گېرمانىيەلىك شىنجاڭ (شەرقى تۈركىستان-ت) مەسىلىسى مۇتەخەسسىسى ئادرىئان زېنز گېرمانىيە ئاۋازىنىڭ زىيارىتىنى قۇبۇل قىلغاندا،
قېرغىنچىلىق ۋە ئاسسلماتسيە
ئەگەر سىز بۇ ئورۇنلارغا سولانغان بولسىڭىز نىمە قىلاتتىڭىز؟ نىمىلەرنى ئويلايتتىڭىز؟!
ئۇيغۇر ۋە قازاقلاردىن نەچچە نەپەر سابىق لاگىر مەھبۇسلىرىنىڭ ئاشكارىلىشىچە، ئۇلار شەرقىي تۈركىستاندا سولاپ قويۇلغان مەزگىللەردە ئاق پاراشوكتەك خىمىيەلىك دورىلارنى ئىستىمال قىلىشقا مەجبۇرلانغان.
«قارشى تېخنىكا» ساقچى يانفون ئەپنىڭ ئانالىز قىلىش ۋە نازارەت قىلىش ئىستىراتېگىيىسىنى ئاشكارىلىدى
ئۇيغۇرلارغا قىلىنىۋاتقان زۇلۇم غەربتە كۈچلۈك تەنقىدكە ئۇچرىماقتا، بىراق خىتاي كومپارتىيىسى سىياسىي بىيورو ئەزاسى ۋاڭ ياڭ « قاتتىق باستۇرۇش چوقۇم داۋاملىشىشى كېرەك» دېدى.
قىرغىنچىلىق: ۋەتەن ھەققىدىكى ئەڭ نوپۇزلۇق تور بېكەت زىمىستان تورى خەۋىرىنىڭ ئاساسى مەزمۇنى :
ئاتالمىش ‹‹شىنجاڭ گېزىتى›› نىڭ 2019-يىلى 18-يانۋاردىكى بىر خەۋىرىدە بايىنغولىن موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستلىق 1-ئوتتۇرا مەكتەپ پارتكومىنىڭ ئەزاسى، مۇئاۋىن مەكتەپ مۇدىرى خۇمار قۇرباننىڭ دىننى ئەسەبىيلىكنى تەلتۆكۈس تازلايمەن ناملىق ئىدىيۋى پوزىتسىيىسى ئېلان قىلىنغان .
چەت ئەلدە خىتاي دۆلىتىدىكى خەلقلەرنىڭ دىنىي ئەركىنلىكى ۋە كىشىلىك ھوقۇقى ئۈچۈن كۈرەش قىلىدىغان «زىمىستان قىش» دېگەن تور ژۇرنىلى بار.
ھەممىگە مەلۇم بولغىنىدەك، 2000- يىلدىن بۇيان خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇر، تىبەت قاتارلىق ئاز سانلىق ئوقۇغۇچىلارغا ئاتالمىش «ئىچكىرى ئۆلكە سىنىپى» تەسىس قىلىش ئارقىلىق، ئۇلارغا ۋەتەنپەرۋەلىك تەربىيسى ئېلىپ باردى.
شەرقى تۈركىستانلىق ساخاۋەتچى سودىگەر ئابدۇغاپپار ئابدۇرۇسۇل ئۆلۈم جازاسىغا ھۆكۈم قىلنىپ نەچچە يۈز مىليونلۇق مۈلۈكى مۇسادىرە قىلىندى . تور بېكەتتە دېيشىچە
ياخشىمۇ سىلەر، مېنىڭ ئىسمىم ۋاڭ …، يولداشىم غۇلجا ناھىيەسىدە ئىشلەيدۇ. ئاپىسىنىڭ ئېغىر كېسەل بولۇپ قېلىشى سەۋەبى بىلەن رۇخسەت سوراپ يۇرتقا قايتتى . بۇرۇن ئۈندىداردا، تېلېفوندا ھەر
قەشقەر، خىتاي – خىتاينىڭ يىراق غەربىدە تەسىس قىلىنغان جازا لاگىرلىرىدىكى بىر قىسىم تۇتقۇنلار فابرىكىلارغا يۆتكەلمەكتە. ئۇلار جازا لاگىرلىرىغا نەچچە ئايلاپ تۇتقۇن قىلىنىپ، دىنىي ئېتىقاتىدىن ۋاز كېچىشكە مەجبۇرلانغان نەچچە يۈز مىڭلىغان تۇتقۇنلارنىڭ بىر قىسمى. ئەمدىلىكتە خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇلارنى گۇناھىغا تۆۋە قىلغاندىن كېيىن ياخشى كىرىمگە ئېرىشكەنلەرنىڭ ئۈلگىسى، سىياسىي ئىجتىمائى ياردەمگە ئېرىشكەن فابرىكا ئىشچىلىرى سۈپىتىدە تېلۋىزورلاردا كۆرسەتمەكتە.
