ئەنگلىيىدە ئۇيغۇر ئىرقىي قىرغىنچىلىقى ھەققىدە سۆھبەت يىغىنى ئېچىلدى
قېرغىنچىلىق ۋە ئاسسلماتسيە
دوكتۇر ئادرىئان زېنزنىڭ «ئوتتۇرا ئاسىيا نەزەر» ژۇرنىلىغا «ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ھۆكۈمرانلىق ئورنىنى ئاخىرلاشتۇرۇش: بېيجىڭنىڭ جەنۇبىي شىنجاڭ نوپۇسىنى سەرخىللاشتۇرۇش ئىستراتېگىيىسىنى تەھلىل قىلىش» ناملىق ئىلمىي تەتقىقات نەتىجىسى بېسىلغان بولۇپ، «پەن-تېخنىكا گېزىتى» دىن تايلور فرانسىس گۇرۇپپىسى بۇ توغرىسىدا بىر پارچە ئوبزور ئېلان قىلدى…
«…تەتقىقاتلارغا قارىغاندا، ئۇيغۇر نوپۇس سىياسىتى سەۋەبىدىن 2040-يىلغا بارغاندا 4 مىليون 500 مىڭ كىشى ھاياتىدىن ئايرىلىشى مۇمكىن…»
خىتاي دائىرىلىرى ئۇيغۇر ۋەتىنىنىڭ جەنۇبىدا، ئۇيغۇرلارنى گۆر كولاشقا مەجبۇرلىغان .
ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىنىڭ ئېنىقلىشىچە، خىتاي دائىرىلىرى ئۇيغۇرلارنى سىستېمىلىق ھالدا، كەڭ كۆلەمدە ئۇيغۇرلارنىڭ دىنى ۋە مىللىي ئەقىدىسىگە پۈتۈنلەي خىلاپ بولغان يېڭىچە قەبرە ۋە گۆر ياساشقا ئۇيۇشتۇرغان.
1996- يىلى 6- ئايدا ئۈرۈمچىنىڭ تەڭرىتاغ رايونىغا جايلاشقان قارا سۇ جىلغىسىدا 3000 ئائىلىلىكتىن ئارتۇق ئۇيغۇرنىڭ ئۆيلىرى ھەربىيلەرنىڭ قوراللىق مۇھاسىرىسى ئاستىدا چېقىلىپ، بۇ يەردە ياشايدىغان ئۇيغۇرلار تۇنجى تۈركۈمدە ئۈرۈمچىدىن تارقاقلاشتۇرۇلغان ئۇيغۇرلار سۈپىتىدە يۇرتىغا قايتۇرۇلدى.
مەنبە: ئاۋىستىرالىيە ئىستراتېگىيىلىك سىياسەت ئىنستىتۇتى دوكلاتى
ئەنگىلىيە شەففىېلد خاللام (Sheffield Hallam) ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ بىر تەتقىقاتىدا مۇنداق دېيىلگەن: شىنجاڭدا ئىشلەپچىقىرىلغان، ئاساسلىق تەركىبى كۆپ كرىستاللىق كرېمىنىي بولغان مەھسۇلاتلار دۇنيا تەمىنلەش زەنجىرىنىڭ %45 نى ئىگىلەيدۇ. خىتاي زور كۆلەمدىكى ئۇيغۇر مەجبۇرىي ئەمگەكچىلەرنى ئىشلىتىپ، بۇ مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىدۇ.
