11- ماي كەچتە، ئۈچ نەپەر قۇراللىق كىشى پاكىستاننىڭ جەنۇبىدىكى گىۋادار پورتىغا جايلاشقان، خىتايلار سالغان كاتتا مىھمان سارايغا ئۇشتۇمتۇت ھۇجۇم قىلىپ، بىر نەپەر ئامانلىق قوغدىغۇچىسى ۋە بىر نەپەر ھۇجۇمچى قازا قىلغان. ھۇجۇمغا ئۇچرىغان بەش يۇلتۇزلۇق «مەرۋايىت چوڭ قۇرۇقلۇق مىھمانخانىسى»يەرلىك ئەمەلدارلار ۋە چەتئەللىك ساياھەتچىلەر دائىم كىلپ تۇرىدىغان مىھمانخانا ئىكەن.
ختاي
26-ئاپرېل خىتاي سودا سانائەت بانكىسى باش لىدىرى گاۋ شىياڭ ياڭ ئالدىمىزدىكى ئۈچ يىلدا خىتاي ۋە تۈركىيە مۇناسىۋىتىنىڭ تېخىمۇ كۈچىيىدىغانلىقىنى بايان قىلىپ ،«ھازىر تۈركىيەدە مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان مەبلەغنىڭ ئىككى ھەسسە كۆپىيىدىغانلىقى مۆلچەرلەنمەكتە» دېدى
ئامېرىكا ۋە خىتاينىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلىرى سودا ئۇرۇشىدا كېلىشىم ھاسىل قىلىش ئۈچۈن مەسلىھەتلىشىۋاتقان بىر پەيتتە، ئىككى تەرەپتىن بولغان ئاكادېمىكلار ئۆزلىرىنىڭ ۋىزا چەكلىمىسىگە دۇچ كەلگەنلىكىنى بىلدۈردى.
سېرىلانكىدا 21-چىسلا يەكشەنبە كۈنى سېرىلانكىنىڭ پايتەختى كولومبو، ئۇنىڭ ئەتراپتىكى نىگەنبو ۋە سىرلانكىنىڭ شەرقىدىكى باتىكولو قاتارلىق شەھەرلەردىكى ئۈچ چىركاۋ ۋە تۆت مېھمانخانىدا زەنجىرسىمان پارتلاش ۋەقەسى يۈز بەرگەن.
ياۋروپا مەنپەئىتى تورىنىڭ خەۋەر قىلىشچە،18-ئاپرىل ياۋروپا پارلامنىتى ختتايدىكى ئنسانى ھوقۇق ئەھۋالىنى سۈرۈشتە قىلىدىغان بىر قارار ماقۇللىغان.
ئامېرىكىنىڭ پەن-تېخنىكا ماگناتى مىكروسوفت شىركىتى بىلەن خىتاي دۆلەت مۇداپىئە پەن – تېخنىكا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ( 中国国防科技大学) سۈنئىي ئەقلىي ئىقتىدار ساھەسىدىكى ھەمكارلىقىغا قارىتا، ھەر قايسى ساھەدىكىلەر ئامېرىكا شىركەتلىرىنىڭ خىتاينىڭ يۇقىرى تېخنىكا بىلەن كۆزىتىش تېخنىكىسىنى كۈچەيتىشكە ياردەم بېرىشىدىن ئەندىشە قىلىشماقتا.
ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكى ئوردا مېھمانخانىسى (Emirates Palace hotel) ئابۇزابىنىڭ بىر ھوقۇق مەركىزى بولۇپ، ئۇنىڭ كەڭرى ئۆگزىسى 114 دانە گۈمبەز بىلەن زىننەتلەنگەن. ئالدىنقى ئايدا، 10 نەچچە كىشىدىن تەركىب تاپقان خىتاي دىپلوماتلىرى بۇ مىھمانخانىدا ئىسلام دۇنياسى تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرىنى كۆندۈرۈش پائالىيىتى ئېلىپ باردى.
ئۇيغۇرلارغا قىلىنىۋاتقان زۇلۇم غەربتە كۈچلۈك تەنقىدكە ئۇچرىماقتا، بىراق خىتاي كومپارتىيىسى سىياسىي بىيورو ئەزاسى ۋاڭ ياڭ « قاتتىق باستۇرۇش چوقۇم داۋاملىشىشى كېرەك» دېدى.
خىتاي ھۆكىمىتى دۈشەنبە كۈنى (3- ئاينىڭ 18- كۈنى) شىنجاڭغا (شەرقىي تۈركىستان-ت) ئالاقىدار ئاق تاشلىق كىتاب ئېلان قىلىپ،
خىتاي كوممۇنىستىك پارتىيىسى مەركىزىي ئىنتىزام تەكشۈرۈش كومىتېتىنىڭ دۆلەتلىك نازارەت قىلىش ھەيئىتى شەنبە كۈنى (3- ئاينىڭ 16- كۈنى) چۈشتىن كىيىن تور بېتىدە ئېلان قىلىنغان ئۇچۇردا كۆرسىتىلىشىچە
شىمالىي ئاتلانتىك ئەھدى تەشكىلاتى (ناتو) ئىتتىپاقداش ئارمىيىسىنىڭ باش قوماندانىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئەگەر گېرمانىيە خۇاۋېي بىلەن 5گ تورى قورۇلۇشىدا ھەمكارلاشسا، ناتو ئارمىيسى گېرمانىيە ئارمىيىسى بىلەن ئالاقىلىشىشنى توختىتىدىكەن.
