ھىندىستان ۋاقتى گېزىتى ۋە ياخو ھىندىستان خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، 25- دېكابىر ئافغانستان دۆلەت بىخەتەرلىك ئىدارىسى كابۇلدا 10 نەپەر «خىتاي پۇقراسى» نى «جاسۇسلۇق ۋە تېروررىزم» جىنايىتى بىلەن قولغا ئالغان. بۇ 10 نەپەر خىتاي پۇقراسى خىتاينىڭ دۆلەت بىخەتەرلىك ئىدارسى (ئەنچۈەن ) خادىملىرى ئىكەن.
ئوتتۇرا ئاسيا
تالىبان يېڭى سايلانغان پرېزىدېنت بايدىننىڭ بۇ يىلنىڭ بېشىدا تالىبان بىلەن ئامېرىكا ئىمزالىغان تىنچلىق كېلىشىمىدە چىڭ تۇرۇپ، ئامېرىكا تارىخىدىكى ئەڭ ئۇزۇن ئۇرۇش – ئافغانىستان ئۇرۇشىنى ئاياقلاشتۇرۇشىنى ئۈمىد قىلدىغانلىقىنى ئىپادىلىدى.
ناگورنو-قاراباغدا ھەربىي توقۇنۇشلار داۋاملاشماقتا. ئايرىلىش رايونىدىكى ئەمەلىي ئەمەلدارلارنىڭ ئېيتىشىچە ، ھەر ئىككى دۆلەت ئارمىيسى پۇقرالارغا ھۇجۇم قىلغان ئەھۋاللار كۆرۇلگەن بولۇپ، ھەر ئىككى دۆلەت قارشى تەرەپنى ئۆز پۇقرالىرىغا ھۇجۇم قىلغان دەپ ئەيىپلىمەكتە.
ئۆزبېكىستان پرېزىدېنتى شاۋكەت مىرزىيوف بۇيرۇق چۈشۈرۈپ ، ئۆزبېك تىلىنىڭ كىرىل تىلىدىن لاتىن ئېلىپبەسىگە تولۇق ئۆتۈشىنى تېزلەتتى.
كاۋكاز رايونى تىنچلىق ۋەزىيىتىنىڭ كونتروللۇقىنى يوقىتىش خەۋپى بار. ئەزەربەيجان ۋە ئەرمېنىيە 27- سىنتەبىردىن باشلاپ، ناگورنو-قاراباغ ماجىراسى سەۋەبىدىن كەسكىن ھەربىي توقۇنۇشنى كەلتۈرۈپ چىقاردى، ئىككىلا تەرەپ قارشى تەرەپنىڭ ئېغىر تىپتىكى قوراللارنى ئىشلەتكەنلىكىنى ۋە ئاھالىلەر رايونىغا ھۇجۇم قوزغىغانلىقىنى ئەيىبلىدى. بۇ بىر مەيدان ئىرقىي، تارىخىي ۋە گېئوپولىتىكىلىق كۆپ خىل ئامىللار كەلتۈرۈپ چىقارغان توقۇنۇشنىڭ ئارقىسىدا، رۇسىيە ۋە تۈركىيەنىڭ رايونلۇق مەنپەئەت ماجىراسى ئوتتۇرىغا چىقىۋاتىدۇ.
قىرغىزىستان پايتەختى بىشكەكتە پارلامنېت سايلىمى نەتىجىسگە قارشى چوڭ نامايىش پارتىلىدى. قىرغىزىستاندىكى 16 سياسىي تەشكىلات ۋە پارتىيە 120 كىشىلىك پارلامىنتتقا كىرىش يەنى ئالىي كېڭەش سايلىمىغا قاتناشقان بولۇپ
تۈركىيەنىڭ يېقىنقى ئىككى كۈندىكى ئاساسلىق خەۋىرى ئۈچ: تۈركىيە ئەزەربەيجان-ئەرمېنىيە چېگرا ئۇرۇشىغا تېخىمۇ كۆپ قاتنىشىدىغانلىقىنى كۆرسەتتى ؛ مالىيە مىنىستىرى يېڭى ئىقتىسادىي پىلاننى يولغا قويدى ؛ سەھىيە مىنىستىرلىكىنىڭ يۇقۇم سانلىق مەلۇمات ئامبىرىنىڭ سانلىق مەلۇماتلىرى ئاشكارىلاندى ، بىر كۈندە يۇقۇملىنىش سانى ئېلان قىلىنغان ساننىڭ 20 ھەسسىسىگە تەڭ بولۇشى مۇمكىن. يەنى كۇنلۇك يوقوم سانى 30 مىڭغا يېتىدۇ. دىگەنلىك .
بۈگۈن تالاش-تارتىشتىكى ناگورنو-قاراباغ رايونى سەۋەبىدىن ئەزەربەيجان بىلەن ئەرمېنىيە ئارىسىدا ئۇرۇش پارتىلىدى. ئىككىلا تەرەپ قارشى تەرەپنى دۈشمەنلىك ھەرىكىتى قوزغىدى، دەپ ئەيىبلەشتى. ئىككى تەرەپ تالاپەتكە ئۇچرىغانلىقىنى دوكلات قىلدى، ئاز دېگەندىمۇ ئىككى ئەزەربەيجان ھەربىي تىك ئۇچارى ئېتىپ چۈشۈرۈلدى
قازاقچە ياش ئالاش تورىدىن تەرجىمە قىلىندى
يازغۇچى: كۆلتىكىن بەگ، Kultegin Bek
تەرجىمە قىلغۇچى: ھەبىبۇللاھ ئىزچى
نىگېرىيە، فرانسىيە قاتارلىق نۇرغۇن دۆلەتلەر ئارقا-ئارقىدىن خىتاي بىلەن دىپلوماتىك داۋالغۇش بولۇۋاتقان پەيتتە ، خىتاي تور تاراتقۇلىرىدا قازاقىستاننىڭ «خىتايغا قايتىشنى ئارزۇ قىلىدىغان» ناملىق ماقالىسى ئويلىمىغان يەردىن قازاقىستاندىكى ئىككى يېقىن دۆلەتنىڭ دىپلوماتىك تالاش-تارتىشقا چۈشۈپ قېلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى.