2016-يىلىدىن باشلاپ خىتاي دائىرىلىرى شەرقى تۈركىستاندا ئاتالمىش تەربىيلەش مەركىزى– بىزنىڭ تىلىمىزدا جازا لاگىرلىرىنى قۇرۇشقا باشلىدى.
ۋەتەندىن يەتكۈزۈلگەن دەپ قارىلىدىغان ئۇچۇر
كىم بىلەن توي قىلىش ئىنسانلىق ئالىمىدىكى ئەڭ ئەقەللىي ھوقۇق بولسىمۇ، ئەمما شەرقىي تۈركىستاندا بەزى مۇسۇلمان ئۇيغۇر قىزلىرى بۇ ھوقۇقلىرىدىن مەھرۇم قىلىنىپ، خىتاي ئەرلىرى بىلەن مەجبۇرىي توي قىلدۇرۇلماقتا.
بۇ ئاينىڭ باشلىرىدا، ش ئۇ ئا ر رەئىسى شۆھرەت زاكىر خىتاينىڭ يىراق غەرب شىمالىدىكى ئون مىليوندىن ئارتۇق ئۇيغۇر ياشايدىغان رايوندا «تېرورلۇققا ۋە رادىكاللىققا قارشى تۇرۇش» ئۈچۈن لايىھىلەنگەن «كەسپى مائارىپ ۋە تەربىيلەش پروگراممىسى» نىڭ مەۋجۇدلۇقىنى جەزملەشتۈردى. بۇ ئېتىراپنامە خىتاينىڭ دۆلەت خەۋپسىزلىكى نامىدا بىر پۈتۈن مىللىي ۋە دىنىي گۇرۇپپىنى سېستىمىلىق ھالدا نىشانلىغانلىقىغا بولغان گۇماننى تېخىمۇ كۈچلۈك دەللىلىدى.
خىتاي ھۆكۈمىتى شىنجاڭدا يىغىۋىلىش لاگىرلىرىنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى نەچچە ئايغىچە كۈچلۈك ئىنكار قىلغاندىن كىيىن، ئۆكتەبىرنىڭ ئوتتۇرلىرىدا تۇيۇقسىزلا ئىتراپ قىلدى. ئەمما ، ئۇلار جەمىيەت مۇقىملىقىغا خەۋىپلىك تونۇلغان كىشىلەرگە قانداق تاقابىل تۇرىدىغانلىقىنى » تەتىللىك تەربىيەلەش مەركەزلىرى» نىڭ يىقىملىق تەشۋىقات رەسىملىرى بىلەن نامايەن قىلىشقا تىرىشىۋاتىدۇ.
شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان)دىكى يەرلىك ئاھالىلەرنىڭ ئىستانسىمىزغا ئاشكارىلىشىچە، شىنجاڭ ( شەرقىي تۈركىستان) يەرلىك ھۆكۈمەت 9- ئاينىڭ 26- كۈنىدىن باشلاپ پويىز ئارقىلىق ئۇيغۇر، قازاق، قىرغىز قاتارلىق ئاز سانلىق مىللەت مۇسۇلمانلىرىنى توشۇيدىكەن.
ختتاي دائىرلىرىنىڭ غۇلجا شەھىرىدە بايانداي يېزىسى يېڭى يەر كەنتىدە يېڭىدىن پۈتكۈزۈلگەن سياسى تەربىيلەش لاگىرى قۇرۇلۇشى ئاشكارىلاندى.
[ئەسكەرتىش: تور بېكىتىمىزدە ئېلان قىلىنغان تەرجىمە خەۋەر ياكى ماقالە، ئۈچۈنچى تەرەپ ئاپتورلىقىدىكى ماقالە، ئوبزورلار باشقىلارنىڭ كۆز قارىشى بولۇپ، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىنىڭ كۆز-قاراش ياكى مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلمايدۇ، ئۇيغۇر ئاگېنتلىقى باش ماقالىسى ياكى مەخسۇس سەھىپىلىك ماقالىسىلا ئۇيغۇر ئاگېنتلىقىنىڭ مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلىدۇ.]
