنىلا قىين،بۇ يەردە پۇل تېپىش پۇرستى ئاز،تۇرمۇش چېقىمى قىممەت ،ئۇنىڭ ئۈستىگە ئوغلۇمنى ئوقۇتمىسام بولمايدۇ،
ئەتراپىمدا بەزىلەر تۈركىيە قېزىل ئاي جەمئىيتى ،ساخاۋەت ئورۇنلىرى ۋە باشقا دىنى جەمىيەتلەرنىڭ ياردىمىنى ئىلىپ ئېقتسادى ياردەم ئىلىپ تۇرمۇش كەچۈرۋاتىدۇ،ئاز بىر قسمىنىڭ قوشۇمچە ھۈنەر بىلەن شۇغۇللانغانلىقىنى بىلىمەن ،يەنە كۆپىنچىسى ئۆيدە ئولتۇرىدۇ،ئۇلارنىڭ مەڭگۇ شۇنداق قىلىدىغاندەك باشقا پىلانى يوق ،مىنىڭ ھاياتىمنى ئۇنداق بىكارلا ياشاپ ،ئسراپ قىلغۇم يوق ،يەنە تۈرك ياكى كۇرت ئەرلىرى بىلەن توي قىلغان ئۇيغۇر ئاياللىرىمۇ خىلى بار ،بېشى قىيپ گاڭگىراپ قالغان،خاتا يولغا مېڭىپ قالغانلارمۇ بار،ئەمما ئۇلارمۇ تۇرمۇشىدىن رازى ئەمەس،دەردى كۆپ،ئامالسز،مسكىن ياشايدۇ.ھىچكىمدىن خاپا بولىدىغان جاھان ئەمەسكەن….
يېڭى كەلگەن ۋاقتىمدا بىر ئۆي مۈلۈك بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ھاجى خنىمغا ئشىنىپ 15 مىڭ دوللار مەبلەغ سالغانىدىم،ئۇ ئايال كىين باشقىلارنىڭمۇ پۇلىنى ئىلىپ قېچىپ كەتتى.
مىنىمۇ بەزىلەر جەمىيەتلەردىن ياردەم سوراشقا دەۋەت قىلدى ، ئەمما مىنىڭ ئۇنداق ياشىغۇم يوق، مىنىڭ جان تىكىپ ئشلىگۇم بار،ئوغلۇمنى غۇرۇرلۇق چوڭ قىلغۇم بار .ئوغلۇممۇ دائىم ماڭا:ئەگەر خەقنىڭ قولىدىن 100 لىرا پۇل ئالساڭ ،مەن قوبۇل قىلالمايمەن دەيدۇ.مىنىڭ ئنساندەك ياشغۇم بار.. ئۆزۇمنى ئۇلاردىن ئالاھىدە قىلىۋالغنىم ئەمەس،مەن ۋەتەندە ئىگىلىك تىكلەپ باققان،ھازىر قولۇمدا دەسمايە بولمىغاچقا يولۇم قاتتىق،قارا ئشلار بىلەنمۇ ياخشى ياشاپ كېتشكە كۆزۇم يەتمىدى،ھەتتا ئىجارسى ئەرزان يەر ئىزدەپ شەھەر سرتىغا چېقىپ كەتتىم،
مەن ھازىر خۇددى دۈملەپ قويغان بىر قازان ئىچىگە كىرىپ قالغاندەكلا،ماڭىدىغان يولۇمنى يوقتىپ قويغاندەكلا نىمە قىلىشىمنى بىلمەيمەن،ھەتتا دەرت تۆكىدىغان بىرەر تونۇشۇممۇ يوق.