ئەنگىلىيەنىڭ دۇنياغا داڭلىق ئاخبارات ۋاستىسى ب ب س 2- فېۋرال دۇنيانى زىلزىلگە سالغان قورقۇنچلۇق خەۋەر ۋە ۋىدېئو تارقاتتى. مەزكۇر خەۋەرنىڭ ئاساسى مەزمۇنى تۆۋەندىكىچە:
ئافراسياپ ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى، 19- يانۋار چاقماق خەۋەر: ئامېرىكا دۆلىتى ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى ئېتىراپ قىلدى. پۈتۈن دۇنيانىڭ كۆزى ئامېرىكىغا تىكىلىپ تۇرىۋاتقان تارىخىي پەيتلەردە، ئۇيغۇرلارنى سۆيۈندۈرىدىغان خەۋەردىن بىرسى كەلدى. ئامېرىكا دۆلەت ئىشلىرى كاتىپى مايىك پومپيۇ ئۆزىنىڭ رەسمىي تۋىتتېر ھېسابىدا خىتاينىڭ ئۇيغۇر ۋە باشقا شەرقىي تۈركىستانلىق مىللەتلەر ئۈستىدىن يۈرگۈزىۋاتقان يۇقىرى بېسىملىق سىياسەتلىرىنى […]
ئېگىز تام، قاراۋۇلخانا، تىكەنلىك سىم: خىتاي ئاخبارات مەنبەلىرىگە قارىغاندا، ئۇيغۇر ئۆلكىسىنىڭ داۋانچېڭدىكى بۇ ئەسلىھەنىڭ ئىچىدە كەسپىي تەربىيىلەش مەركىزى بار. ( توماس پېتېر / رېيتېر ئاگېنتلىقى) خىتاي مەركىزى ھۆكۈمىتى، دۆلەتنىڭ غەربىدىكى مىللەتلەرنى قايتا تەربىيىلەش نامىدا، ئۆچ ئېلىشقا ماسلاشماقچى بولۇۋاتىدۇ
ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرى مايك پومپىيو (ئۇيغۇرچە ئىسمى مەمەت پولات) 23- دېكابىر ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىسترلىكى خەلقئارا ئادالەت بۆلۈمى، ئاسيا – خىتاي بۆلۈمى، ئىنسان ھەقلىرى بۆلۈمى قاتارلىق ئورگانلارنىڭ ئۇيغۇرلار ھەققىدە بىلىنگەن پاكىتلارنى ئاساس قىلىپ تۇرۇپ، خىتاينىڭ قىلمىشلىرىنىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىق ياكى ئەمەسلىكى ھەققىدە قانۇنىي، ئىلمىي ئاساستا يەكۈن چىقىرىشقا بۇيرۇغان. بۇ دېلو تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ ھۆكۈمەت نامىدىن بىجىرىدىغان ئەڭ مۇھىم كۈنتەرتىپكە كىرگۈزۈلگەن.
ئامېرىكا ئاۋازى ۋاشىنگتون خەۋىرى: كانادا پارلامېنتىنىڭ خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق كومىتېتى ئالدىنقى ھەپتە، خىتاينىڭ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان-ت.) دىكى ئۇيغۇرلارغا قىلىۋاتقان ھەرىكەتلىرى ئىرقىي قىرغىنچىلىققا باراۋەر، دەپ خۇلاسە چىقاردى. بەزى مۇتەخەسسىسلەر ۋە خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق پائالىيەتچىلىرى مۇنداق دېدى: خەلقئارا جەمئىيەت بېيجىڭدىكى ئەمەلدارلارنى جاۋابكارلىققا تارتىشتىن ئىبارەت يېڭى ھەرىكەت باسقۇچىغا كىرىشى مۇمكىن.
ئاۋسترالىيە ئىستراتېگىيىلىك سىياسەت تەتقىقات ئورنى 25- سىنتەبىر «شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان -ت.) دىكى ئۇيغۇر ۋە ئىسلام بوشلۇقلىرىنىڭ بۇزۇلۇش جەريانىنى ئىز قوغلاش» تېمىسىدا بىر پارچە دوكلات ئېلان قىلغان. دوكلات سۈنئىي ھەمراھ سۈرىتى قاتارلىق تەتقىقات ئۇسۇللىرى ئارقىلىق يېقىنقى يىللاردا ھۆكۈمەتنىڭ سىياسىتى سەۋەبىدىن تەخمىنەن 16000 مەسچىتنىڭ چېقىۋېتىلگەن ياكى ۋەيران قىلىنغانلىقىنى بايقىغان
ئاۋىستىرالىيە ئىستراتېگىيىلىك سىياسەت تەتقىقات ئورنى (Australian Strategic Policy Institute, ASPI) نىڭ يېڭى تەتقىقاتى خىتاينىڭ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان/ئۇيغۇرىستان، ت.) دا تۇتۇپ تۇرۇش مەركەزلىرىنى داۋاملىق قۇرىۋاتقانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويدى. ASPI نىڭ قارىشىچە، بۇ يېڭىدىن سېلىنغان تۇتۇپ تۇرۇش مەركەزلىرى ئاساسلىقى يۇقىرى دەرىجىدە قوغدىلىشچانلىققا ئىگە «تۈرمە ئۇسلۇبى» دىكى مۇئەسسەسەلەر ئىكەن.
ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسى تاشقى مۇناسىۋەتلەر كومىتېتىنىڭ رەئىسى تەد يوخو ئۆزىنىڭ تۋىتتېر ھېسابىدا مۇنداق دەپ يازدى:
ئىلاۋە: خىتاي كومپارتىيىسى لاگىردىن «تەربىيىلىنىپ» چىققان ئادەملەرگە تۆۋەندىكىدەك ۋەدىنامىلەرنى يازغۇزۇپ، قەسەم قىلغۇزىدۇ. ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى بۇنى تەرجىمە قىلىپ چىقتى.
ئاۋىستىرالىيە ئىستراتېگىيىلىك سىياسەت ئىنستىتۇتى (ASPI) يېقىندا ئېلان قىلغان دوكلاتقا قارىغاندا ، 2017-يىلدىن 2019-يىلغىچە بولغان ئارىلىقتا ، خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر ۋە باشقا مىللەتلەرنى خىتاينىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى زاۋۇتلارغا يۆتكىگەن.
باش شىتابى ئاۋسترالىيە پايتەختى كانبېرراغا جايلاشقان «ئاۋسترالىيە ئىستراتېگىيە سىياسەتلىرى ئىنستىتۇتى» (Australian Strategic Policy Institute) 1-مارت ئېلان قىلغان بىر پارچە تەتقىقات دوكلاتتا كۆرسىتىلىشىچە، خىتاي دائىرىلىرى شەرقى تۈركىستاندىكى جازا لاگىرىدىكى ئۇيغۇر ۋە باشقا مىللەتلەردىن بولغان كىشىلەرنى ئىچكىرىدىكى ھەر قايسى ئۆلكىلىرىگە يۆتكەپ، دۇنياۋى داڭلىق ماركىلارنىڭ زاۋۇتلىرىدا مەجبۇرىي ئەمگەككە سالغان.
بۇ يىل 11-ئاينىڭ 24- كۈنى گوللاندىيەدە تۇرۇشلۇق ئاسىيە ئابدۇلئەھەد خانىم قولغا چۈشۈرگەن 24 بەتلىك مەخپى ھۆججەت خەلقئارا مۇخبىرلارنىڭ ياردىمىدە دۇنياغا ئاشكارىلىنىپ، قاتتىق غۇلغۇلا قوزغىغان ئىدى. ئۇيغۇرئاگىنتلىقىمىز پىدائىيلىرى ئاسىيە خانىمدىن مەخپى ھۆججەت ئارگىنالىنى سوراپ ئالغاندىن كىيىن، ئۇنىڭ مەزمۇنىنى قىسقىچە خۇلاسىلەپ چىقتى. بۇنىڭ ئۈچۈن ئاسىيە خانىمغا يەنە بىر قىتىم رەھمەت ئىيتىمىز!
ئىككى تۈرلۈك بىرىكمە دورا ۋە دۆلەتلىك DNA سانلىق مەلۇمات ئامبىرىنىڭ ئارقىسىدىكى ئادەتتىكى كىشىلەر ئويلاپمۇ يېتەلمەيدىغان رەزىللىكلەر! ئۇلارنى توسمىساق، بىر مىليارد 400 مىليۇن خىتاي تىرىك ئەزا ئامبىرىغا ئايلىنىدۇ.
9 – ئاينىڭ 17 -كۈنى «قورقۇنچقا قارشى ئۇرۇش» ناملىق يۇتۇيۇب ھېسابىدا «شىنجاڭ، يېڭى تەپسىلاتلار» نامىدا بىر سىن ھۆججىتى ئېلان قىلىنغان بولۇپ، دەسلەپكى بىر سېكۇنتلۇق يېرىدە بۇ سىن ھۆججىتىنىڭ مەلۇم بىر كومپيۇتېر پروگراممىسى ئارقىلىق ئىچىدىكى ھۆججەت قىسقۇچىنى ئاچقانلىقىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان كۆرۈنۈش بار.
