يىقىندىن بىرى ئىستانبۇلدا ئۆزلىگىدىن تەشكىللىنىپ، ئىختىيارى پائالىيەت ئېلىپ بېرىۋاتقان، ئەنقەرەدىن قايتۇرۇۋىتىلگەن، يوللاردا نامايىش قىلىشى توسقۇنلۇققا ئۇچرىغان بولسىمۇ ھەر كۈنى دىگۈدەك ھەر خىل نامايىش شەكلى بىلەن مىللەت يولىدا داۋا قىلىۋاتقان تۈركىيەدىكى ئوتيۈرەك ياشلار ھەممىگە تونۇشلۇق بولسا كىرەك.
سىياسەت
تۈركىيە پايتەختى ئەنقەرەدە ئۈچ كۈن داۋاملاشقان 12- نۆۋەتلىك دۇنيا شەرقىي تۈركىستانلىقلار قېرىنداشلىق ئۇچرىشىشى ۋە 3- نۆۋەتلىك مىللىي بىرلىك شۇراسى 28- سىنتەبىر غەلىبىلىك ئاياغلاشتى.
30- سىنتەبىر، گوللاندىيە ھۆكۈمىتى خىتايغا قارشى ناھايىتى بىر نەچچە چوڭ قەدەم ئالدى.
ئىلاۋە: ئىلھام مۇئەللىم ماڭا ئالىي مەكتەپتە ئوتتۇرا ئاسىيا ئىقتىسادىدىن ئىككى مەۋسۇم دەرس بەرگەن ئوقۇتقۇچۇم بولۇپ، مەن ئۇنىڭ جاسارىتى، پاراسىتى ۋە خەتەرگە تولغان ھايات سەمەرىسىگە شاھىت بولغان. ئىلھام توختى مۇئەللىم ئۆمۈرۋايەت ئەركىنلىكىدىن مەھرۇم قىلىنغانلىقىنىڭ ئالتە يىللىق خاتىرە كۈنى مۇناسىۋىتى بىلەن مۇئەللىمنىڭ بىر ماقالىسىنىڭ جەۋھەرلىرىنى ھوزۇرۇڭلارغا سۇنماقچىمەن. ماقالە خىتاينىڭ مىللەتلەر سىياسىتى توغرىسىدا بولۇپ، ئاتالمىش ئاز سانلىق مىللەتلەر سىياسىتى ماھىيىتىدىن ئىيىتقاندا مۇستەملىكە رايونلاردىكى يەرلىك مىللەتلەرگە قارىتىلغان بولغاچ، مەن مەزكۇر ماقالىدە توغرىسى بويىچە «يەرلىك مىل
ئىستانبۇلدا ئەركىن پائالىيەت ئېلىپ بېرىۋاتقان، ئائىلىسى خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرىغا سولانغان ياشلار بۈگۈن يەنە يېڭىچە بىر پائالىيەت بىلەن ئوتتۇرىغا چىقتى.
12- نۆۋەتلىك دۇنيا شەرقىي تۈركىستانلىقلار قېرىنداشلىق ئۇچرىشىشى ۋە 3- نۆۋەتلىك شەرقىي تۈركىستان مىللىي بىرلىك شۇراسى بۈگۈن (26- سىنتەبىر) تۈركىيەنىڭ پايتەختى ئەنقەرەدە، مائارىپ ۋە ھەمكارلىق جەمئىيىتى ۋە تەشكىلاتلار بىرلىكىنىڭ رەھبەرلىكىدە غەلىبىلىك ئېچىلدى.
25-سېنتەبىر كۈنى جەنۋەدىكى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى باش شىتابىدا، ياۋرۇپا ئۇيغۇر ئاكادېمىيەسى ۋە شىۋېتسارىيە ئۇيغۇرغا ئادالەت تەشكىلاتى رەئىسى دوكتۇر ئابدۇشۈكۈر ئابدۇرېشىت ئەپەندى ياۋرۇپا يەھۇدى ئوقۇچىلار بىرلەشمىسىگە ۋاكالىتەن خىتاينىڭ شەرقى تۈركىستاندىكى ئىرقى قىرغىنچىلىقى ئۈستىدىن شىكايەت قىلدى.
