كانادا ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىنىڭ بىلدۇرۇشىچە ،كانادا ئەمەلدالىرى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ نيۇيوركتىكى باش شتابىدا ختتاينى ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىغا قارىتىلغان زۇلۇمنى توختىتىشقا چاقىردى.
سىياسەت
ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسدە ئۇيغۇرلار ھەققىدە ئسپات ئاڭلاش يېغىنى ئىلىپ بىرىلىدۇ:
تېمىسى:«ختتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا زۇلۇمى ۋە ئۇلارنى تۇتقۇن قىلىشى:ئامېرىكىنىڭ تاقابىل سياسىتى
5- سىنتەبىر مەن مۇشۇ مەسىلە توغرىسىدا «شىۋېتسىيە بىر ئۇيغۇر ئائىلىنى خىتايغا قايتۇرماقچى» ناملىق بىر پارچە ماقالە يازغان ۋە بىر ھەپتە كېيىن يېڭى تەپسىلاتلارنىقوشقان ئىدىم. ماقالىدە كۆچمەنلەر ئىدارىسى ۋە كۆچمەنلەر سوتى تەرىپىدىن پاناھلىقى رەت قىلىنغان، ھەمدە شىنجاڭغا قايتۇرۇۋېتىش ئۈچۈن خىتاي ئەلچىخانىسى بىلەن ئالاقە قىلىنغانلىقى ئۇقتۇرۇلغان تۆت كىشىلىك بىر ئۇيغۇر ئائىلىسى تىلغا ئېلىنغان.
[ئەسكەرتىش: تور بېكىتىمىزدە ئېلان قىلىنغان تەرجىمە خەۋەر ياكى ماقالە، ئۈچۈنچى تەرەپ ئاپتورلىقىدىكى ماقالە، ئوبزورلار باشقىلارنىڭ كۆز قارىشى بولۇپ، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىنىڭ كۆز-قاراش ياكى مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلمايدۇ، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى باش ماقالىسى ياكى مەخسۇس سەھىپىلىك ماقالىسىلا ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىنىڭ مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلىدۇ.]
سىستىمېلىق كىشلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى قىلىۋاتىدۇ دەپ ئەيىپلىنىپ كۈنتەرتىپكە كەلگەن خىتاينىڭ شىنجاك ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايۇنىدا(ش ت) مۇسۇلمان ئۇيغۇر تۈركلىرى پەرزەنىتلىرىنىڭ دارىلتاملارغا ئەۋەتىۋىتىلگەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلمەكتە
شەرقىي تۇركىستان سۇرگۇن ھوكۇمىتى پرەزىدنتى، ئۇيغۇر ئەدەبىيىتىغا ۋەكىللىك قىلىدىغان داڭلىق شا»ئىر ئۇيغۇرلارغا ۋەكىللىك قىلىدىغان دۇنياۋى ئەدىپ ئەخمەتجان ئوسمان ئەپەندىمنىڭ ياپونىيە»دۇنيا گەزىتى»گە بەسىلغان چوڭ ھەجىملىك زىيارەت ماقالىسى
«ي
«بىز قەلبىدە ئېتىقاد ئوتى بار بولغان كشلەرنىڭ خۇدا بەرگەن ھوقۇقىنى ئىپادىلىشگە كاپالەت بىرىمىز!ئىراندىكى خىرىستئانلاردىن ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىغىچە،شمالى كورىيە ۋە تۈركىيەدىكى قامالغۇچىلارغا قەدەر ،تاكى دىنغا ئېتىقاد قىلغۇچىلار ھىچقانداق جازالىنىشتىن قورقماستىن ئۆز ئىتىقادى بويىچە ئەركىن ياشالايدىغان بولغانغا قەدەر
ختتاي كومپارتىيسى باشقۇرۇشدىكى مەركىزى تېلۋىزىيە ئستانسى بېيجىڭ ۋاقتى 2018-يىلى 9-ئاينىڭ 21-كۈنى سائەت 8:00 دە دۆلەت بويىچە بىر تۇتاش خەۋەر تارقىتىپ ،دۆلەت تەرەققىيات ۋە ئسلاھات كومتىتى پارتيە گۇرۇپپىسى ئەزاسى،مۇئاۋىن مۇدىر،دۆلەت ئىنرگىيە ئىدارسى پارتكوم سىكىرتارى ،ئىدارە باشلىقى نۇر بەكرىنڭ ئىنتىزامغا ئىغىر خىلاپلىق قىلغانلىقى ئۈچۈن پارتىيە مەركىزى كومېتىتى ئىنتىزام تەكشۈرۈش كومېتىتى تەرىپىدىن تەكشۈرۈلۈۋاتقانلىقىنى ئىلان قىلدى.
دۇنيا پەلەستىن ۋە روھىنگىيا مۇسۇلمانلىرىغا قىلنغان زۇلۇملارنى ئەيپلەپ باياناتنامىلەر ئىلان قىلۋاتىدۇ . لىكىن خىتايدىكى ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىغا قىلنغان زۇلۇملارنى ئەيىپلەيدىغان باياناتنامىلەر قەيەردە؟
بىر مىللەتنى پۈتۈن ئۆلتۈرۋەتمەي تۇرۇپ ئاستا-ئاستا ۋەيران قىلىشنىڭ چىقىمى ناھايتى ئېغىرغا توختايدۇ، ئەمما ختتاي ھۆكۈمىتى شۇنداق قىلىشقا رازى!
