كىچىكىمىزدە «تارىم غۇنچىلىرى» دېگەن ژۇرنىلىرىمىز، يەنە باشقا گېزىتلىرىمىز، مەكتەپنىڭ كىچىك گېزىت، ژۇرناللىرى بار ئىدى.
ھادسۇن ئېنۇستىتۇتى «ياۋروپا ئېتتپاقىنىڭ ختتاي ۋە ئامېرىكا بىلەن بولغان مۇناسۋىتى»ناملىق يېغىن ئۇيۇشتۇرغان بولۇپ،سۆزلىگۇچىلەر ياۋروپا ئېتتپاقى باش سكرىتارى جەپپە تىرانخولم مىككەلسۇن،ئامېرىكا دۆلەت مۇئاۋىن مۇداپىئە منستىرى راندال سچرايۋىر ،كارنىگ تىچلىق ئنۇستىتۇتىدىن ئاشلى تەللىس ،ھادسۇن تەتقىقاتچىسى توماس داستىر بىرگ ،ھادسۇن تەتقىقاتچىسى لىسەلوت ئودگارد قاتارلىقلار بار،
مېنىڭ ئىسمىم ئاسان، بۈگۈن مېنىڭ تۈرمىدىن چىققىنىمنىڭ ئۈچۈنجى كۈنى، ئەمما يەنىلام قورغاستا تۇرىۋاتىمەن. ئۇلارنىڭ ئادىتى بويىچە ماڭا ئوخشىغانلارنىڭ قايتىدىن سولىنىشىنىڭ ئېھتىماللىقى يۇقىرى، شۇڭلاشقا مەن بۇ بىر ئاي جەريانىدىكى كەچۈرمىشلىرىمنى سىلەرگە دەپ بېرىشنى ئويلىدىم.
ئامېرىكىدىكى چوڭ مۇسۇلمانلار تەشكىلاتىنىڭ بىرى بولغان سائوندۋىژىن (SoundVision) شىركىتى 12- ۋە 13-ئاپرېل كۈنلىرى ئامېرىكىنىڭ ئوتتۇرا رايونىغا جايلاشقان چىكاگو شەھىرىدە ئىككى چوڭ پائالىيەت ئۆتكۈزدى. بۇ پائالىيەتلەرنى ئەشۇ تەشكىلاتنىڭ رەئىسى ۋە «بېرما ھەرىكەت قوشۇنى» دەپ ئاتىلىدىغان يەنە بىر تەشكىلاتنىڭمۇ رەئىسى دوكتور ئابدۇل مالىك مۇجاھىد ئورۇنلاشتۇردى. ب
شەرقىي تۈركىستان ئۇيغۇر زىيالىيلار ئەنجۈمەنىنىڭ در. شۆھرەت مۇتەللىپنىڭ خىتتايدا گېن تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقانلىقى ھەققىدە بەرگەن باياناتىنىڭ ئۇيغۇرچە تەرجىمىسى:
بۇندىن كىيىن بىزنىڭ ئاتا ئانىمىز، ئۇرۇق تۇققانلار، ساۋاقداشلار، دۇسىت بۇرادەرلەر، خۇلۇم خۇشىنلار ئاستا -ئاستا يۈرەك كىسەل، جىگەر كىسەللىرى، يۇقۇلما كىسەللىكلەر بىلەن ئاغرىپ مىيىت بىرىلمەستىن تىرىگىمىز غايىپ بولغاندەك ئۈلىگىمىزمۇ ئەمدى ئاستا ياكى كۆيدۈرىلىدۇ ياكى يۇشۇرۇن كۆمۈپ تاشلىندۇ!
ئامېرىكىنىڭ پەن-تېخنىكا ماگناتى مىكروسوفت شىركىتى بىلەن خىتاي دۆلەت مۇداپىئە پەن – تېخنىكا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ( 中国国防科技大学) سۈنئىي ئەقلىي ئىقتىدار ساھەسىدىكى ھەمكارلىقىغا قارىتا، ھەر قايسى ساھەدىكىلەر ئامېرىكا شىركەتلىرىنىڭ خىتاينىڭ يۇقىرى تېخنىكا بىلەن كۆزىتىش تېخنىكىسىنى كۈچەيتىشكە ياردەم بېرىشىدىن ئەندىشە قىلىشماقتا.