قاتارنىڭ پايتەختى دوھادا ئىمزالانغان كېلىشىم ئامېرىكا ئەسكەرلىرىنىڭ 14 ئاي ئىچىدە ئافغانىستاندىن ئايرىلىشى مۇمكىن.
يەرلىك خەلقنىڭ نامايىشلىرى تۈپەيلى، خىتاي قىرغىزىستاندىكى ئۇمۇمىي قىممىتى 280 مىليون ئامېرىكا دوللىرى بولغان بىر قۇرۇلۇش تۈرىدىن ۋاز كەچتى. خىتاي-قىرغىزىستان شىرىكچىلىكىدىكى بۇ تۈر شى جىنپىڭنىڭ بۇلتۇرقى قىرغىزىستان زىيارىتىدە ئىمزالانغان. خىتاي قىرغىزىستاننىڭ شەرقى تۈركىستان چىگراسىغا يېقىن يەرگە جايلاشقان ئەركىن سودا رايۇنىغا بىر ئارقى سەپ تەمىنات مەركىزى قۇرۇشنى پىلانلىغان بولۇپ، بۇ ئىسكىلات، قاتناش- تىرانسپورت مەركىزى ۋە مىھمانخانا قارارلىق ئەسلىھەلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىكەن.
ئالماتا/نۇرسۇلتان (رويتېرس)- شەنبە كۈنى، ساقچىلار قازاقىستاننىڭ ئەڭ چوڭ ئىككى شەھىرىدە خىتاينىڭ بۇ ئوتتۇرا ئاسىيا جۇمھۇرىيىتىدىكى تەسىرىگە قارشى نامايىش پائالىيىتىگە قاتناشقان نەچچە ئون كىشىنى قولغا ئالدى.
شۇ يەر ۋاقتى يەكشەنبىدە ئافغانستان پايتەختى كابۇلدا ئۆتكۇزۇلگەن توي مۇراسمى مىھمانلىرىغا قارشى ئىلىپ بىرىلغان ئۆزىنى قوشۇپ پارتىلىتىش ۋەقەسدە ئۆلگەنلەر سانى 63 كە يەتكەن بولۇپ ،ئۆلگەنلەرنىڭ كۆپىنچىسى ئاياللار ۋە بالىلار ئىكەن.ئسلام دۆلىتى دائىشنىڭ ئافغانستان تارماق تەشكىلاتى مەزكۇر ۋەقەنى ئۆزى ئىلىپ بارغانلىقىنى جاكارلىغان.
ئىككى يىللىق جاپالىق ئىزدىنىش نەتىجىسىدە« قازاقىستان ئۇيغۇرلىرىنىڭ غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرى » ناملىق كىتابنىڭ نەشردىن چىققانلىقىنى تەبرىكلەيمىز.ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنىڭ ئاسمىلاتسىيە ۋە دەپسەنچىلىككە ئۇچراۋاتقان بىر ۋەزىيەتتە بۇ كىتابنىڭ نەشر قىلىنىشى
6-ئاينىڭ 20-كۈنى خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ باياناتچىسى لۇكاڭ كۈندىلىك يىغىنغا رىياسەتچىلىك قىلدى. بىر مۇخبىر ئۇنىڭدىن يېقىندا تالىبان ۋەكىللىرىنىڭ بېيجىڭغا كىلىشى توغرىسىدا سۇئال سورىدى.
ئامرىكا- خىتاي سودا ئۇرۇشى كەسكىن داۋاملىشىۋاتقان، خىتاينىڭ ئىقتىسادىي كۈنسايىن يامانلىشىۋاتقان شارائىتتا شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىغا ئەزا دۆلەت رەھبەرلىرى قىرغىزىستان پايتەختى بىشكەكتە جەم بولدى.
6-ئاينىڭ 13-كۈنى خىتاي دۆلەت رەئىسى شى جىنپىڭ قىرغىزىستان پايتەختى بېشكەكتە زىيارەتتە بولدى. قىرغىزىستان پىرزىنتى قارشى ئېلىش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈپ كۈتۈۋالدى. قىرغىزىستان پىرزىنتى خىتاينىڭ شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىنىڭ بۇ قېتىملىق يىغىننىڭ بېشكەكتە چاقىرىلغانلىقىغا رەھمىتىنى بىلدۈردى. قىرغىزىستان پىرزىنتى خىتاي ھۈكۈمىتىنى قوللايدىغانلىقىنى تەكىتلىدى ۋە قىرغىزىستاننىڭ مەڭگۈ خىتاينىڭ ياخشى قوشنىسى، ياخشى دوستى، ياخشى ھەمكارچىسى ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى. ئاخىردا خىتاي خەلىق جۇمھۇرىيتىنىڭ قۇرۇلغانلىقىنىڭ 70يىللىقىنى تەبرىكلىدى.
خىتاي قازاقىستانغا «بىر بەلۋاغ بىر يول قۇرۇلۇشى»نامىدا تۆمۈر يول ياساش ئۈچۈن بەرمەكچى بولغان قەرىز سوممىسى توختىتىپ قويۇلدى.
دەسلەپكى نەتىجىگە قارىغاندا، قازاقىستاننىڭ ۋاقىتلىق رەھبىرى قاسىم جومارت توقايېۋ يېڭى پرېزىدېنت بولۇپ سايلانغان.