چۇشكۇنلۇشۇپ كەتتىم،يېغا باسىدۇ،نىمە بولۇپ بۇ كۈنلەرگە قالدىم دەپ ئويلايمەن،نىمىنى خاتا قىلغاندىمەن دەپ ئويلايمەن…
ئۇنىڭدىن باشقا مىنىڭ ياشاش يولۇم بۇ يەردىكى تۈرك ياردەم جەمىيەتلىرىگە تاينىشنى تاللىغان ئاچا-سڭىللىرىمىزغا ئوخشاپ كەتمەيدۇ.مىنىڭ مىللى مەدەنىيتىمىزنى تىرىلدۇرۇش ،ئۇيغۇر سەنئىتىنى چەتئەلدە جەۋلان قىلدۇرۇش ئارزۇيۇم بار ئىدى،ئەمما تۈركىيەدەئۇيغۇر سەنئەتكارلار،مۇزىكانتلار كاپىر ،مۇناپىق دەپ چەتكە قېقىلىدىغان ئەھۋال بولغاچقا ئۇلارمۇ جىمجىتلا يوقاپتۇ،سەنئەت كەسپىنى تاشلاپ باشقا يوللار بىلەن تۇرمۇش كەچۇرۇشكە مەجبۇر بوپتۇ.مەنمۇ قورقۇپ كەتتىم،ھەتتا ۋەتەندە سەنئەت بىلەن شۇغۇللانلىقىمنى باشقىلارغا دىيەلمەيمەن،بۇ يەردە مەن كۆرگەن ھەم ئاڭلىغان ئۇيغۇرلار <<سەنئەتكار ئاياللارنىڭ ھەممىسى پاھىشە >>دەيدىكەن،لىكىن تۈركلەر ئۇيغۇر سەنئەتكارلىرىنى بەك چوڭ بىلىدىكەن….
نۇرغۇن ئۇيغۇرلار ياۋروپا،كانادا،ئامېرىكىلارغا كېتىشنىڭ كويىدا يۇرىۋاتىدۇ،بەزىلەرنىڭ قاچاق يوللار بىلەن ياۋروپاغا ماڭغانلىقىنى ئاڭلىدىم،ۋېزا ئىلىش ئىمكانىيتى ھەققىدە ئۇيغۇرلار توختىماي تىرىشۋاتىمىز…ئەمما تۈركىيەدىكى ئۇيغۇرلار ئارىسدا ياۋروپاغا كېتىش،ۋېيزا ئىلىش ھەققىدە پاراڭ قىلساق،بەزىلەر <<ياۋروپا،ئامېرىكىغا كاپىر ئۇيغۇرلار بارىدۇ ،تۈركىيە دىگەن مۇسۇلمان دۆلىتى،ياۋروپا دىگەن خېرستئان دۆلىتى >>دەپ ئىغىزىمىزنى ئاچۇرمايدۇ،يەنە ئاڭلىساق،بەزى ئۇيغۇرلار ساياھەت شركەتلىرىنىڭ نامىدا ئۇيغۇرلارنى ياۋروپاغا،بۇلغارىياغا چېقىرىپ قويىمىز دەپ ،4-5مىڭ دوللار ئىلىپ،ئۇلارنى تۈركىيەنىڭ چەت ياقىلىرىغا،ئانتاليانىڭ يېزىلىرىغا ئاپىرىپ تاشلاپ قېچىپ كەتكەن ئۇيغۇرلار،قويمىچىلىق بىلەن نامى چېقىپ كەتكەن ئۇيغۇر ۋاستىچىلىرىمۇ كىشلەرنى قورقۇتۇۋەتتى.
ھايات بىزنى نەگە ئىلىپ بارىدۇ ،بىلمەيمىز !..
سزدىن ئۆتۇنۇشۇم ،ھازىر قولۇمدا پاسپورتتىن باشقا ھىچقانداق ئناۋەتلىك دوكۇمنىتىم يوق ،بۇ ئەھۋالدا ياۋروپاغا كىتەلەمدىم؟ ئۇ يەردە ئوغلۇمنى ياخشى ئوقۇتالىشىم مۇمكىنمۇ ؟ياۋروپا دۆلەتلىرىدىن قايسىدىن بولسا بىرىنىڭ ۋېزىسنى ئالغىلى بولارمۇ ؟ماڭا مۇشۇ جەھەتتە ياردەم قىلسڭىز ،سزدىن خۇرسەن بولاتتىم …ھ
2018-يىلى 6-ماي ،ۋاشنگىتون،تىلفۇن خاتىرسى…بۇ ۋەقە ھەدىمىزنىڭ بايانلىرى ئاساسدا خاتىرىلەندى،ئۇ شەخس سۇپىتىدە كۆرگەنلىرى،ئاڭلىغانلىرىنى ئىيتتى،ئۇنىڭغا ۋە باشقا تالاي ھەمشرىلەرگە ياردەم قىلالمساقمۇ ئۇلارنىڭ شەخيستىگە،ئاخىرقى غۇرۇرىغا ھۇجۇم قىلمايلى،ئۇلار كۆيۇنۇشكە،ھىچبولمسا چۇشۇنۇشكە مۇھتاج.
