18- ماي، سائەت ئۈچ يېرىمدا سۇتۇق بۇغراخان ۋەقىپىنىڭ سافاكۆي شۆبىسىدىكى قىزلار قۇرئان كۇرسىنىڭ ئۇقۇش پۈتتۈرۈش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈلدى.
شەرقىي تۈركىستان مىللىي مەجلىسى رەئىسى سىيىت تومتۈرك ئەپەندىم ئۆزىنىڭ ئىجتىمائى تاراتقۇ سەھىپىدە بايانات ئىلان قىلىپ خىتاينىڭ ئىستانبۇلدىكى باش كونسۇلى سۈي ۋېيغا شىددەتلىك رەدىيە قايتۇردى!
قوش جىنازا» (مەرسىيە) . ئاتاقلىق يازغۇچى، رەسسام جالالىدىن بەھرام ۋاپاتىغا . نىيازئەلى ئادىل . بىر خەۋەرلەر ئاڭلىدىم ئەلدىن، يـۈرىكىمنى كۆيدۈردى ئەلــەم. توختىغاندا ئوتلۇق بىر يـۈرەك، توختىدىمۇ بىـر نـادىر قەلــەم. . ھازىداردۇر «كۆمۈرچى بالا»، ھازىداردۇر «سەلىمە» قىزچاق. «قوش جىنازا» كۆتۈرگەندە ئەل،
ۆتكەن يىل 9-ئاينىڭ 29-كۈنى لوس ئانجېلىس رايونىدىكى پاسادەنا شەھىرىگە جايلاشقان «پاسادېنا چاسا چېركاۋسى» (Pasadena Foursqaure Church) لوس ئانجېلىس رايونىدىكى ئۇيغۇرلارنى ئۇيغۇرلارنىڭ ھازىرقى پاجىئەسى ھەققىدە بىر مەيدان لېكسىيە سۆزلەپ بېرىشكە تەكلىپ قىلدى.
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ۋاڭيى بېيجىڭدا تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى مۇئاۋىن مىنىستىرى سەدات ئونال (Sedat Onal) بىلەن كۆرۈشكەندە،
لوس ئانجېلىستىكى ئۇيغۇرلار 15-ماي كۈنى ئاخشام يەھۇدىي-مۇسۇلمان بىرلەشمە ئىپتار پائالىيىتىگە قاتناشتى. بۇ ئىپتار پائالىيتىنى ئامېرىكىدىكى يەھۇدىيلار بىلەن مۇسۇلمانلارنىڭ ئىتتىپاقلىقى ۋە ھەمكارلىقىنى تۈپ مەقسەت قىلغان «يېڭى-زېمىن» (Newground) ناملىق بىر تەشكىلات ئاشۇ بېۋېرلىي خىلل شەھىرىدىكى بىر چوڭ يەھۇدىي چېركاۋىدا تەشكىللىگەن
2019-يىلى 9-ئاينىڭ 7- ۋە 8-كۈنلىرى ئىستانبۇلدا «ئۇيغۇر مىللىي مەۋجۇتلۇقى ۋە شەرقىي تۈركىستاننىڭ كېلەچىكى مۇھاكىمە يىغىنى» ئۆتكۈزۈلمەكچى ئىكەن.
كالىفورنىيە شتاتىنىڭ سان فرانسىسكو شەھىرى ئامېرىكىدىكى ساقچىلارنىڭ چىراي تۇنۇش تېخنىكىسىنى ئىشلىتىشىنى چەكلىگەن تۇنجى شەھەر بولدى.
15-ماي نورۋىگىيەنىڭ پايتەختى ئوسلودا شۇجاي ۋاقتى سائەت ئىككىدە باشلانغان خىتايغا قارشى نامايىش ناھايىتى كەسكىن ئېلىپ بېرىلغان. بىز بۇ ھەقتە نورۋىگىيەدە تۇرۇشلۇق سەمەت ئابلا ئەپەندى بىلەن تېلېفۇن زىيارىتى ئۆتكۈزدۇق.
2019- يىلى 5- ئاينىڭ 10 –كۈنى ئۇلۇغ جۈمە كۈنى شەرقىي تۈركىستانلىقلار ئۈچۈن مۇبارەك بىر كۈن بولدى. گوللاندىيەگە جايلاشقان ياۋروپا شەرقىي تۈركىستان مائارىپ جەمىيىتى 6 يىلدىن بىرى بوشاشماي تىرىشىش نەتىجىسىدە، ئاخىرى خىزمەت بىناسى سېتىۋالدى. بۇ ئىشخانا بىناسى ياۋروپادىكى ئۇيغۇرلار تىگىدىن سىتىۋالغان تۇنجى ئىشخانا بىناسى بولسا كىرەك.
ئۇيغۇر ۋە قازاقلاردىن نەچچە نەپەر سابىق لاگىر مەھبۇسلىرىنىڭ ئاشكارىلىشىچە، ئۇلار شەرقىي تۈركىستاندا سولاپ قويۇلغان مەزگىللەردە ئاق پاراشوكتەك خىمىيەلىك دورىلارنى ئىستىمال قىلىشقا مەجبۇرلانغان.
