دوكتور ئابدۇلقادىر تاشنى سېغىنىش ئىچىدە ئەسلەيمىز       2004 – يىلى 4- ئاپرېلدا ئەرەب ئاخبارات تارىخىدا چوڭقۇر ئىزلارنى قالدۇرغان ھالدا ۋاپات بولۇپ كەتكەن مۇھاجىر ئۇيغۇر پەرزەنتى دوكتور ئابدۇلقادىر تاشنى چوڭقۇر ئەسلەيمىز.      بۇنىڭدىن ئون يىل مۇقەددەم، يەنى 2004 – يىلى 4 – ئاپرېل كۈنى ئەرەب – ئىسلام دۇنياسى ئۈچۈن، جۈملىدىن […]

ئىلاۋە: ئەدەبىيات ۋە تارىخ كىتابلىرىنى ئوقۇغۇنىمىزدا ۋېلىباي دېگەن بىر كىشىنىڭ ئىسمى پات – پات ئۇچراپ قالىدۇ. شۇنداق، ۋېلىباي داڭلىق تارىخىي شەخس ئەمەس، ياكى تارىخىمىزدىكى قانداقتۇر بىر تايىنى يوق ئۇرۇشلاردا قان تۆككەن قەھرىمانمۇ ئەمەس. ئۇ پەقەت مىللىتىمىز تارىخىنىڭ ئەڭ قاباھەتلىك دەۋىرلىرى بولغان 19 – ئەسىردە گۈزەل يۇرتلىرىمىزنىڭ بىرى بولغان ئىلى دىيارىدا […]

ئىھسان شۈكران خەۋىرى9-سېنتەبىر ئىستانبۇلنىڭ سافا كۆي رايونىدا ئولتۇرۇۋاتقان 31 ياشلىق ئۇيغۇر ئايال ئەفىفە 2024. يىلى 9- ئاينىڭ 5- كۈنى پەيشەنبە سەھەر سائەت 4 لەر ئەتىراپىدا، تۈركىيە ئالاھىدە قىسىم ساقچىلىرى تەرىپىدىن باستۇرۇلۇپ ئىشىكلىرى چېقىلىپ تۇتۇپ كېتىلگەن.ئەفىفە ئىسىملىك بۇ ئايالنىڭ 4 بالىسى بۇلۇپ، بۇ بالىلار ئانىسىنى تۇتۇپ كەتكەندىن كېيىن ئۆيدە قورقۇنچ ئىچىدە […]

ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 9-سىنتەبىر ئۇيغۇر شائىر ۋە رېژىسور تاھىر ھامۇت ئىزگىلنىڭ ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقى ھەققىدە يېزىلىپ زور تەسر قوزغىغان مۇھىم ئەسلىمىسى «كېچىدە تۇتقۇن قىلىنىشنى كۈتۈش»ناملىق كىتاپ ئۇيغۇرچە ئەسلى تىلىدا نەشىر قىلىندى. كىتاپنى نورۋىگىيەدىكى ئۇيغۇريار تەشكىلاتى نەشر قىلدۇرغان. مۇقاۋسنى ئۇيغۇر سەنئەتكار يەتتە سۇ لايىھەلىگەن. تاھىر ھامۇت ئىزگىل تەكلىپكە ئاساسەن گىرمانىيە، تۈركىيە ۋە ئامېرىكا […]

5-سېنتەبىر، 2024-يىل ئۇيغۇر تايمىسنىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، كۆپلىگەن مەنبەلەر 2017-يىلى ئۇيغۇر ۋەتىنىدە يۈز بەرگەن باستۇرۇشتا، ئەڭ ھۆرمەتكە سازاۋەر ئۇيغۇر سەنئەتكارلىرىدىن بىرى بولغان غازى ئەمەتنىڭ خىتاي ھەربىي كۈچلىرى تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلگەنلىكىنى مەلۇم قىلدى. تارىخىي ئۇيغۇر شەخسلەرنى سىزىشتا داڭلىق بولغان بۇ ئاتاقلىق رەسسام، ئۈرۈمچىدىكى كەڭ كۆلەملىك تۇتقۇن قىلىش دولقۇنىدا قولغا ئېلىنىپ، ۋەھشىيلەرچە ئۇرۇلغان، بەدىنى […]

تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان ئۆتكەن ھەپتە سۆزلەپ ئىلان قىلغان ئسلاھات ھەرىكىتىنىڭ :«سەل ئۆزگىرەيلى» تېمىسدىكى سۆزۇم ھەر قايسى سەھنىلەردە 6 مىڭ قېتىمدىن ئارتۇق كۆرۈلۈپتۇ. يەنى مىڭلىغان ئۇيغۇرلار كۆرۈپ تارقىتىپتۇ. ئۇنىڭدا تاماشىبىن توپلاش ئۈچۈن ھاقارەت، جېدەل-ماجرا تېمىسى يوق ،يەنى كۆپ ئادەمگە ئوزۇق بېرىش .ئۇچۇن چوقۇم بىرىنى تىللاش ھاجەتسزلىقى ئاشكارا. مەن دۇنيانىڭ ھەر قايسى […]

بۇ يىل 5-ئايدا ئامېرىكا پىرەزدىنتى جوۋ بايدىن ختايدا ئ‍شلەپچىقىرىلغان توكلۇق ئاپتوموبىللىرىغا 100%لىك تاموژنا بىجى ئىلان قىلغانىدى. بۇ غەرپ دۆلەتلىرىنىڭ ختايغا قارشى ئېقتسادى ئۇرۇشلىرىنىڭ كۆرىنەرلىك پەللىسى ھسابلىنىدۇ. غەرپ بۇ ئارقىلىق بىرلا ۋاقىتتا ختاينىڭ ئەرزان باھالىق ۋە تېخنىكا ئوغرىلاش ئارقىلىق تەرەققى قىلغان توكلۇق ئاپتوموبىللىرىنىڭ غەرپ بازىرىغا كىرىشنى چەكلىسە، يەنە بىر تەرەپتىن ئۆز […]

ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 30-ئاۋغۇست ئامېرىكا ھۆكۈمىتى ئۆتكەن 2 يىلدا ختاي بىلەن بولغان مۇناسۋەتنى ياخشىلاش ئۈچۈن ختايدىن بەكرەك تىرشچانلىق قىلىپ، يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارلار ختاينىڭ ئالدىغا سالامغا بىرىۋاتقانلىقى ئامېرىكا قاتتىق قول سياسەتچىلىرىنىڭ تەنقىدىگە ئۇچرىماقتا. ئامېرىكا دۆلەت بىخەتەرلىك مەسلىھەتچىسى جەيك سۇللىۋان ختايغا ئۈچ كۈنلۈك زىيارەت قىلدى. ئۇ ختاي رەئىسى شى جىنپىڭ، تاشقى ئىشلار مىنىستىرى […]

ئابدۇۋەلى ئايۇپ ئۇيغۇرنىڭ بۈگۈنگە كۈندە ئىرقى قىرغىنغا دۇچ كېلىشىدە، تىلدىن، مەدىنىيەتىن مەھرۇم ھالەتتە يوقۇلۇش گىردابىغا قىستىلىشىدا بىزنىڭ، يەنى ماڭا ئوخشاش زىيالىلارنىڭمۇ بىر ئۈلۈشى بار. بىز زىيالىلار يا سىياسەتچىلىك قىلىپ خىتايغا، ئەمەلگە ئالدىنىپ بىخۇتلاشتۇق، خەلقنىمۇ بىخۇتلاشتۇردۇق، ياكى خەلقنىڭ ئالقىشلىرىغا ئالدىنىپ ئۇلارنى كېلىۋاتقان ئاپەتتىن ساقلاپ قالالمىدۇق. ئۇلارنى يېتەكلەپ قۇتۇلۇش تۈگۈل تۇتۇلدۇق. ئەڭ […]

ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 25-ئاۋغۇستتوكيودىن ئەنۋەرجان ئۇيغۇر تەييارلىدى. ئۇزۇندىن بىرى دىپلوماتىك تىرشچانلىقلىرى ئارقىلىق ئۇيغۇرلارنىڭ خەلقئارالىق دوسلىرىنى كۆپەيتىش ئۈچۈن خىزمەت قىلىۋاتقان ئۇيغۇر ھۆرلۈك مۇنبىرى بۇ قېتىم ئاسيا دۆلەتلىرىدە بىر يۈرۈش پائالىيەتلەرنى ئىلىپ بارغان. «ئۇيغۇر ھۆرلۈك مۇنبىرى»نىڭ قۇرغۇچىسى ئۈمىد ئاگاھىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، مەزكۇر تەشكىلات 24-ئاۋغۇست كورىيەدىكى بىر قسم پشقەدەم ۋە ياش سياسەتچىلەر ۋە ئاكتىۋىسلارنىڭ قوللىشى […]

بۈگۈنكى خەلقارالىق سىياسەت ۋە خەلقئارا قانۇن 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كىيىن ئورنىتىلغان يىڭى خەلقارا سىياسىي تەرتىپنى مەنبە قىلماقتا.  ئىمپىراتورلۇقلار، تېئوكراتىك سىياسىي سىستىما، پادىشاھلىق تۈزۈم، ھەربىي كىڭەيمىچىلىك ھەركىتلىرى قاتارلىقلار 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كىيىن ئاساسىي جەھەتتىن يەرشارىۋىي ھاكىمرانلىقىنى يوقاتتى، شۇنداقتىمۇ رايونلۇق ۋە چەكلىك ھالەتتە مەۋجۇتلۇقىنى ساقلىدى.  ئاساسىي جەھەتتىن غەرىپ دۆلەتلىرى دىمۇكراتىك سىياسىي سىستېمىنى ئىجدىمائىي ۋە […]

بۇ يازما ئابدۇرېشىتھاجى كېرىمىنىڭ ئېجتىمائى تاراتقۇ ھساۋاتىدىن ئىلىندى ئابدۇرېشىتھاجى كېرىمى ئەسسالامۇ ئەلەيكۈم ھۆرمەتلىك قېرىنداشلىرىم، نەچچە كۈندىن بىرى مەن سىزلەرگە ئۆزەمنىڭ كىسەللىك ئەھۋالىمنى يازغان ئەسەرلىرىم، ۋەتەن مىللەت يولىدا قىلغان ئازدۇر – كۆپتۇر ئىش -ئىزلىرىمنى بايان قىلىپ ئۆتتۈم، شۇنداقلا ، 30 يىللىق سەرگەندارلىق مۇساپىرلىق ھاياتىمدا قانداقدۇر پىسخىكامنىڭ بۇزۇلۇشى، نىرۋە كىسىلىمنىڭ ئەدەپ كىتىشى […]

ئىزاھات: 2019-يىلى ئامېرىكا دۆلەت مەجلىسى ئاۋام پالاتاسى «ئۇيغۇر كىشلىك ھوقۇقى سياسى ھەرىكىتى»قانۇن لايىھىسنى ماقۇللىغاندىن كىيىن،ختاي ھۆكۈمىتى ۋەتىنىمىز ئۇيغۇرلىرىنى ئامېرىكىغا قارشى كۈچلۈك ھەرىكەت قوزغاشقا سەپەرۋەر قىلدى ۋە بايانات بىرىش ھەرىكىتى ئىلىپ باردى. تۆۋەندىكىسى شۇلاردىن بىرى: شىنجاڭنىڭ مۇقىملىقىغا بۇزغۇنچىلىق قىلىدىغان ھەرقانداق سۇيىقەستنىڭ ھەممىسى ئەمەلگە ئاشمايدۇ شىنجاڭ ئىسلام دىنى شۆيۈەنى ئىشخانىسىنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى […]

