تۈركىيەنىڭ ختتاينىڭ تەلىۋىگە ئاساسەن ئۇيغۇرلارنى تۇتقۇن قىلىشى ۋە بەزى ئۇيغۇرلارنى مەخپى ئۆتكۈزۈپ بېرىشى خەلقئارا مەتبۇئاتلاردا خەۋەر قىلىنغاندىن كېيىن، ئامېرىكا كېڭەش پالاتا ئەزاسى ماركۇ رۇبىئۇ
گىرمانىيە ئاۋازى خىتايچە قانىلىدا خەۋەر قىلىنىشىچە، خىتاي مەركىزىي ئىستانسىسىنىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا كەم دىگەندە 300 مىڭ ئادەم 2020- يىلىدىن بۇيان « نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش» نامىدا ئۆز يۇرتىدىن مەجبۇرىي كۆچۈرۈلۈپ، ياقا يۇرت ۋە خىتاي ئۆلكىلىرىگە ھاشارغا تۇتۇلغان.
ئالاھىدە: ھۆججەتلەردە خىتاينىڭ تۈركىيەدىكى ئۇيغۇرلارنى مەخپىي ئۆتكۈزۈپ بېرىش تەلىپى كۆرسىتىلدى
يېقىنقى ۋاقىتلاردا شەرقىي تۈركىستاننىڭ ئۈرۈمچى شەھرىدە بەزى رايونلىرىدىكى مەسچىت ۋە ئۇيغۇر مەھەللىلىرى ۋەيران قىلىنغان. مۇتەخەسسىسلەر تارتقان سۈنئىي ھەمراھ رەسىملىرى ، گۇۋاھچىلار تەمىنلىگەن كونا سۈرەت ۋە ئۇچۇرلارغا قارىغاندا،
ئاتاقلىق ژورنالىسىت گۈلچىھرە خانىم شەرەپ بىلەن 2020- يىللىق IWMF خەلقئارا ئاياللار ئاخبارات فوندىنىڭ «ئاخباراتچىلىقتىكى جاسارەت » مۇكاپاتىغا ئېرىشكۈچى بولۇپ تاللانغان .
2020-05-20
تۈركىيە-خىتاي جىنايەتچىلەرنى ئۆزئارا ئۆتكۈزۈپ بېرىش كېلىشىمى تۈركىيەدە ياشاۋاتقان ئۇيغۇرلارنى نىشانلىشى مۇمكىن .
1949- يىلى 20- ئۆكتەبىر ئاتالمىش «خەلق ئازاتلىق ئارمىيەسى» نىڭ تۇنجى قوشۇنى ئۈرۈمچىگە كىرگەندە، يەرلىك خەلقلەر مەلۇم نۇقتىدىن ئېيتقاندا بىرئاز خۇرسەن بولغان ئىدى.
ئامېرىكا ، خىتاينىڭ مۇسۇلمان ئۇيغۇرلارغا يۈرگۈزۈۋاتقان بېسىم سىياسىتىگە قارشى مەۋقەسىنى قاتتىقلاشتۇرۇشقا تەييارلىنىۋاتىدۇ. كېڭەش پالاتاسى جۇمھۇرىيەتچى كۆپلۈك رەھبىرى مىچ مەكانىل ، ترامپ ھۆكۈمىتىگە بۇ ھەقتە چاقىرىق قىلغان بىر قانۇن لايىھەسىنىڭ يېقىندا تەستىقتىن ئۆتۈشىنى كۈتۈۋاتقانلىقىنى ئېيتتى.
خىتاي ۋىرۇسى كىرىزىسىگە ئۇيغۇرلار ھەمكارلىق روھى بىلەن قارشى تۇرماقتا(2) ھەبىبۇللا ئىزچى:
ئېزىلىۋاتقان شەرقىي تۈركىستان ئۇيغۇرلىرى بۈگۈن بىر ھەقىقىي كۆڭۈلدىشى ۋە دوستىدىن ئايرىلدى. شەرقىي تۈركىستاندا يۈرگۈزۈلۈۋاتقان خىتاي قىرغىنچىلىقىنى ۋەز-نەسىھەتلىرىدە دائىم تىلغا ئالىدىغان، كۆز ياشلىرى بىلەن دۇئا قىلىدىغان ئۇستاز ئۆمەر دۆنگەلئوغلى خىتاي ۋىرۇسى سەۋەپلىك ئالەمدىن ئۆتتى.
مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ كۆپ توپلاشقان يېرى تۈركىيەدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ خىتاي ۋىرۇسى كىرىزىسىدىن ساق – سالامەت ئۆتۈۋېلىشى ئۈچۈن دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى يېتەكچىلىكىدە كىرزىس ياردەم مەركىزى قۇرۇلدى.
يالقۇن ئەنۋەر 29-ئاپرىل چۈشتىن كىين سائەت 3:30 دە ئامېرىكىغا يېتىپ كەلدى.ئۆمەر قانات، دىلدار ئەزىز ، تاھىر ئىمىن ئۇيغۇرىئان قاتارلىق ئۇيغۇرلار ئايرودۇرۇمغا چىقىپ كۈتۈۋالدى.
