بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىدىكى 20 نەچچە ئەزا دۆلەت خىتتاينىڭ شەرقى تۈركىستاندا كىشىلىك ھوقۇقنى دەپسەندە قىلغانلىقىنى ئەيىپلىگەن ئىدى.
ختاي
خوڭكوڭ ئالاھىدە رايونى باشلىقى لاررى كەم (لىن جېن يۆئې) 9-ئىيۇل خوڭكوڭ مەمۇرى يېغىنغا قاتنىششتى بۇرۇن «ئۆتكۈزۋىلىش قانۇنى»مەغلۇپ بولدى،پۇتۇنلەي ئۆلدى -دەپ ئىلان قىلدى.
7-ئاينىڭ 2-كۈنى سەيشەنبە بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتنىڭ بىخەتەرلىك ئىشلىرى يېپىق يىغىندا ئامېرىكا ۋە گىرمانىيە خىتاينىڭ ئۇيغۇر ۋە باشقا نەچچە مىليۇن مۇسۇلمان خەلىققە قاراتقان قانۇنسىز قىلىمىشنى ئەيىپلىگەن.
دۇنيادا يىڭى بىر نىزام ئوتتورغا چىقىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە تۈركىيە ۋە جۇڭگۇ ئىككى دۆلەتنىڭ ئۈستىگە ئېغىر مەسئۇلىيەتلەر يۈكلەنمەكتە.
ياپونىيەنىڭ ئوساكا شەھىرىدە ئۆتكۇزۇلگەن 20 دۆلەت گۇرۇھى باشلىقلار يېغىنىدا ئۇيغۇرلارنىڭ ئاۋازى تارىختىكى ھەر قانداق چاغدىكىدىن كۇچلۇك ياڭرىدى.
ئەنگىلىيە تىلگىراف گىزىتىنىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، دىپلوماتى ئەگەر ئەنگىلىيە ھۆكۈمىتى خۇاۋىي شىركىتىنى چەكلىسە، 230 مىلىيارد فونىستىرلىڭ قىممىتىدىكى ئ
ياپونىيە ھۆكۈمىتىنىڭ مۇخبىرلارغا بىلدۈرۈشچە، بيجىڭ تەرەپنىڭ قاتتىق بېسمغا قارىماي ،ياپونيە ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر پائالىيەتچى رابىيە قادىرنىڭ ياپونيەگە كىرىشى ئۇچۇن ۋېزا بەردى ،رابىيە قادىرنىڭ زىيارىتى ختتاي رەئىسى شى جىن پىڭنىڭ ئوساكاغا G20يېغىنىغا قاتنىشىشغا توغرا كەلگەن بولۇپ ،رابيە قادىر بۇ يەردە ختتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان سياستىگە قارشى نامايىش قىلىدۇ.
شىجىنپىڭ روسىيە پىرزىنتى پۇتىن بىلەن كۈرەشكەندىن كېيىن 17-چىسلا تۇيۇقسىز چاۋشىيەن زىيارىتىنى ئاشكارلىدى.شۇنداقلا ئامېرىكا پىرزىنتى دونالىد تىرامپقا تېلفۇن قىلىپ بۇ ئاينىڭ ئاخىرى ياپونىيەنىڭ ئوساكا شەھىردە ئۆتكۈزۈلدىغان G20 يىغىندا ئۆزى بىلەن كۈرۈشىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.
خىتاي مەركىزى مالىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسى يېقىندا مەلۇمات ئېلان قىلىپ، خىتاي ئىچىدىكى كىچىك تىپتىكى بانكىلارنىڭ يامان سۈپەتلىك قەرز نىسبىتىنىڭ ئۆرلەپ كەتكەنلىكىنى بىلدۈرگەن. بۇ ھەقتە مالىيە ۋاقىت گېزىتى مۇلاھىزە قىلىپ، خىتاي پۇل مۇئامىلە ئورگانلىرىنىڭ يامان سۈپەتلىك قەرز نىسبىتى بۇ ھالەتتە ئېشىۋەرسە، ھۆكۈمەت داۋاملىق تۈردە ۋەيران بولۇش گىردابىغا بېرىپ قالغان قەرز تەمىنلىگۈچىلەرنى قۇتقۇزماسلىق ئېھتىمالى بارلىقىنى ئوتتۇرىغا قويغان.
6-ئاينىڭ 20-كۈنى خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ باياناتچىسى لۇكاڭ كۈندىلىك يىغىنغا رىياسەتچىلىك قىلدى. بىر مۇخبىر ئۇنىڭدىن يېقىندا تالىبان ۋەكىللىرىنىڭ بېيجىڭغا كىلىشى توغرىسىدا سۇئال سورىدى.