بەزىلەر ئەمدىلا 20 ياشلارغا كىرگەن بولسىمۇ، بېلى 70 ياشتىن ئاشقان بوۋايلارنىڭكىدەك بولۇپ قالدى، ياش تۇرۇپلا بەل ئاغرىشنىڭ سەۋەبى نېمە؟ بېلى ئاغرىيدىغانلار بارغانسېرى كۆپەيگەچكە، نۇرغۇن كىشىلەر ئازراق چىدىۋەتسەملا ئۆتۈپ كېتىدىغۇ دەپ قاراپ بەل ئاغرىقىغا ئانچە ئېتىبار بەرمەيۋاتىدۇ. ئۇزاق ۋاقىت دەم ئالماي خىزمەت قىلغاندا بەل ئاغرىيدۇ، ئازراق بەل ئاغرىسا، بەك ئەندىشە قىلىپ كەتمىسەكمۇ […]

  كورېيە «شەرقىي ئاسىيا گېزىتى»نىڭ يېقىنقى خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، بىر تۈرلۈك تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، ئوتتۇرا ھېساب بىلەن ھەر كۈنى بەش سائەتتىن ئارتۇق تېلېۋىزور كۆرۈش دېۋەڭلىك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى %44 ئاشۇرۇۋېتىدىكەن.   ئەنگلىيە «كۈندىلىك پوچتا گېزىتى»نىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، بۇ تەتقىقات نەتىجىسى ئەنگلىيە جانلىقلار ئەۋرىشكە ئامبىرى تۈرىدىكى 37 ياشتىن 73 ياشقىچە بولغان 407 […]

ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى: ختاي قەشقەرنى ختتايلاشتۇرۇش قەدىمىنى ھەر تۈرلۈك ئۇسۇللار بىلەن تىزلەتمەكتە. ختاي خەلق تورىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، ختاي ھۆكۈمىتى مۇستەملىكە ئاستىدىكى ئاتالمىش « شىنجاڭ» ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى سىرتىدىن ۋىلايەت، ئوبلاستلارغا بىۋاسىتە بارىدىغان تۇنجى پوچتا يولى-شىئەن-قەشقەر ئاپتوموبىل پوچتا يولىنى رەسمىي باشلىغان، ئىككى جاي ئوتتۇرىسىدىكى تېز يوللانمىلارنى يەتكۈزۈش ۋاقىتى 53 سائەتكە قىسقاردى،  ئىلگىرىكىدىن […]

ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 17-ئاۋغۇست داڭلىق سەنئەتكار، ئۇيغۇر بۈگۈنكى دەۋر زامانىۋى ئۇسۇلىنىڭ تەرەققىياتىدىكى مۇھىم تۆھپىكار شەخس مەريەم ناسر 2024-يىلى 8-ئاينىڭ 16-كۈنى 84 يېشىدا ئۈرۈمچىدە كېسەل بىلەن ئالەمدىن ئۆتتى. مەريەم ناسر كەڭ ئۇيغۇر سەنئەت ساھەسىدە تۆھپىسى ۋە نەتىجىلىرى بىلەن ئېتىراپ قىلىنغان.ئۇ ھەم ياش ئەۋلاتلارنى تەربىيلەش ۋە ئورۇنلاش ساھەسىدىمۇ كۆرىنەرلىك خىزمەت قىلغان. مەريەم ناسرنىڭ […]

ئۇيغۇر ئاگېنىتلىقى، 16-ئاۋغۇست ختاينىڭ ئوتتۇرا ئاسياغا سېڭىپ كىرىشى شىددەت بىلەن كېڭەيمەكتە، تىچلىق ۋە بېخەتەرلىك،ئاندىن سودا، مائارىپ، مەدەنىيەت ساھەلىرىدىكى گىرەلىشش چوڭقۇرلاشماقتا. ختاي خەلق تورىنىڭ خەۋەر قىلىشچە، 2023-يىل 5-ئايدا، ختاي-ئوتتۇرا ئاسىيا باشلىقلار يىغىنى مەزگىلىدە، ختاي غەربىي شىمال سانائەت ئۇنېۋرسىتىتى بىلەن قازاقىستان دۆلەتلىك فارابى ئۇنىۋېرستىېتى ھەمكارلىق كېلىشىمى ئىمزالاپ، غەربىي شىمال سانائەت ئۇنېۋرسىتىتى قازاقىستان […]