ئۇيغۇر ئاياللىرىنىڭ ۋەكىلى سۈپىتىدە «دۇنيا ئاياللار قۇرۇلتىي»غا قاتناشقان ئۇيغۇر ژۇرنالست گۈلچىھرە خوجا بۇگۇن مول نەتىجە بىلەن يېغىننى تۈگەتتى.
ئۇيغۇرلار ئۇچۈن ھەرىكەت قۇرغۇچىسى،بىر ئاۋاز ،بىر قەدەم ھەرىكىتى تەشكىللىگۇچىسى روشەن ئابباس خانىمنىڭ ئۇيۇشتۇرۇشى بىلەن ئامېرىكا،كانادا،تۇركىيە ۋە ياۋروپادىكى گوللاندىيە قاتارلىق ئون نەچچە دۆلەتنىڭ 30 گە يېقىن شەھىرىدە ختتاينىڭ جىنايى قىلمشلىرىنى پاش قىلىش-21-ئەسردىكى يېغىۋىلىش لاگىرلىرى تېمىسدا رەسم كۆرگەزمىسى ئۆتكۇزۇلدى.
9-ئاپرىل نيۇيورك مەركىزى شەھەر خىلتون مىھمانسارىيدا نيۇيورك مۇسۇلمانلار ئېتتپاقى يېغىنى ئۆتكۇزۇلدى
ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكى ئوردا مېھمانخانىسى (Emirates Palace hotel) ئابۇزابىنىڭ بىر ھوقۇق مەركىزى بولۇپ، ئۇنىڭ كەڭرى ئۆگزىسى 114 دانە گۈمبەز بىلەن زىننەتلەنگەن. ئالدىنقى ئايدا، 10 نەچچە كىشىدىن تەركىب تاپقان خىتاي دىپلوماتلىرى بۇ مىھمانخانىدا ئىسلام دۇنياسى تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرىنى كۆندۈرۈش پائالىيىتى ئېلىپ باردى.
خىتاينىڭ غەربى شىمالىدىكى بىر قانچە ئاز سانلىق مۇسۇلمان مىللەت ياشايدىغان شىنجاڭدىكى (شەرقىي تۈركىستان-ت) كىشىلىك ھوقۇق كىرىزىسى سوۋىت ئىتتىپاقىنىڭ ئۇكرائىنادىكى ۋە ناتسىستلارنىڭ ئۆتكۈزگەن جىنايەتلىرىگە سىلىشتۇرۇلماقتا. بىر مىلىيوندىن ئارتۇق ئۇيغۇر، قازاق خەلقى خىتاي كومپارتىيىسى تەرىپىدىن مەجبۇرى ھالدا « قايتا تەربىيەلەش» لاگىرلىرىغا سولانماقتا.
بۇ نامايىشنى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىي ،ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇق پىروجېكتى،ئۇيغۇر ئامېرىكا بىرلەشمىسى،بىرما قۇتقۇزۇش گۇرۇپىسى ،كانادا شەرقى تۈركستان جەمئىيتى قاتارلىقلار ھەمكارلىشپ ئۆتكۈزگەن بولۇپ،1000غا يېقىن كىشى قاتناشتى.نامايىشقا ۋاشنگىتون ئەتراپىدىكى ئۇيغۇر ۋە باشقا مۇسۇلمان جامائەتلەر،كانادا ئۇيغۇر جامائىتى ئاكتىپ قاتناشتى.
بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ياشلار مۇنبىرى «2030-يىلى ياشلار»تېمىسدىكى ياشلارنى قوللاش،ياشلارنى ئارىغا ئىلىش،ياشلارنىڭ باراۋەرلىكىنى قولغا كەلتۈرۈش يېغىنى ئېچىلىش مۇراسىمى 8-ئاپرىل بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ باش شتابى نيۇيورك شەھرىدە ئۆتكۇزۇلدى.
