ختاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قارشى ۋەھشىيلىكنىڭ ئىسپاتى كۈنسېرى كۈچىيىۋاتقان بولسىمۇ ، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ ئىنكاسى يېتەرلىك ئەمەس. كۆپ يىللاردىن بۇيان ، ئۇيغۇر گۇرۇپپىلىرى ب د ت نى ھەل قىلغۇچ تەدبىر قوللىنىشقا چاقىردى. قانداقلا بولمىسۇن ، جۈمە كۈنى ، ب د ت ئەمەلدارلىرى ئۆزلىرىنىڭ خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ۋەتىنىدە يۈز بەرگەن ئېغىر كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكىنى ھەل قىلىش ئۈچۈن يتەرلىك خىزمەت قىلمىغانلىقى توغرىسىدىكى ئەيىبلەشلەرنى رەت قىلدى.
پەيشەنبە كۈنى ، ھەر قايسى ھوقۇق تەشكىلاتلىرى ب د ت ھوقۇق باشلىقى ۋولكېر تۈركنى ئۇيغۇر ۋە باشقا مۇسۇلمان ئاز سانلىق مىللەتلەرگە قارىتىلغان قانۇنغا خىلاپلىق قىلىش قىلمىشلىرى تەپسىلىي بايان قىلىنغان 2022-يىلدىكى دوكلاتىغا ئاساسەن ھەرىكەت قىلىشقا چاقىردى. تۈركتىن ئىلگىرىكى مىشېل باچېلېت تەرىپىدىن يېزىلغان دوكلاتتا كىشىلىك ھوقۇق ئالىي كومىسسارى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئۇيغۇرلارنىڭ ئانا ۋەتىنىدىكى «ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت» گەۋدىلەندۈرۈلگەن. ئۇنىڭدا كەڭ كۆلەمدە قىيناش ، خالىغانچە تۇتۇپ تۇرۇش ۋە ئۇيغۇر ۋە باشقا مۇسۇلمان گۇرۇپپىلارغا قارىتىلغان دىنىي، مىللى، ئنسانى ۋە تۇغۇت ھوقۇقىغا دەخلى-تەرۇز قىلىش توغرىسىدىكى «ئىشەنچلىك» ئەيىبلەشلەر بار بولۇپ ، بۇ ئەيىبلەشلەرنى ختاي كەسكىن رەت قىلىپ كەلمەكتە.
جۈمە كۈنى كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتى ، خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى ، خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق مۇلازىمىتى ۋە دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى بىرلىكتە ھەرىكەتكە چاقىردى. ئۇلار ئاگاھلاندۇرۇپ مۇنداق دېدى: يۇقىرى كومىسسارنىڭ ھۆججەتلىك ۋەھشىيلىك جىنايى قىلمىشلىرىنى ئىز قوغلاپ تەكشۈرۈشنىڭ داۋاملىشىۋاتقانلىقى ، زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىلار ۋە ھايات قالغۇچىلارنىڭ ئىشخانىسىغا سالغان ئىشەنچىسىگە بۇزغۇنچىلىق قىلىدۇ.
ب د ت ھوقۇق ئىشخانىسىنىڭ باياناتچىسى بۇ تەلەپلەرگە جاۋاب بەرگەندە ، ئۇيغۇرلارغا مۇناسىۋەتلىك ئەندىشىلەرنى ئېتىراپ قىلدى ، لىز تروسسېل فرانسىيە ئاخبارات ئاگېنتلىقىغا قىلغان سۆزىدە ، ب د ت مۇساپىرلار مەھكىمىسىنىڭ دوكلاتنى ئىز قوغلاشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بىر قاتار كىشىلىك ھوقۇق مەسىلىسىدە ختاي بىلەن ئالاقىلىشىۋاتقانلىقىنى بايان قىلدى. ئەمەلدارلار يېقىندا زىيارەتتە بولغاندا ، دۆلەت بىخەتەرلىكى ۋە تېرورلۇققا قارشى تۇرۇش قانۇنىنىڭ پايدىسىز تەسىرىنى ، ئائىلىنى ئايرىش ۋە يوقاپ كەتكەنلەرگە ئوچۇق-ئاشكارە بولماسلىقنى تەكىتلەپ ، ختاينى خەلقئارا قانۇنلارغا بويسۇنۇشقا چاقىردى.
باچېلېتنىڭ دوكلاتىدا ختاي دائىرىلىرىنىڭ ئاياللارنى مەجبۇرىي تۇغماسلىق ، كەڭ كۆلەملىك تۇتۇپ تۇرۇش ۋە مەجبۇرىي ئەمگەك قىلىش قاتارلىق خورلاشلىرى ئەيىبلەنگەن. بېيجىڭ بۇ خىل ئۇسۇلنىڭ تېرورلۇققا قارشى تۇرۇش ، ئاتالمىش «كەسپىي تەربىيىلەش مەركىزى» تورىنى ئەسەبىيلىككە قارشى تۇرۇش ۋە مائارىپ سەۋىيىسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشنىڭ ۋاستىسى سۈپىتىدە قوغداشنىڭ زۆرۈرلۈكىنى ئوتتۇرىغا قويدى.
ج=