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى جۈمە كۈنى (6-ئاينىڭ 15-كۈنى) ئۆتكۈزگەن ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنىدا، بىر مۇخبىر بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ تېرورىزمغا قارشى تۇرۇش ئىشلىرىغا مەسئۇل
ئامرىكا- خىتاي سودا ئۇرۇشى كەسكىن داۋاملىشىۋاتقان، خىتاينىڭ ئىقتىسادىي كۈنسايىن يامانلىشىۋاتقان شارائىتتا شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىغا ئەزا دۆلەت رەھبەرلىرى قىرغىزىستان پايتەختى بىشكەكتە جەم بولدى.
6-ئاينىڭ 13-كۈنى خىتاي دۆلەت رەئىسى شى جىنپىڭ قىرغىزىستان پايتەختى بېشكەكتە زىيارەتتە بولدى. قىرغىزىستان پىرزىنتى قارشى ئېلىش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈپ كۈتۈۋالدى. قىرغىزىستان پىرزىنتى خىتاينىڭ شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىنىڭ بۇ قېتىملىق يىغىننىڭ بېشكەكتە چاقىرىلغانلىقىغا رەھمىتىنى بىلدۈردى. قىرغىزىستان پىرزىنتى خىتاي ھۈكۈمىتىنى قوللايدىغانلىقىنى تەكىتلىدى ۋە قىرغىزىستاننىڭ مەڭگۈ خىتاينىڭ ياخشى قوشنىسى، ياخشى دوستى، ياخشى ھەمكارچىسى ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى. ئاخىردا خىتاي خەلىق جۇمھۇرىيتىنىڭ قۇرۇلغانلىقىنىڭ 70يىللىقىنى تەبرىكلىدى.
پىرزېدىنت ترامپ «ئەگەر خىتاي رەئىسى بۇ ئايدا ياپونىيە ساھىبخانلىقىدا ئۆتكۈزۈلىدىغان يىگىرمە دۆلەت يىغىندا ئۆزى بىلەن ئۇچراشمىسا، خىتاي ماللىرىغا يەنە يېڭى جازا يۈرگۈزىمەن» دەپ تەھدىت سالدى.
خىتاي قازاقىستانغا «بىر بەلۋاغ بىر يول قۇرۇلۇشى»نامىدا تۆمۈر يول ياساش ئۈچۈن بەرمەكچى بولغان قەرىز سوممىسى توختىتىپ قويۇلدى.
ئامرىكا – خىتاي سودا ئۇرۇشى باشلانغان 15 ئايلىق سۆرەلمە سۆھبەتتىن كىيىن يەنىلا ئىقتىسادىي جازا قويۇشنى قارار قىلىشتى. ئامرىكا ھۆكۈمىتى 200 مىلىيارد قىممىتىدىكى خىتاي مىلىغا %25 باج ئالىدىغان بولدى. خىتاي جاۋابەن 1- ئىيۇندىن باشلاپ 60 مىلىيارد دوللار قىممىتىدىكى 5410 تۈرلۈك ئامرىكىغا ماللىرىغا %25 باج ئالىدىغانلىقىنى ئىلان قىلغان.
ئامېرىكا دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىكىنىڭ يېڭىلىق يارىتىش بۆلۈمىنىڭ مەسئۇلى مايكىل براۋىن ئامېرىكا ئاۋازى قانىلىنىڭ زىيارىتنى قوبۇل قىلغاندا، ئىككى دۆلەت دۇچ كېلىۋاتقان خىرسلار ئۈستىدە توختالدى.
23- ماي، باش شىتابى ئەنگىلىيەدە تۇرۇشلۇق ئارىم (ARM) ئۆزەك شىركىتى ئامېرىكىنىڭ خۇاۋىي شىركىتىگە چىقارغان چەكلىمىسىگە بويسۇنۇش ئۈچۈن، خۇاۋىي شىركىتى بىلەن ھەمكارلىقىنى توختىتىشنى قارار قىلدى.
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ۋاڭيى بېيجىڭدا تۈركىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى مۇئاۋىن مىنىستىرى سەدات ئونال (Sedat Onal) بىلەن كۆرۈشكەندە،
15-ماي نورۋىگىيەنىڭ پايتەختى ئوسلودا شۇجاي ۋاقتى سائەت ئىككىدە باشلانغان خىتايغا قارشى نامايىش ناھايىتى كەسكىن ئېلىپ بېرىلغان. بىز بۇ ھەقتە نورۋىگىيەدە تۇرۇشلۇق سەمەت ئابلا ئەپەندى بىلەن تېلېفۇن زىيارىتى ئۆتكۈزدۇق.