ئامېرىكا ئۇيغۇر جامائىتى ئامېرىكا ئۇيغۇر بىرلەشمىسى رەئىس سايلىمىنى كىچىكتۇرمەسلىكنى تەلەپ قىلدى.
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى 2018-يىلى 5-مايدا ۋاشنگىتوندا قۇرۇلغان تاپاۋەتسىز ئورگان، 10 خىل تىل-يېزىقتا ئۇيغۇرلار ھەققىدە خەۋەر تارقىتىدىغان مۇستەقىل ئاخبارات ئورگىنى بولۇپ، ئۇيغۇر ئۈچۈن بولۇش، ھەققانىي بولۇش، توغرا بولۇشتىن ئىبارەت ئۈچ شۇئارنى نىشان قىلغان.
11- ماي كەچتە، ئۈچ نەپەر قۇراللىق كىشى پاكىستاننىڭ جەنۇبىدىكى گىۋادار پورتىغا جايلاشقان، خىتايلار سالغان كاتتا مىھمان سارايغا ئۇشتۇمتۇت ھۇجۇم قىلىپ، بىر نەپەر ئامانلىق قوغدىغۇچىسى ۋە بىر نەپەر ھۇجۇمچى قازا قىلغان. ھۇجۇمغا ئۇچرىغان بەش يۇلتۇزلۇق «مەرۋايىت چوڭ قۇرۇقلۇق مىھمانخانىسى»يەرلىك ئەمەلدارلار ۋە چەتئەللىك ساياھەتچىلەر دائىم كىلپ تۇرىدىغان مىھمانخانا ئىكەن.
5-ئاينىڭ 8-كۈنى، گېرمانىيە پارلامىنتى كىشلىك ھوقۇق ھەيئىتى كۆپلىگەن كىشلىك ھوقۇق مەسىلىسى ۋە خىتاي مەسىلىسى مۇتەخەسسىسلىرىنى تەكلىپ قىلىپ فىدراتسىيە پارلامىنتىدا مۇھاكىمە يىغىنى ئاچتى. بۇ يىغىندىكى مۇھىم بولغان مۇھاكىمە نوقتىسى بولسا شىنجاڭ (ش ت) ۋەزىيتى ۋە خىتايدىكى ئاز سانلىق دىننى ئاممىنىڭ نۆۋەتتىكى ئەھۋالى بولدى.
(گ
ياۋروپا ئىتتىپاقى بىر دېپلوماتىنىڭ پەيشەنبە كۈنى بىلدۈرۈشىچە، ياۋروپا ئىتتىپاقى خىتاينى شىنجاڭدىكى (شەرقىي تۈركىستان-ت) ۋەزىيەتنى «ئۆزگەرتىشكە«دەۋەت قىلغان بولۇپ، ياۋروپا ئىتتىپاقى بىر مىليون ئەتراپىدا ئاز سانلىق مۇسۇلمانلار لاگېرلارغا قامالغان بۇ رايوننى زىيارەت قىلىشقا ئۇرۇنماقتا ئىكەن.
ئەنگىلىيىنىڭ مۇھاپىزەتچى گېزىتى ۋە تەكشۈرۈش خاراكتېرلىك تور مىدىياسى Bellingcatھەمكارلىشىپ، سۈنئىي ھەمراھ كۆرۈنىشىنى سېلىشتۇرۇش ئارقىلىق، 2016 – يىلىدىن بىرى خىتاي ھۆكۈمىتى شىنجاڭدا (شەرقىي تۈركىستان -ت) ئەڭ ئاز بولغاندا 31 مەسچىت ۋە ئىككى تاۋاپگاھنى ۋەيران قىلىۋەتكەن. خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى بۇنىڭغا ئىتىراز بىلدۈردى ۋە ئاخبارات ۋاستىلىرىنى بۇلارغا ئىشەنمەسلىككە، «ئۆسەك سۆزلەرنى» تارقاتماسلىققا چاقىردى.
ئۇيغۇرلارنى قۇتقۇزۇش ئۈچۈن نيۇيوركتا تۇرىدىغان تۆت نەپەر يەھۇدى ياش تەشكىللىگەن «ئۇيغۇر يىغىلىشى» تەشكىلاتىنىڭ ئىككىنچى قېتىملىق ھەرىكىتى 3-ماي جۈمە كۈنى ۋاشنگىتوندىكى بۈيۈك ھىيات مېھمانسارىيى ئالدىدا ئۆتكۈزۈلدى.
پورتلاند شەھىرىدە ئۇيغۇر مەسىلىسى بىر ھەپتە تونۇشتۇرۇلغان.
بۇ يازمىدا ئەنقەرە ھاجى بايرام ۋەلى ئۇنىۋېرسىتى خەلقئارا مۇناسىۋەتلەر بۆلىمى پروفېسسورى ئابدۇرېشىت جېلىل قارلۇق ئەپەندىنىڭ پىدائىيلار تورىدا ئېلىپ بارغان سۆھبىتى، ئابدۇۋېلى ئايۇپ ئەپەندىنىڭ ئۇنىڭغا قارتا يازغان يازمىسى ۋە بۇنىڭدىن باشلانغان تالاش – تارتىشلار مۇلاھىزە قىلىنىدۇ.