ئۇيغۇر پائالىيەتچى ئارسلان ھىدايەت تەشەببۇس قىلغان، ئابدۇغەنى سابىت،خالمۇرات ئۇيغۇر قاتارلىق 20 گە يېقىن ئۇيغۇر پائالىيەتچىلەر ئاكتىپ ئاۋاز قوشقان «ئۇيغۇرنى ئاڭلا» ئىجتىمائى تاراتقۇ ھەرىكىتى ئۇتۇقلۇق ئېلىپ بېرىلدى. يىللاردىن بېرى،ئارسلان ھىدايەت ئىجتىمائى تاراتقۇسدا مۇنداق دېگەن: خەلقئارا تاراتقۇلار ئۇيغۇرلارنىڭ ئاۋازىنى ئاڭلىغان بولسمۇ، يېتەرلىك ھەرىكەتكە ئۆتكىنى يوق، ئۇيغۇرنىڭ ئاۋازىنى خەلقئاراغا ئۆزگىچە ئاڭلىتىش كېرەك. بۇ ئىجتىمائى تاراتقۇ ھەرىكىتى ئاۋازسز شەكىلدە، ئىشارەت ۋە سۆرەتلەر ئارقىلىق كۆرۈرمەنلەرگە ئۇيغۇرلارنىڭ ئاۋازىنى ئاڭلىتىشنى تەشەببۇس قىلغان.
ئاۋال ھەممىڭلارغا تەن ساقلىق ۋە ئامانلىق تىلەيمەن. سىلەرنىڭمۇ خەۋىرىڭلار بولغىنىدەك، ئۇيغۇر خەلقىنىڭ پىداكار قەھرىمانى، ئەزىمىتى پروفېسسور ئىلھام توختى خىتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن ئۆمۈرلۈك قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغاندىن كېيىن، ياۋرۇپالىق بىر نەچچە ئۇيغۇرلارنى ھىمايە قىلىدىغان دوستلارنىڭ قوللىشى بىلەن، بۈگۈندىن 4 يىل بۇرۇن «ئىلھام توختى ھەركەت گۇرۇپپىسى» نى قۇرۇپ چىققان ئىدىم.
سەئۇدى ئەرەبىستان تاجىسىمان ۋىرۇسقا قارىتا ئېلىپ بېرىلىۋاتقان قامال قىلىش تەدبىرلىرىنى قىسمەن بىكار قىلدى ، بۈگۈندىن باشلاپ ئەمدى مەزكۇر دۆلەتنىڭ قىسمەن رايونلىرىدا 24 سائەتلىك سىرتقا چىقىشنى چەكلەش يۈرگۈزۈلمەيدۇ.
بۈگۈن 2020.يىلى 4.ئاينىڭ 18.كۈنى . مەن ئۈچۈن ئۆمرۈم بويى قەلبىمدىن ئۆچمەيدىغان ئەڭ قاخشاتقۇچ مۇسىبەتلىك كۈن.
2020- يىلى 4- ئاينىڭ 22- كۈنى ئۇيغۇر ئاگىنتلىقىمىزنىڭ خىتاينىڭ ئىجتىمائىي ئالاقە ۋاستىلىرىدىن تىك توك ۋە ئۈندىدارلاردىن ئېرىشكەن ئۇچۇرلىرىغا ئاساسەن يەسلى يېشىدىكى بالىلارنىڭ مەجبۇرىي ھالدا ياتاقتا يېتىپ ئوقۇشى توغرىسىدا تۈزۈمى يولغا قويۇلغانلىقى ئاشكارىلاندى.
ئەنگىلىيە ھۆكۈمىتى خىتاينىڭ شىنجاڭ(شەرقىي تۈركىستان) رايونىدىن چىقىدىغان پاختىلارنى ئىمپورت قىلىشنى چەكلەشكە چاقىرىلدى. ئادۇۋكاتلار ۋە كىشلىك ھوقۇق ئورگانلىرى ئەنگىلىيە خانىشى باج ۋە تاموژنا ئىدارىسىگە سۇنغان 60 بەتلىك ھۆججەتتە كۆرسىتىلىشىچە
غەرپنىڭ دېموكراتىك دۆلەتلىرى بەلكىم تاجىسىمان ۋىرۇس تەشۋىقات جېڭىدە مەغلۇپ بولۇشى مۇمكىن، ئەمما خىتاي بۇ جەڭدە جەزمەن غەلىبە قىلالمايدۇ.
نىگېرىيە، فرانسىيە قاتارلىق نۇرغۇن دۆلەتلەر ئارقا-ئارقىدىن خىتاي بىلەن دىپلوماتىك داۋالغۇش بولۇۋاتقان پەيتتە ، خىتاي تور تاراتقۇلىرىدا قازاقىستاننىڭ «خىتايغا قايتىشنى ئارزۇ قىلىدىغان» ناملىق ماقالىسى ئويلىمىغان يەردىن قازاقىستاندىكى ئىككى يېقىن دۆلەتنىڭ دىپلوماتىك تالاش-تارتىشقا چۈشۈپ قېلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى.
