ئالدىنقى ھەپتە، «زىمىستان» تورىدا خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا يۈرگۈزىۋاتقان ئىرقى قىرغىنچىلىغىنى قوللىغۇچى 37 دۆلەتنىڭ سېپىگە يەنە 13 دۆلەتنىڭ قوشۇلغانلىغى ھەققىدىكى ماقالە شۇ دۆلەتلەرنىڭ ئۇيغۇر، ئېنگلىز ۋە خىتاي يېزىقلىرىدا يېزىلغان تىزىملىگى بىلەن قوشۇپ ئېلان قىلىندى.
ختتاي دىپلوماتىيسى
ئۆتكەن ھەپتە ئامېرىكا ھۆكۈمىتى چىن چۈەنگو قاتارلىق تۆت نەپەر خىتاي ئەمەلدارلىرىنى ئۇيغۇر مەسىلىسى سەۋەبلىك جازالايدىغانلىقىنى ئېلان قىلغاندىن كېيىن، خىتاي ھۆكۈمىتى قساس ئالىدىغانلىقىنى جاكارلىدى. خىتاي جازالاشنى ئېلان قىلغانلار ئىچىدە،
ئامېرىكا سىملىق تېلىۋزىيەسى سى ئەن ئەن نىڭ خەۋەر قىلىشىچە، ئامېرىكا دېڭىز ئارمىيىسنىڭ ۋەيران قىلغۇچ بومبا توشىغۇچى ماسسىن بەلگىلىك ئۇرۇش پاراخوتى خىتاي ئىگىلىك ھوقۇق دەۋاسى قىلىۋاتقان پاراسىل ئارىلىغا بۆسۈپ كىرگەن بولۇپ
نىيۇيورك ۋاقىت گېزىتىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، گەرچە ئامېرىكا ئۇنېۋېرسىتېتلىرى قارشى تۇرسمۇ ترامپ ھۆكۈمىتى خىتاينىڭ ھەربىي مەكتەپلىرى بىلەن ئالاقىدار بولغان خىتاي ئوقۇغۇچىلىرىغا ۋىزا بېرىشنى توختىتىشنى قارار قىلغان. فېدىراتسيە تەكشۈرۈش ئىدارىسى ئىلگىرى خىتاي ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئوقۇغۇچى نامىدا ئامېرىكا ئاپپاراتلىرىنىڭ نۇرغۇن ئاخباراتلىرىنى ئوغۇرلىغانلىقىنى ئاشكارىلىغانىدى.
2020-05-20
تۈركىيە-خىتاي جىنايەتچىلەرنى ئۆزئارا ئۆتكۈزۈپ بېرىش كېلىشىمى تۈركىيەدە ياشاۋاتقان ئۇيغۇرلارنى نىشانلىشى مۇمكىن .
نىگېرىيە، فرانسىيە قاتارلىق نۇرغۇن دۆلەتلەر ئارقا-ئارقىدىن خىتاي بىلەن دىپلوماتىك داۋالغۇش بولۇۋاتقان پەيتتە ، خىتاي تور تاراتقۇلىرىدا قازاقىستاننىڭ «خىتايغا قايتىشنى ئارزۇ قىلىدىغان» ناملىق ماقالىسى ئويلىمىغان يەردىن قازاقىستاندىكى ئىككى يېقىن دۆلەتنىڭ دىپلوماتىك تالاش-تارتىشقا چۈشۈپ قېلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى.
چېخ پايتەختى پراگانىڭ شەھەر باشلىقى Zdeněk Hřib ۋاشىڭتون پوچتا گېزىتىگە مۇنداق دىدى :»خىتاي بىلەن بولغان مۇئامىلىدىن ئىككى زور ساۋاققا ئېرىشتۇق: بىرى، خىتاي ئىشەنچسىز سودا شېرىكى ئىكەن؛ يەنە بىرى، خىتايدا ئۆچ ساقلاش پىسخىكىسى ئىنتايىن ئېغىر ئىكەن «.