خىتاي رەھبىرى شى جىنپىڭ يېقىندا تۇيۇقسىز يۈز نەچچە ئەمەلدارنى يىغىپ يىغىن ئاچقان بولۇپ، بۇ بەزى ئەمەلدارلارنىڭ پىلانلاپ قويغىلى ئۇزۇن بولغان يەرلىك يىغىنلارنى قايتا ئۇرۇنلاشتۇرۇشقا مەجبۇر قىلدى.
گەرچە خىتاي كومپارتىيىسى ئىزچىل ھالدا چەتئەلدە ھەربىي بازىسى بارلىقىنى ئىنكار قىلىپ كەلگەن بولسىمۇ، بىراق ئۇنىڭ ئافرىقا دۆلىتى جىبۇتىدا (Djibouti) قۇرغان بازىسى ئاللىبۇرۇن خەلقئالەمگە مەلۇم بولدى،
ختتاي دىموكراتىيە پارتىيسىنىڭ تەشكىللىشى بىلەن ئامېرىكا ئاق ساراي،دۆلەت مەجلىسى،فىدراتسيە تەكشۇرۇش ئىدارسى،ئەدلىيە منتسرلىكى،ختتاي ئەلچىخانىسى قاتارلىق ئورۇنلارنىڭ ئالدىدا ختتاي كومپارتىيەسگە قارشى چوڭ كۆلەملىك نامايىش ئىلىپ بىرىلماقچى.
ئەنگىلىيىنىڭ يېڭىدىن ئاشكارا قىلغان ھۆججىتىگە ئاساسلانغاندا، خىتاي ئارمىيىسى 1989-يىلى تيەنئەنمىن مەيدانىدىكى نامايىشنى باستۇرۇشتا ئۆلتۈرگەنلەرنىڭ سانى ئاز دىگەندە 10000 كىشى بولغان.
ياۋروپا ئىتتىپاقى بېيجىڭنى جازالاشنى ئويلىشىۋاتقانلىقىنى بىلدۈردى. بۇندىن ئىلگىرى، ئەنگلىيە دەلىل -ئىسپاتلار بىلەن خىتاي ھۆكىمىتى بىلەن باغلىنىشى بولغان تەشكىلاتنىڭ ئەنگلىيە ئۇچرىغان تور ھۇجۇمىغا مەسئۇل ئىكەنلىكىنى بىلدۈرگەنىدى.
كالىفورنىيە ئۇنىۋېرسىتى بېركېلىي تارمىقى بىر قانچە كۈن بۇرۇن خىتاينىڭ تېلېگراف ماگناتى خۇا ۋېي بىلەن يېڭى تەتقىقات ھەمكارلىقىنى توختىتىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدى. بۇ مەكتەپ ئامېرىكا ئەدلىيە مىنىستىرلىقى خۇا ۋېيغا قارىتا جىنايى ئىشلار شىكايىتى ئوتتۇرىغا قويغاندىن كىيىن بۇ قارارنى چىقارغان.
مېڭ ۋەنجوۋنىڭ قولغا ئېلىنىشى بىلەن باشلانغان كانادا بىلەن خىتاي ئارىسىدىكى ماجرا كانادادا كۆپىنچە ئىككى دۆلەت مۇناسىۋىتى نۇقتىسىدىنلا تەھلىل قىلىندى. بۇ ناھايىتى ئورۇنلۇق، چۈنكى بۇ مەسىلە دۆلەت ئىچىدە كۆپلىگەن سوئاللارنى پەيدا قىلىدۇ.
كانادانىڭ خىتايدا تۇرۇشلۇق باش ئەلچىسى جون مەككالىم (John McCallum) باش مىنىستىر تىرودونىڭ تەلىپى بىلەن ۋەزىپىسىدىن ئىستىپا بەردى.
ئامرىكىلىق سودىگەر، ساخاۋەتچى جورج سوروس داۋۇستا ئىچىلغان «دۇنيا ئىقتىساد مۇنبىرى»دە، ئامرىكىنىڭ خۇاۋىي ۋە جۇڭشىڭ قاتارلىق خىتاينىڭ يۇقىرى تىخنىكا شىركەتلىرىنى چەكلەشكە چاقىرپ، ئۇ شىركەتلەرنى دۇنياغا قوبۇل قىلغۇسىز خەۋىپ پەيدا قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.
