چېخ پايتەختى پراگانىڭ شەھەر باشلىقى Zdeněk Hřib ۋاشىڭتون پوچتا گېزىتىگە مۇنداق دىدى :»خىتاي بىلەن بولغان مۇئامىلىدىن ئىككى زور ساۋاققا ئېرىشتۇق: بىرى، خىتاي ئىشەنچسىز سودا شېرىكى ئىكەن؛ يەنە بىرى، خىتايدا ئۆچ ساقلاش پىسخىكىسى ئىنتايىن ئېغىر ئىكەن «.
يېقىنقى كۈنلەردىن بىرى شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىنىڭ كۈنتەرتىپكە كىلىشنى بىلەن دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا ھەرخىل تۈردىكى پائالىيەتلەر ئورۇنلاشتۇرۇلماقتا، بۈگۈن يەنى 12_ئاينىڭ 27_كۈنى ھىندونوزىيە پايتەختى جاكارتادا خىتاي كونسۇلىنىڭ ئالدىدا يۈزمىڭ كىشىلىك نامايىش ئۆتكۈزۈلدى. نامايىشقا بىۋاسىتە قاتناشقان شەرقىي تۈركىستان مىللىي مەجلىس رەئىسى سىيىت تۈمتۈرۈك ئەپەندىنىڭ بىلدۈرىشىچە بۈگۈن جۈمە نامىزىدا ھىندىنوزىيە دىكى جامىلەردە شەرقىي تۈركىستان ھەققىدە خۇتبە ئۇقۇلغان ۋە دۇئالار قىلىنغان.
ئەنگىلىيە «كۈندىلىك پوچتا گېزىتى» : خىتاي سوتسىيالىزىم كۆز -قارىشى مەركەز قىلىنغان «قۇرئان»، «ھەدىس»نى قايتىدىن تۈزۈپ چىقىپ، ئەسلى قۇرئان، ھەدىستىن كومىنىست پارتىينىڭ كۆز -قاراش ۋە ئەھۋالىغا ماس بولمىغان قىسىملىرىنى ئۆچۈرۈپ تاشلىماقچى ئىكەنلىكىنى بايان قىلىدى.
گېرمانىيە «سودا گېزىتى»نىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، گېرمانىيە ئاساسى قانۇننى قوغداش ئىدارىسى گېرمانىيەلىك ساياھەتچىلەر ۋە سودىگەرلەرنى خىتاي سەپىرىدە قاتتىق ئىھتىياتچان بولۇشىنى ئاگاھلاندۇرغان ۋە جاسۇسلۇق خەۋپى كۈندىن كۈنگە ئېشىپ بېرىۋاتقانلىقى ئۈچۈن
تۈركىيەدە ئۈنسىز چۇقان ناملىق تارىخىي نامايىش ئۆتكۈزۈلدى.
26- دىكابىر ئەرەبچە «ئاخىرقى خەۋەر » ئاگىنتلىقنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، پەلەستىن غەززە رايونىدىكى دىنىي ئىشلار ۋازارىتى ۋە پەلەستىن ئۆلىمالار بىرلىكىنىڭ ئورۇنلاشتۇرىشىدا شەرقىي تۈركىستاندا چەكتىن ئاشقان زۇلۇم تارتىۋاتقان ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىنى ھىمايە قىلىش، خىتاينىڭ ماللىرىنى بايقۇت قىلىش توغرىسىدا نامايىش ئۆتكۈزۈلگەن.
فىرانسىيە رادىئو -تېلۋىزىيەسىنىڭ 26-چىسلا بۈگۈنكى خەۋىرىدە ئامېرىكا مېدىياسى خۇاۋېينىڭ خىتاي ھۆكىمىتى تەرىپىدىن زور مىقداردا تۇلۇقلىما ياردەم پۇلى ئېلىپ كەلگەنلىكىنى ئاشكارلىدى.
ئامېرىكا ئاۋازنىڭ 24-چىسلادىكى خەۋىرىدە خىتاينىڭ بىر قىسىم ئۆلكە،شەھەرلىرىدە روژدېستىۋو بايرىمى ئۆتكۈزۈشنى چەكلىگەنلىكى ئېلان قىلىندى.
22-چىسلا «جېجىياڭ سودا ئۇيۇشمىسى» 2019-يىللىق يىغىنىنى ئاچتى. يىغىندا ئۇيۇشما رەئىسى، ئەلى بابا گۇرۇھىنىڭ سابىق رەئىسى، خىتايدىكى 1-باي مايۈن يىغىندا قىلغان سۆزىدە خىتاينىڭ ئىقتىسادى ئەھۋالى ئېچىلىپ قالدى. 20-چىسلا جۈمە كۈنى مايۈننىڭ 5دوستى ئارقا-ئارقىدىن قەرز سوراپ تېلفۇن قىلغان
ئامېرىكىدا چىققان ئۇيغۇر قانۇن لاھىيىسى تەستىقلانغاندىن كېيىن خىتاي ھۆكىمىتى ھەرخىل ئۇسۇللارنى قوللىنىپ، تۆھمەت چاپلاپ شەرقى تۈركىستان خەلقىنى، جۈملىدىن ئۇيغۇرلارنى تېرورىست قىلىپ كۆرسەتمەكچى بولدى
2019 – يىلى 21 – دېكابىر كۈنى، ئۇيغۇر تەتقىقات ئىنىستىتۇتى ۋە تەكلىماكان نەشرىياتى بىرلىشىپ ئۇيۇشتۇرغان قۇتادغۇبىلىك يېزىلغانلىقىنىڭ 950 يىللىقى، يۈسۈپ خاس ھاجىپ تۇغۇلغانلىقىنىڭ 1000 يىللىقىنى خاتىرىلەش پائالىيىتى ئىستانبۇلدا ئېلىپ بېرىلدى.