گېرمانىيە «سودا گېزىتى»نىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، گېرمانىيە ئاساسى قانۇننى قوغداش ئىدارىسى گېرمانىيەلىك ساياھەتچىلەر ۋە سودىگەرلەرنى خىتاي سەپىرىدە قاتتىق ئىھتىياتچان بولۇشىنى ئاگاھلاندۇرغان ۋە جاسۇسلۇق خەۋپى كۈندىن كۈنگە ئېشىپ بېرىۋاتقانلىقى ئۈچۈن
خىتاي دۇنيا بانكىسنىڭ ۋەتىنىمىزدىكى تەربيلەش مەركىزىگە بىرىلىدىغان ياردەمنى توختاتقانلىقىنى پەردازلىدى. چەتئەل تاراتقۇلىرىنىڭ دۇنيا بانكىسىنىڭ مەبلەغ توختىتىشى-ئىنسانى ھوقۇق دەپسەندىچىلىكىگە ياردەم بەرمەسلىك ئۈچۈن دېگەن بايانىنى «پاكىتنى بۇرىغانلىق» دەپ ئەيىپلىدى. خىتاي: دۇنيا بانكىسى تەربىيلەش تۈرىنى تېخىمۇ ئۈنۈملۈك ئېلىپ بېرىش ئۈچۈن مۇۋاپىق تەڭشەش ئېلىپ باردى دەپ سلىقلاشتۇردى.
بېلگىيە «سەھەر گېزىتى» نىڭ خەۋەر قىلىشىچە، برۇسسېل ئەركىنلىك ئۇنىۋېرسىتى (VUB) كۇڭزى ئىنستىتۇتى مۇدىرى سۇڭ شىننىڭ (宋新宁) جاسۇسلۇق قىلمىشى سەۋەبلىك، بۇندىن كېيىن بېلگىيەگە كىرىشى ۋە كەلگۈسى 8 يىل ئىچىدە ياۋروپا شېنگېن ۋىزا رايونىدىكى 26 دۆلەتكە كىرىشى چەكلەنگەن. ئۇ ئاللىقاچان بېلگىيەدە 10 يىلچە ياشىغان بولۇپ، ئۆزىنىڭ كەڭرى ئالاقە تورىدىن پايدىلىنىپ خىتاي ئىستىخبارات ئورگىنى ئۈچۈن خىزمەت قىلغان.
تۈركىيەدىكى مېترو، تىرەمۋاي قاتارلىق ئاممىۋى قاتناش بىكەتلىرگە يېزىلغان خىتايچە بىكەت ئىسمى تۈركىيەدە ياشاۋاتقان ئۇيغۇرلارنىلا ئەمەس، ئۇيغۇر دەۋاسىغا يېقىندىن كۆڭۈل بۆلۈپ كىلۋاتقان ھەرقايسى تۈرك جەمئىيەت ۋە تەشكىلاتلار، بىرقىسىم پارتىيە، مىللەت ۋەكىللىرى
ئالماتا/نۇرسۇلتان (رويتېرس)- شەنبە كۈنى، ساقچىلار قازاقىستاننىڭ ئەڭ چوڭ ئىككى شەھىرىدە خىتاينىڭ بۇ ئوتتۇرا ئاسىيا جۇمھۇرىيىتىدىكى تەسىرىگە قارشى نامايىش پائالىيىتىگە قاتناشقان نەچچە ئون كىشىنى قولغا ئالدى.
ھىندىستان بىلەن پاكىستاننىڭ كەشمىر مەسىلىسى تېخىمۇ يۇقىرى پەللىگە كۆتۈرلىۋاتقان بىر پەيتتە، خىتاينىڭ مەركىزى ھەربىي كومتىتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى شۈ چى لىياڭ 8-ئاينىڭ 27-كۈنى ئىسلام ئابادقا زىيارەتكە باردى. پاكىستان پىرىزدىنتى ئالۋى كۈتىۋېلىش مەيدانىدا «شىنجاڭ» (ش ت) مۇستەقىلچىلىرى «تىرورلۇق كۈچلىرى» نى تىلغا ئالدى ۋە ۋەدە بەردى.