ئىقتىسادىي قىيىنچىلىققا كىرىپ قالغان تۈركىيەگە نىسبەتەن، بېيجىڭ تەمىنلىگەن غايەت زور مەبلەغ دەل ۋاقتىدا يېتىپ كەلگەن بولۇپ، شىنجاڭ (ت-شەرقىي تۈركىستان) مۇسۇلمانلىرىنىڭ ئەھۋالى تۈركىيەگە نىسبەتەن ئەھمىيىتىنى يوقاتتى. «فرانكفورت ئوبزورى» گېزىتى «ئۈزلۈكسىز كۈچىيىۋاتقان تۈركىيە-خىتاي مۇناسىۋىتى» دېگەن تېمىدا ماقالە ئېلان قىلىپ، بېيجىڭنىڭ تۈركىيەگە زور كۆلەمدىكى مەبلەغ سېلىش پىلانى توغرىسىدا خەۋەر بەردى.
فرانسيە پرېزدېنتى ماكرون بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ 75- نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىنىدا خەلقئارالىق تەكشۈرۈش ئۆمىكىنى شەرقىي تۈركىستان/ئۇيغۇرىستانغا بىرىپ ئۇيغۇرلارنىڭ كىشىلىك ھوقۇق ۋەزىيتىنى تەكشۈرۈشكە چاقىردى.
فىرانسيە لىبەرتى تور بېكىتىنىڭ خەۋەر قىلىشچە،21-سىنتەبىر كېچىدە پارىژشەھىرىدىكى بىرگۇرۇپ فېمىنىست (ئاياللار ھوقۇقۇقىنى تەشەببۇس قىلغۇچى)قىزلار ئۆزلىگىدىن تەشكىللىنىپ،Zara,Uniqlo,Appleقاتارلىق جازالاگىرلىرى بىلەن چېتىشلىقى بار دەپ قارىلىپ كېلىۋاتقان 20دىن ئارتۇق دۇكاننىڭ ئالدىغا «بۇيەردە ئۇيغۇرلارنى ئۆلتۈرىۋاتىمىز»دېگەن لوزۇنكىلارنى يېزىشقان
2020-9-18 2020-يىلى 9-ئاينىڭ 17-كۈنى خىتاينىڭ «خەلىق گېزىتى »خەۋىرىدە دىيىلىشىچە ،گوۋۇيۈەن ئۇچۇر ئىشخانىسى «شىنجاڭدىكى ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش بىخەتەرلىكى »ناملىق ئاق تاشلىق كىتاپنى ئېلان قىلغان
ئاۋام پالاتاسىنىڭ باشلىقى نانسىي پېلوسى جۈمە (18- سىنتەبىر) كۈنى مۇنداق دېدى: پارلامېنت ئەزالىرى كېلەر ھەپتە شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان/ئۇيغۇرىستان، ت.) دىكى مەجبۇرىي ئەمگەككە مۇناسىۋەتلىك ئىككى تۈرلۈك قانۇن لايىھىسىگە قاراپ چىقىدۇ
بىر پارچە 23000 ئىمزالىق مۇراجىئەتنامە فېدېراتىپ كېڭەشكە سۇنۇلۇپ، شىۋېيتسارىيە-خىتاي ئەركىن سودا كېلىشىمى توغرىسىدا قايتا سۆھبەتلىشىش تەلەپ قىلىندى. بۇ مۇراجىئەتنامە شىۋېيتسارىيەگە كىرگەن تاۋارلارنىڭ مەجبۇرىي ئەمگەكنىڭ مەھسۇلى بولماسلىقىغا كاپالەتلىك قىلىشنى مەقسەت قىلىدۇ.
ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان/ئۇيغۇرىستان، ت.) دىكى كىشىلىك ھوقۇق مەسىلىسىگە نىسبەتەن ئەندىشىسى ھەققىدە، 15- سىنتەبىر سەيشەنبە كۈنى خىتاي تاشقىي ئىشلار باياناتچىسى ۋاڭ ۋېنبىن (汪文斌) ياۋروپا ئىتتىپاقى ۋە ئەزا دۆلەتلەرنىڭ خىتايدا تۇرۇشلۇق ئەلچىلىرىنىڭ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان/ئۇيغۇرىستان، ت.) غا زىيارەتكە بېرىشىغا قوشۇلغانلىقىنى ئېلان قىلدى، بىراق قانداق شەرت ئاستىدا بېرىشقا بولىدىغانلىقى توغرىسىدا كونكرېت توختالمىدى.