ۋەتىنىمىزدە خىتتاي زالىملىرى ئۇيغۇر تۈركى پەرزەنتلىرىنى ئۆز ئانا تىلىنى ئۆگىنىشتىن مەھرۇم قىلىۋاتقان، ئۇيغۇر تۈركچىسىدىكى كىتاب-ماتىرىياللار يوقىتىلىۋاتقان، ھەتتا ئۇيغۇر تۈركچىسىدە سۆزلەشكىمۇ يول قويۇلمايۋاتقان،
4-ئاينىڭ 10-كۈنىدىن 12-كۈنىگىچە ئامېرىكىنىڭ نيۇيورك شەھىرىدە ئۆتكۇزۇلىدىغان «دۇنيا ئاياللار مۇنبىرى»نىڭ 10-نۆۋەتلىك يىللىق چوڭ يېغىنىغا ئامېرىكا ۋە دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىن سياسەت،مەدەنىيەت،ئېقتساد ،مدىيا ساھەسدىكى داڭلىق ۋە تەسرى زور شەخسلەر قاتنىشپ،بۇگۇنكى ئاياللار دۇچ كىلىدىغان مەسللەر ۋە ئاياللارنىڭ ئنسانىيەت دۇچ كىلىۋاتقان مەسللەرنى ھەل قىلىشتىكى رولىنى مۇزاكىرە قىلىدۇ.
« بۇ مەسجىد نەگە كەتتى؟ »، شەرقىي تۈركىستاندىكى جازا لاگېرلىرىنىڭ ئورنىنى سونئىي ھەمراھ رەسىملىرى بىلەن پاش قىلىپ كىلىۋاتقان شاۋىن جاڭ » (Shawn Zhang) كېرىيە ھېيتگاھ جامەسى»نى كۆزدە تۇتۇپ بۇ ئۇچۇرنى تىۋىتتىرىغا يوللىغان. 800 يىلدىن ئارتۇق تارىخقا ئىگە مەسجىد « دۆلەت دەرىجىلىك مۇھىم تارىخي ۋە مەدەنىي ئاسارە- ئەتىقە ئورنى بولۇشىغا قارىماي، 2018- يىلىنىڭ بېشىدا غايىپ بولغان»، دېمەك بۇ مەسجىدنىڭ چېقىلىشى ئۈچۈن خىتاي گوۋۇيۈەننى تەستىقلىشى كېرەك ئىدى.
قاچان ۋە كىمدىن ئاڭلىغانلىقىمنى بىلمەيمەن ، « تارىخ كۈچلۈكلەرنىڭ ئاجىزلارنىڭ دۈمبسىگە ئۇرغان تامغسى » دەيدىغان بىر گەپ ھازىرمۇ ئېسىمدە. ئىنگىلىز تارىخچى Carr بولسا «What is History » دېگەن كىتابىدا تارىختىكى ھەممە ۋەقەلەر تارىخ بولالايدىغانلىقى، لىكىن تارىخچىنىڭ مەيدانى، مەنپەتى ۋە يېزىش مېتودىغا ئاساسەن ئۆزى موھىم دەپ قارىغان بىر ۋەقەنى تاللاپ ئېلىپ، ئۆزىنىڭ مەدەنىيەت چەمبىرىكى ئىچىدە يېزىپ چىقىدىغانلىقىنى، ئوخشىمغان مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنۈشگە ئىگە ئىككى تارىخچىنىڭ ئوخشاش ۋەقەنى ئوخشىمىغان شەكىلدە بايان قىلدىغانلىقىنى تىلغا ئالغان.
بۈگۈن، يەنى 2019-يىلى 6-ئاپرېل كۈنى ئامېرىكا كالىفورنىيە شتاتى لوس ئانژېلىس شەھىرى رايونلىرىدا ياشايدىغان ئۇيغۇرلار دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ چاقىرىقىغا ئاۋاز قوشۇپ، بىر «ئۇيغۇرلارغا ئەركىنلىك» نامايىشى ئۆتكۈزدى.
ئەسلىدە زالىمدىن بۇنداق سوئال سوراش پېقىرغا كۆرە قاملاشمىغان بىر ئىش، شۇنداق بولسىمۇ زاماننىڭ تىلى بويىنچە سوراپ باقايلى ؟!