قەھرامان ماراش يىۋۇ بىلەن «قېرىنداش شەھەر»دەپ ئىلان قىلىندى تۈركىيەنىڭ سۈتچى ئىمان شەھرى قەھرامان ماراش بىلەن خىتاينىڭ يىۋۇ شەھرى «قېرىنداش شەھەر» دەپ ئىلان قىلىندى. شەرقى تۈركىستاندا 6 مىليۇن شەرقى تۈركىستانلىقنىڭ خىتاي جازا لاگېرلىرىدا تۇتقۇن قىلىنىشى ۋە مېڭە يۇيۇشقا دۇچ كېلىۋاتقان بۇ ۋەزىيەتتە تۈركىيەنىڭ پۈتۈن نارازىلىق ۋە قارشىلىقلارغا قارىماي خىتاي بىلەن بۇخىل يېقىن مۇناسىۋەتلەردە بولىشى شەرقى تۈركىستانلىقلارنى پەرىشان قىلماقتا.
رۇسىيىدىكى ئاساسلىق چوڭ گېزىتلەردىن بىرى بولغان <مۇستەقىللىق>گېزىتى ئۇزۇن بىر ماقالە ئېلان قىلىپ خىتاينىڭ <بىر بەلۋاغ،بىر يول> سىياسىتىنى تەنقىد قىلدى. ماقالىدە مۇنداق دېيىلدى: خىتاي پۇللىرىنى چېچىپ مەبلەغ سالغانچە، مەبلەغ سالغان يەرلەردە خىتايغا قارشى ھەرىكەتلەر ۋە نامايىشلار كۈچەيدى.
دۇنيادا يىڭى بىر نىزام ئوتتورغا چىقىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە تۈركىيە ۋە جۇڭگۇ ئىككى دۆلەتنىڭ ئۈستىگە ئېغىر مەسئۇلىيەتلەر يۈكلەنمەكتە.
ئەنگىلىيە تىلگىراف گىزىتىنىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، دىپلوماتى ئەگەر ئەنگىلىيە ھۆكۈمىتى خۇاۋىي شىركىتىنى چەكلىسە، 230 مىلىيارد فونىستىرلىڭ قىممىتىدىكى ئ
شىجىنپىڭ روسىيە پىرزىنتى پۇتىن بىلەن كۈرەشكەندىن كېيىن 17-چىسلا تۇيۇقسىز چاۋشىيەن زىيارىتىنى ئاشكارلىدى.شۇنداقلا ئامېرىكا پىرزىنتى دونالىد تىرامپقا تېلفۇن قىلىپ بۇ ئاينىڭ ئاخىرى ياپونىيەنىڭ ئوساكا شەھىردە ئۆتكۈزۈلدىغان G20 يىغىندا ئۆزى بىلەن كۈرۈشىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.
6-ئاينىڭ 20-كۈنى خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ باياناتچىسى لۇكاڭ كۈندىلىك يىغىنغا رىياسەتچىلىك قىلدى. بىر مۇخبىر ئۇنىڭدىن يېقىندا تالىبان ۋەكىللىرىنىڭ بېيجىڭغا كىلىشى توغرىسىدا سۇئال سورىدى.
ئامرىكا- خىتاي سودا ئۇرۇشى كەسكىن داۋاملىشىۋاتقان، خىتاينىڭ ئىقتىسادىي كۈنسايىن يامانلىشىۋاتقان شارائىتتا شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىغا ئەزا دۆلەت رەھبەرلىرى قىرغىزىستان پايتەختى بىشكەكتە جەم بولدى.