130 دىن ئارتۇق ئەنگىلىيە پارلامېنت ئەزاسى خىتاي كومپارتىيىسىنىڭ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان/ئۇيغۇرىستان، ت.) دىكى ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىغا قاراتقان ھەرىكىتىنى ئەيىبلىدى، شۇنداقلا بېيجىڭنى «ئېرقىي تازىلاش» ئېلىپ باردى، دەپ ئەيبلىدى.
2- سىنتەبىر، مىرادىل ھەسەننىڭ ۋىدىيولىرى يۇتۇپ ۋە فەيىسبۇكتا تاراش بىلەن بىرگە، ئۇنىڭ خىتاي ئۆلكىسىدە تۇرۇپ يۈرەكلىك ھالدا گۇۋاھلىق بىرىشى تور يۈزىدە كۆپلىگەن تالاش- تارتىشلارنى پەيدا قىلدى. مىرادىلنىڭ دەسلەپكى ۋىدىيولىرىدىن ئۇنىڭ قەيەردە تۇرىۋاتقانلىقىنى جەزىم قىلغىلى بولمىسىمۇ
يېقىندا ئامېرىكا دېسنى شركىتى تۇرپاندا ئىشلىگەن مۇلەن ناملىق فىلىم ئارتسنىڭ سياسى مەيدانى ،فىلىمدە رەھمەت ئېيتىلغان ئورگانلار ، تۇرپاندا ئىشلىنىشى قاتارلىق سەۋەبلەر بىلەن پۈتۈن دۇنيادا كۇچلۇك تەنقىدكە ئۇچرىدى.
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، ئافراسياپ، ۋاشنگىتون8-سىنتەبىر رويتىر ئاگېنىتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشچە، ئامېرىكا قوشما شتاتلىرى تاموژنا ۋە چىگرا قوغداش ئىدارسى بۈگۈن چۇشتىن كىين بۇيرۇق ئىلان قىلىپ، بېسۋىلىنغان ئۇيغۇر ۋەتىنى (شەرقي تۈركستان-ئۇيغۇرستان)دا ئىشلەنگەن ھەر قانداق مەھسۇلاتلارنى كىرگۈزۈشنى چەكلىمەكچى ئىكەن. بۇ مەھسۇلاتلار ختتاينىڭ ئۇيغۇرلارنى قۇل ئورنىدا ئىشلىتىۋاتقانلىقى خەلقئارا تاراتقۇلاردا كۇچلۇك تەسر قوزغىغاندىن كىين ئىلىپ بارغان يەنە […]
ئىستانبۇلدىن ئەنقەرەگە تاراتقۇ ۋاستىلىرىغا ختتاينىڭ جازا لاگىرلىرىدا بىگۇناھ قاماققا ئىلىنغان، ئىز-دېرىكى بولمىغان ئۇرۇق-تۇققانلىرىنىڭ خەۋىرىنى يەتكۈزۈش يولغا چىققان 15 نەپەر ئۇيغۇر ياش 6-سىنتەبىر ئەنقەرەگە كىرگۈزۈلمىگەن.
ئامېرىكا 2020-يىللىق پىرەزدىنتلىق سايلىمى 11-ئاينىڭ 3-كۈنى ئىلىپ بىرىلىدۇ.جۇمھۇرىيەتچىلەر پارتىيسنىڭ نامزاتى،ھازىرقى پىرەزدىنت دونالد تىرامپنىڭ ھۆكۈمەت ئەمەلدالىرى 25-ئاۋغۇتس ختتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان مۇئامىلىسنى «ئىرقى قىرغىنچىلىق »دەپ ئاتىماقچى بولغانلىقىنى جاكارلىغاندىن كىين، دىموكراتلار پارتىيسنىڭ نامزاتى جوۋ بايدىننىڭ سايلام ئەترىتىمۇ بانايات بىرىپ،ختتاينىڭ .ئۇيغۇرلارغا قاراتقان مۇئامىلىسى ئوچۇق «ئىرقى قىرغىنچىلىق »دەپ ئاتىغان.