20 -دېكابىر جۈمە كۈنى تۈركىيەدىكى ئەڭ چوڭ جەمئىيەت < IHH ، ئى خا خا> (ئىنسان ھەقلىرى ۋە ھۆرىيەتلىرى ئىنسانىي ياردەم ۋەخپى) نىڭ تەشكىللىشىدە تۈركىيەنىڭ 66 شەھەر، ناھىيەسىدە، كۆپىدە جۈمە نامىزىدىن كېيىن، بەزىسىدە شام، بەزىسىدە خۇپتەن نامىزىدىن كېيىنلا شەرقىي تۈركىستان ئۈچۈن «ئۈنسىز چۇقان» ناملىق نامايىش ئېلىپ بېرىلدى.
ئامىرىكىلىق كومپىيوتىر ئالىمى روجېر دىڭگىلدايىن (Roger Dingledine) بۇ يىلقى DEF CON 2019 دا سۆزلىگەن نۇتۇق تىمىسى «توساققا قارشى يىڭى قەدەم» The Next Chapter in Anti-Censorship ` » ئۇيغۇرلانىڭ ئىچىنىشلىق ئەھۋالىنى سۆزلەپ ئۆتتى ۋە ئۇيغۇرلارنڭ ئىرقى قىرغىنچىلىققا ئۇچراۋاتقانلىغىنى ئالاھىدە تەكىتلىدى.
15- دىكابىر كەچقۇرۇن، فىرانسىيە پارىژ شەھرىدە ياۋروپا ئۇيغۇر ئىنىستىتۇتى بىلەن فىرانسىيەدىكى ئاممىۋى مەيدان پارتىيەسى قۇرغۇچىسى غافائىل گىلۈكىسمەن بىر ئايدىن بىرى تەييارلىق كۆرۈپ، بىرلىكتە ئورۇنلاشتۇرغان «ئۇيغۇرلارغا ھىسداشلىق كىچىسى» ئۆتكۈزۈلگەن. بىز بۇھەقتە كىچىلىكنى ئورۇنلاشتۇرغۇچىلاردىن دىلنۇرنى زىيارەت قىلدۇق.
بۇ يىل 30 ياشقا كىرگەن مەسئۇت ئۆزىل تۈرك نەسسللىك گىرمان پۇتبولچىسى بولۇپ،ھازىر ئەنگىلىيە دەرىجىدىن تاشقىرى بىرلەشمىسى ئارسنال كوماندسنىڭ ئوتتۇرا مەيدان توپچىسى ،ئۇ شۇ يەر ۋاقتى جۇمە سەھەردە ئۆزىنىڭ تېۋىتتىر (24 مىلىيون ئەگەشكۇچىسى بار )،ئىنستىگرام (21مىلىيون ئەگەشكۇچىسى بار) .30 مىلىيون ئەگەشكۇچىسى بار فايىس بۇك ھساۋاتلىرىغا ئۇچۇر يوللاپ،شەرقى تۇركستاندىكى مۇسۇلمان قىرىنداشلارنىڭ ئۇچراۋاتقان زۇلۇملىرىنى ئاڭلاتقان ۋە دۇنيانى ھەرىكەتكە چاقىرغان.تۆۋەندىكىسى ئۇنىڭ سۆزى:
ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى ۋاشنگىتون،13-دىكابىر،2019-يىلى ۋول سچرىت گېزىتىنىڭ خەۋىرى ۋە شنخۇۋا ئاگېنىتلىقى ختتاي سودا مىنستىرلىكىنىڭ باياناتىغا ئاساسلانغاندا،ئامېرىكا ۋە ختتاي ئارسدىكى تۇنجى سودا كىلىشمى ئىمزالانغان
16- نويابىر، نىيويورك تايمىس گىزىتى خىتايلارنىڭ ئۇيغۇر سىياسىتىگە مۇناسىۋەتلىك 403 بەت مەخپى ھۆججەتنى ئاشكارىلاپ، خىتاي دەسلەپ ئىنكار قىلىپ ئاندىن پەردازلاشقا ئۇرۇنىۋاتقان قايتا تەربىيەلەش لاگىرلىرىنىڭ ھەقىقىي ماھىيىتىنى پۈتۈن دۇنياغا ئاشكارىلاپ، دۇنيانى زىل-زىلىگە سالغان ئىدى.
شەرقىي تۈركىستان ئەزەلدىن خىتاينىڭ ئايرىلماس بىر قىسمى ئەمەس، بەلكى مۇستەملىكە قىلىنغان زىمىن بۇلۇپ خىتاي ھۈكۈمىتى بىلەن ئۇيغۇرنىڭ كۈرشى مۇستەملىكە قىلغۇچى بىلەن مۇستەملىكە قىلىنغۇچى ئوتتۇرسىدىكى كۈرەشتۇر
ختتاي ھۆكۈمىتى ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسى 3-دىكابىر ئۇيغۇر ئنسانى ھوقۇق قانۇن لايىھەسنى ماقۇللىغاندىن كىين،ئۇيغۇرلارغا قارشى زور كۆلەمدە تەشۋىقات سالمىقىنى كۇچەيتتى.