2018-يىلى 9-ئاينىڭ 18-كۈنى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ 73-نۆۋەتلىك ئومۇمى كېڭىىشى باشلىنىش يېغىنىغا ئۈلگۈرتۈپ ۋاشنگىتون ۋە نىيۇيورك ئەتراپىدا ياشايدىغان نۇرغۇن ختتايغا قارشى تەشكىلاتلار نامايىش ئىلىپ باردى.
ياۋروپا پارلامېنتى يېغىنىدا مۇتلەق كۆپ ساندىكىلەرنىڭ قوشۇلىشى بىلەن يېڭى « ياۋروپا – جۇڭگو مۇناسىۋىتىنىڭ ھازىرقى ئەھۋالى توغرىسىدا دوكلات » ماقۇللاپ چىقتى . 30 بەتلىك بۇ دوكلات ، ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ خىتاي بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنىڭ ھەر قايسى تەرەپلىرىگە چېتىلىدىغان بولۇپ ، ئىقتىساد – سودا مۇناسىۋىتى ، ئىنسانىي ھوقۇق ئەھۋالى، ئاز سانلىق مىللەتلەر ھەقلىرى، تەيۋەن مەسىلىسى ۋە جەنۇبىي دېڭىز ۋەزىيىتى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
شىنجاڭ (شەرقىي تۇركستان) دا بىر كىرىزىس بار. تەپسىلاتى تېخچە قاراڭغۇ . خىتاي كومنىست پارتىيسى شىنجاڭدىكى (شەرقىي تۇركستان) 12 مىليۇن ئۇيغۇر ۋە قازاقنى كونترول قىلش ۋە ئۈچۈن بەرپا قىلغان نازارەت ۋە تېرورلۇق سىستمسى ھەققىدە ھىچقانداق ئۇچۇر بەرگىلى ئۇنمايۋاتىدۇ.
ھىندىستان، مومباي: 14- سېنتەبىر جۈمە كۈنى 150 نەپەر ئەتىراپىدىكى مۇسۇلمانلار ھىندىستاننىڭ مالىيە مەركىزى مومباي شەھىرىدە نارازلىق نامايىش ئۆتكۈزۈپ خىتاينىڭ شىنجاڭ رايۇنى(شەرقى تۈركىستان)دا مىليۇنلىغان ئۇيغۇرلارنى جازا لاگېرى ۋە سىياسى ئۆزگەرتىش مەركەزلىرىدە تۇتۇپ تۇرۇش قىلمىشىنى توختۇتۇشىنى تەلەپ قىلدى.
ئادالەت ۋە تەرەققىيات پارتىيىسى ئىستانبۇل مىللەت ۋەكىلى يەنەرئوغلۇ: «بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى قارمىقىدىكى كىشلىك ھوقۇق مىخانىزمالىرىنى شىنجاڭدىكى (ش ت) مۇسۇلمانلارغا قارىتىلغان باستۇرۇشنىڭ ئاخىرلىشىشى ئۈچۈن ھەركەتكە ئۆتۈشكە چاقىرىمەن .»،دىدى.
ئامېرىكا The Atlantieژورنىلنىڭ سالاھىيتىنى ئاشكارلاشنى خالىمايدىغان خەۋەر مەنبەلىرىدىن خەۋەر قىلىشچە : خىتاي ھۆكۈمىتى قۇشقا ئوخشايدىغان ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلان بىلەن ئۆزىنىڭ خەلقىنىڭ ئىش ھەركەتلىرىنى كۆزىتىۋاتقان.
يېقىندا ۋاتس ئاپتا تارقالغان ،ئۈرۈمچى شەھىرى ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن بىر ۋىدىئودا ئۈرۈمچى كوچىلىرىدا ئۇيغۇرلارنىڭ كۆرۈنمىگەنلىكى كىشلەرنى تېخىمۇ ھەيران قالدۇرماقتا.
سۇئال: خەۋەرلەرگە قارىغاندا، ئامېرىكا ھۆكىمىتى شىنجاڭ (شەرقى تۈركىستان)دىكى «كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى» بىلەن مۇناسىۋەتلىك خىتاي ئەمەلدارلىرىنى جازالاشنى ئويلۇشىۋېتىپتۇ، بۇنىڭغا خىتاينىڭ ئىنكاسى قانداق؟ جاۋاپ: خىتاي تەرەپ ئامېرىكىنىڭ شىنجاڭ (شەرقى تۈركىستان) ۋە دىنغا ئالاقىدار مەسىلىلەر ئارقىلىق خىتاينىڭ ئىچكى ئىشلىرىغا ئارلىشىشىغا ئىزچىل قەتئىي قارشى.
خىتاينىڭ كىشىلىك ھوقۇق بۇزغۇنچىلىقلىرىنى يوشۇرۇش ئۇسۇللىرى- جاسۇسلارنى يېتىشتۈرۈش، ئىجتىمائىي ئالاقە ۋاستىلىرىدا ھەقلىق تېما يازغۇزۇش، خەۋەرلەرگە ئېتىبارسىز قاراپ، گويا بۇنداق ئىشلار يوق قىياپەتتە تۇرىۋېلىش
2018- يىل 17- ئاۋغۇست، «دىپلومات» ماقالىسى
ئاپتور: خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى شەرقىي ئاسىيا بۆلۈمى دېرىكتورى- نىكولاس بېكۇلىن
